Uprawnienie do zachowku
Uprawnionymi do zachowku są:
a) małżonek i zstępni spadkodawcy,
b) małżonek i rodzice spadkodawcy (jeśli nie miał dzieci lub nie dożyły one otwarcia spadku).
Osoby nieuprawnione do zachowku
Do zachowku nie jest uprawnione rodzeństwo spadkodawcy. Natomiast powyższe osoby są uprawnione do zachowku, jeśli dziedziczyłyby według ustawy.
Zatem do zachowku nie będą uprawnione:
a) osoby niegodne,
b) małżonek odsunięty od dziedziczenia w oparciu o złożony pozew o rozwód, lub separację z jego wyłącznej winy,
c) osoby, które spadek odrzuciły,
d) osoby wydziedziczone przez spadkodawcę,
e) osoby, które umownie zrzekły się dziedziczenia.
Pozbawienie zstępnego prawa do zachowku
Jeśli zstępny (dziecko, wnuk) spadkodawcy został pozbawiony prawa do zachowku, co do zasady zostają do niego powołani jego zstępni.
Wysokość zachowku
Wysokość zachowku nie ma stałej wartości. Co do zasady zachowek wynosi 1/2 wartości udziału, który dana osoba otrzymałaby gdyby dziedziczyła ustawowo.
Jednakże uprawnionym trwale niezdolnym do pracy lub małoletnim przysługuje zachowek w wysokości 2/3 wartości udziału spadkowego, który otrzymaliby dziedzicząc z ustawy.
Odpowiedzialność za wypłacenie zachowku
Obowiązek zaspokojenia roszczeń osób uprawnionych do zachowku ciąży na spadkobiercach (lub wykonawcy testamentu.). Do momentu działu spadku spadkobiercy odpowiadają za wypłacenie zachowku solidarnie – po dziale, proporcjonalnie do udziału.
Spadkobierca powinien wypłacić zachowek na żądanie uprawnionego – jeśli odmówi, ten ma prawo domagać się zapłaty przed sądem cywilnym.
Przedawnienie roszczeń
Roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku przedawniają się z upływem 3 lat od ogłoszenia testamentu. Wyłączenie udzielonej darowizny ze schedy spadkowej nie ma wpływu na uprawnienia do zachowku.