Od kiedy możliwe jest stwierdzenie praw do spadku u notariusza?
Notariusz może sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia od 1 marca 2009 r. (2 października 2008 r. weszła w życie ustawa z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o – Prawo o notariacie i niektórych innych ustaw).
Obecnie spadkobiercy mają zatem wybór: czy w celu stwierdzenia praw do spadku udać się do sądu czy do notariusza.
Kiedy niemożliwe jest poświadczenie dziedziczenia przez notariusza?
Należy pamiętać, że, o ile sąd wyda postanowienie stwierdzające nabycie spadku w każdej sytuacji, to w przypadku notarialnego poświadczenia dziedziczenia nie zawsze jest ono możliwe. I tak notariusz odmówi poświadczenia dziedziczenia, gdy:
- ma ono nastąpić na podstawie testamentu szczególnego;
Zobacz również: Jakie są rodzaje testamentów?
- spadkobierca zmarł przed dniem 1 lipca 1984 r.;
- spadkodawca w chwili śmierci był cudzoziemcem lub, nie posiadając żadnego obywatelstwa, nie zamieszkiwał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- w skład spadku wchodzą prawa rzeczowe lub posiadanie nieruchomości położonej za granicą.
U notariusza
Gdy decydujemy się na sądowe stwierdzenia nabycia spadku, to odpowiedni wniosek powinniśmy złożyć do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce ostatniego zamieszkania spadkodawcy. W przypadku postępowania u notariusza nie obowiązują nas żadne ograniczenia: możemy wybrać kancelarię notarialną na terenie całego kraju.
Postępowanie u notariusza składa się z trzech etapów:
1. W pierwszym z nich notariusz sporządza tzw. protokół dziedziczenia;
2. Następnie notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia;
3. Ostatnim z etapów jest wpis do rejestru poświadczeń dziedziczenia.
Zobacz również: Nabycie spadku u notariusza - etapy
Uchylenie aktu poświadczenia dziedziczenia
Procedura ta jest możliwa w dwóch wypadkach:
1. gdy doszło do wydania kilku aktów poświadczenia dziedziczenia;
2. gdy akt poświadczenia dziedziczenia jest wadliwy merytorycznie tj. stwierdza nabycie praw spadkowych przez osoby, które w rzeczywistości nie są spadkobiercami (art. 679 Kodeksu postępowania cywilnego)
Procedura w obu przypadkach polega na uchyleniu aktu poświadczenia dziedziczenia i zastąpieniu go sądowym postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku.
Sądowe postanowienie stwierdzające nabycie spadku i notarialne poświadczenie dziedziczenia mają status równorzędny. Zgodnie z art. 1025 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego, domniemywa się, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku albo poświadczenie dziedziczenia, jest spadkobiercą. Art. 95j ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie stanowi zaś, iż zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia ma skutki prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.
Zobacz również serwis: Spadki
Podstawa prawna:
ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie;
ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny;
ustawa z dnia USTAWA z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego.