Kiedy można zmienić postanowienie
Trudno wymienić tu wszystkie przypadki, w których można domagać się zmiany postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. W tym miejscu wskażemy kilka najczęstszych:
- wnioskodawca/uczestnicy postępowania w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku nie ujawnili wszystkich spadkobierców z powodu braku wiedzy o ich istnieniu i wówczas udziały pozostałych spadkobierców będą niższe;
- wnioskodawca w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku świadomie zataił istnienie wszystkich potencjalnych spadkobierców (na marginesie trzeba zaznaczyć, że takie zachowanie jest karalne), wówczas też udziały spadkobierców będą niższe;
- ujawniony został w okresie późniejszym testament, nieznany w momencie prowadzenia postępowania spadkowego o nabycie spadku z ustawy, lub z testamentu;
- testament, na podstawie którego stwierdzono nabycie spadku, później okazał się nieważny;
- spadkobierca został uznany za niegodnego dziedziczenia (bo się okazało, że spowodował umyślnie zgon spadkodawcy);
- ujawniona została umowa w sprawie zrzeczenia się dziedziczenia i w konsekwencji udziały pozostałych spadkobierców ulegną zmianie.
Jak przeprowadzić postępowanie
W takiej sytuacji każda osoba zainteresowana tym, by istniejące prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku uległo zmianie, może złożyć wniosek o zmianę tego postanowienia.
Dla niektórych osób istnieją jednak ograniczenia czasowe na złożenie takiego wniosku, a mianowicie – osoba, która uczestniczyła w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku może złożyć taki wniosek tylko wtedy, gdy swoje żądanie opiera na podstawie, której nie mogła powołać w czasie sprawy sądowej, a wniosek składa przed upływem roku od dnia, w którym uzyskała możliwość powołania się na w/w podstawę.
Przykładem może być taka okoliczność, że córka zmarłego dowiedziała się o istnieniu przyrodniej siostry, której nie znała w trakcie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku.
Osoby, które nie brały udziału w postępowaniu o stwierdzenia nabycia spadku, mogą wystąpić o zmianę postanowienia w każdym czasie. Na skutek przeprowadzonego postępowania o zmianę postanowienia o stwierdzenia nabycia spadku sąd wydaje nowe, zmieniające postanowienie już istniejące i stwierdza nabycie spadku zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym.
Tylko w takim trybie może dojść do zmiany funkcjonującego w obrocie prawnym postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Takie postępowanie reguluje przepis art. 679 kodeksu postępowania cywilnego.
Co jeśli spadek już został zbyty
Jeśli taki rzekomy spadkobierca zadysponował już masą spadkową (sprzedał, darował), to kupujący i obdarowany jest szczególnie chroniony prawem i te czynności pozostają w mocy, chyba, że można im udowodnić, że wiedzieli, że ten spadkobierca faktycznie nie jest prawowitym spadkobiercą, bądź przy dołożeniu należytej staranności mogli się o tym dowiedzieć, to nie podlegają ochronie i istnieje podstawa , by dokonana sprzedaż czy darowizna została unieważniona przez prawowitego spadkobiercę. Ta sama zasada tyczy się sytuacji, gdy dłużnik masy spadkowej spłacił swój dług. Jeśli nie wiedział i nie miał możliwości się dowiedzieć, że nie ta osoba powinna być spadkobiercą, to nie musi ponownie spłacać swojego długu prawowitego spadkobiercy.
Zobacz serwis: Postępowanie spadkowe