Testament

Dnia 18.09.2009 r. odbyło się spotkanie prasowe Krajowej Rady Notarialnej, na której głównym tematem była budowa systemu umożliwiającego odszukanie sporządzonych notarialnie testamentów w całej Europie. W Polsce niestety nie istnieje jeszcze system rejestracji testamentów, lecz Krajowa Rada już poczyniła duże kroki ku zmianie obecnej sytuacji. Do Polski przybyli założyciele i członkowie stowarzyszenia ARERT, którzy przybliżyli ideę stworzenia systemu dla całej Unii Europejskiej.

W przypadku sporządzenia testamentu może pojawić się problem interpretacji jego treści. Problematyka tą zajmuje się kodeks cywilny.

Kodeks cywilny pozwala spadkodawcy na powołanie w testamencie wykonawcy jego ostatniej woli. Taka sytuacja znana jest Polakom bardziej z amerykańskich filmów (gdzie wykonawcą testamentu zazwyczaj jest zaufany prawnik spadkodawcy), niż z doświadczenia praktycznego.

Testament- czyli ostatnia wola spadkodawcy musi mieć co do zasady formę pisemną- czyli być umieszczony na nośniku informacji. Gdy ten zaginie lub ulegnie zniszczeniu, spadkobiercy mogą ponieść niepowetowane straty.

Testament ustny jest szczególnym rodzajem testamentu- sporządzanym w sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia testatora. Wymaga obecności świadków- wobec nich ustawodawca określił jednak pewne warunki.

Spadkodawca powołał do spadku w drodze testamentu 2 swoich synów- nie uwzględniając trzeciego. Co się stanie jeśli jeden z nich odrzuci spadek? Czy w jego miejsce wstąpi trzeci syn?

Moja matka pozostawiła testament, którym do spadku powołała swojego męża Tomasza i dwoje wspólnych dzieci. Mnie, jako córkę z pierwszego małżeństwa (wychowywał mnie ojciec) pominęła w testamencie. Czy dziedziczę po mamie?

Chciałabym sporządzić testament i powołać do dziedziczenia swojego syna który aktualnie na stale przebywa za granica. Nie jestem jednak pewien czy będzie chciał zostać moim spadkobiercą. Jak powinienem napisać testament aby nie doszło do dziedziczenia ustawowego spadku?

Wydziedziczenie jest niczym innym jak pozbawieniem prawa do zachowku- spadkobiercy testamentowi nie muszą go wypłacać wydziedziczonemu spadkobiercy ustawowemu. Wydziedziczenie musi jednak być podparte określonymi przesłankami i nie ma tu dużej dowolności. Niespełniające wymogów wydziedziczenie będzie bezskuteczne.

Testament jest szczególnym oświadczeniem woli, jego ważność nie może być (co jest oczywiste) weryfikowana przez autora. Co więcej w testamencie można popełnić wiele błędów- część z nich może stwierdzić sąd, część trzeba odkryć i powołać samemu (np. błędy oświadczenia woli).

Co do zasady każdy może sporządzić testament. W praktyce są jednak sytuacje w której jest to niemożliwe. Również niezachowanie formy, lub inne okoliczności faktyczne, mogą spowodować jego nieważność.

Co do zasady odwołanie testamentu jest zawsze możliwe. Zważywszy na to, że istnieje jedna kopia testamentu- jej zniszczenie powoduje automatycznie jego unieważnienie. Wobec odwołania testamentu stosuje się te same reguły dotyczące nieważności, jak przy sporządzaniu nowego.

Przyszły spadkodawca może w testamencie powołać spadkobiercę do całości, lub części spadku. Może również rozdysponować pomiędzy dowolnymi osobami konkretne przedmioty spadku- w formie zapisu. Zapisobiorcy mogą domagać się od spadkobierców wydania przedmiotów.