Musisz mieć interes prawny
Zgodnie z art. 1025 Kodeksu cywilnego (dalej: k.c.) „Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę”. Oznacza to, że nie tylko spadkobiercy mogą wystąpić o stwierdzenie nabycia spadku. Wierzyciel spadkodawcy również ma interes prawny – do czasu ustalenia grona spadkobierców nie może dochodzić swoich roszczeń - jeśli sprawa przeciwko spadkodawcy była już w toku – zostanie zawieszona z urzędu.
Interes prawny wierzyciela musi być wykazany poprzez odpowiednie dokumenty prywatne (np. faktury, umowy itp.) czy sądowe (np. postanowienie o zawieszeniu postępowania z uwagi na śmierć pozwanego).
Co należy zrobić aby przeprowadzić sprawę spadkową po dłużniku
W pierwszej kolejności musimy ustalić, czy sprawa spadkowa po danej osobie już się przypadkiem nie odbyła – w takiej sytuacji nasz wniosek zostanie odrzucony. W tym celu musimy ustalić sąd spadku (jest to co do zasady sąd właściwy dla ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy) i nawet telefonicznie- sprawdzić czy sprawa spadkowa po danej osobie była przeprowadzona (powinniśmy otrzymać odpowiednie informacje).
W dalszej kolejności powinniśmy ustalić krąg potencjalnych spadkobierców ustawowych zmarłego.
Zobacz również: W jaki sposób uniknąć dziedziczenia długów spadkowych
Urząd stanu cywilnego
Poszukiwanie krewnych spadkodawcy odbywa się w urzędzie stanu cywilnego – tam możemy mieć jednak problem z wykazaniem naszych uprawnień do wystąpienia o takie informacje wrażliwe (musimy uzyskać informacje z aktów stanu cywilnego).
Niestety w tej sytuacji mamy do czynienia z rozbieżnością stanowisk w urzędach w Polsce. Części wystarczy oświadczenie o konieczności przeprowadzenia postępowania spadkowego wystawione przez samego wnioskodawcę, część wymaga jednak potwierdzenia w dokumencie sądowym. W tej ostatniej sytuacji, mamy dwie drogi:
- odwołanie do organu wyższej instancji (może nie podzielić stanowiska,
- przedstawić odpowiednie dokumenty:
- jeśli sprawa przeciwko spadkodawcy była w toku- nie jest to trudne, powinno wystarczyć postanowienie o zawieszeniu postępowania
- jeśli sprawy nie było - musimy w zasadzie wnieść o stwierdzeniu nabycia spadku, a we wniosku wskazać powyższe okoliczności i poczekać aż sąd wezwie nas do przedstawienia grona spadkobierców. Zarządzenie to powinno wystarczyć jako podstawa do wystąpienia do urzędu stanu cywilnego.
Skierowanie sprawy do sądu
„Uzbrojeni” w niezbędne odpisy aktów stanu cywilnego – kierujemy do sądu spadku. Nie odbiega on od wniosku składanego przez spadkobierców (porównaj). Musimy jednak pamiętać o tym, że potrzebujemy również adresów zamieszkania spadkobierców – co jest odrębnym problemem (nie ustalimy tego w urzędzie stanu cywilnego) - poszukiwania musimy prowadzić odrębnie.
W trakcie sprawy możemy jednak spotkać się z wieloma sytuacjami takimi jak:
- odrzucenie spadku przez wskazanych spadkobierców;
- konieczność poszukiwania dalszych krewnych (tu pomocne może być przesłuchanie przez sąd spadkobierców odrzucających spadek – w ramach zapewnienia spadkowego);
- w ostateczności- skierowanie windykacji przeciwko skarbowi państwa.
Sprawy spadkowej co do zasady nie można przeprowadzić w tej sytuacji przed notariuszem – wymagana jest tam bowiem obecność wszystkich spadkobierców – a ci raczej nie będą chcieli się stawić (i nikt ich do tego nie może zmusić).
Co po stwierdzeniu nabycia spadku
Jeśli sąd ustali grono spadkobierców możemy kontynuować zawieszone postępowanie, wskazując spadkobierców sądowi, lub jeśli sprawa nie była w toku – wytoczyć powództwo (przeciwko wszystkim lub wybranym spadkobiercom – do momentu działu spadku odpowiadają solidarnie za długi spadkowe).
Zobacz serwis: Postępowanie spadkowe