Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób, które uprawnione są do dziedziczenia.
Do spadku nie należą prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. Na spadek składa się więc ogół praw i obowiązków zmarłego o charakterze cywilnoprawnym. Przy ustalaniu, czy dane prawo lub obowiązek należą do spadku, bierze się pod uwagę następujące cechy:
- cywilnoprawny charakter (czyli wyłączone są np. niektóre obowiązki administracyjne, podatkowe ściśle związane z osobą zmarłego, jednak nie dotyczy to odpowiedzialności za podatki, jeżeli spadkobierca spadek przyjął),
- majątkowy charakter (prawa o charakterze majątkowym, nie osobiste),
- brak ścisłego powiązania z osobą zmarłego, czyli brak osobistego charakteru,
- dane prawo lub obowiązek nie przechodzi na daną osobę bez względu na to, czy jest ona spadkobiercą.
Polecamy: Spadki 2016
Do najczęściej spotykanych i najważniejszych praw, które wchodzą do spadku, należą prawa rzeczowe. Zalicza się do nich m.in.:
- prawo własności rzeczy (zarówno ruchomych, jak i nieruchomości),
- prawo użytkowania wieczystego,
- ograniczone prawa rzeczowe, np. służebności gruntowe,
- własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu w spółdzielni mieszkaniowej.
Do praw rzeczowych wchodzących w skład spadku można także zaliczyć roszczenia windykacyjne (o wydanie właścicielowi rzeczy) i negatoryjne (o zaprzestanie/zakazanie naruszania własności) czy prawa i obowiązki wynikające ze stosunku sąsiedztwa.
Wśród praw, które przechodzą na spadkobierców, warto wskazać na prawo do zwrotu nadpłaty podatku dochodowego przysługujące zmarłemu podatnikowi, które przechodzi na jego spadkobierców (uchwała SN z 21 marca 1996 r., III AZP 39/95, OSN 1996, nr 19, poz. 280).
Do spadku wchodzą również m.in. należne wynagrodzenie za pracę i roszczenie o ekwiwalent za niewykorzystany urlop zmarłego pracownika.
Polecamy: Podatek od spadków i darowizn 2016