REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odrzucenie spadku w 2023. Czy dziedziczenie jest obowiązkowe?

Piotr T. Szymański
Redaktor portalu Infor.pl
Odrzucając spadek spadkobierca wyłącza siebie od dziedziczenia i od odpowiedzialności za długi
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Odrzucenie spadku pozwala spadkobiercy zdecydować o tym, czy będzie dziedziczyć, czy też nie. W jaki sposób można spadek odrzucić? Jakie są skutki prawne odrzucenia spadku? 
rozwiń >

Spadkobiercy nabywają spadek z chwilą otwarcia spadku, czyli z chwilą śmierci spadkodawcy. Nie jest to jednak nabycie definitywne, ponieważ zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego spadkobierca może spadek odrzucić

REKLAMA

Co może zrobić spadkobierca

Spadkobierca ma do wyboru trzy możliwości. Może:

  • przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), albo
  • przyjąć spadek z ograniczeniem odpowiedzialności za długi do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), albo
  • spadek odrzucić, wyłączając tym samym samego siebie od dziedziczenia oraz od odpowiedzialności za długi. 

Tu zajmiemy się odrzuceniem spadku.

Co to jest odrzucenie spadku

Spadkobierca, który spadek odrzucił, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku. Traci więc wszystkie prawa i zostaje zwolniony z wszelkich długów, które nabył i którymi był obciążony od chwili otwarcia spadku (tj. śmierci spadkodawcy).

W przypadku dziedziczenia ustawowego, jeśli spadek odrzucił spadkobierca będący:

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  • jedynym zstępnym spadkodawcy – spadek dziedziczą spadkobiercy powołani z ustawy w następnej kolejności,
  • dzieckiem spadkodawcy mającym zstępnych – udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych (zasadę tę stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych),
  • jednym z rodziców spadkodawcy – udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych,
  • jednym z rodzeństwa spadkodawcy mającym zstępnych – udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym, a podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału między dalszych zstępnych spadkodawcy,
  • jednym z dziadków spadkodawcy mającym zstępnych – udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym, a podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału spadku między zstępnych spadkodawcy,
  • jednym z dziadków niemającym zstępnych – udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada pozostałym dziadkom w częściach równych.

W przypadku dziedziczenia testamentowego, jeśli spadek odrzucił jeden z (co najmniej dwóch) spadkobierców powołanych testamentem, przeznaczony dla niego udział – w braku odmiennej woli spadkodawcy – przypada pozostałym spadkobiercom testamentowym w stosunku do przypadających im udziałów. Określa się to mianem przyrost

Odmienna wola spadkodawcy może polegać na tym, że:

  • powoła spadkobiercę podstawionego; zajmuje on miejsce spadkobiercy, który nie chce (bo spadek odrzucił) lub nie może (bo nie dożył otwarcia spadku) dziedziczyć albo
  • wyłączy przyrost – wówczas następuje dziedziczenie ustawowe udziału przeznaczonego dla spadkobiercy, który nie chce lub nie może dziedziczyć.

Jeżeli spadek odrzucą wszyscy spadkobiercy testamentowi (w szczególności – jedyny spadkobierca powołany testamentem), następuje dziedziczenie ustawowe.

Kiedy można odrzucić spadek

Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania

Ważne

Brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza

Jeżeli przed upływem terminu do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku spadkobierca zmarł nie złożywszy takiego oświadczenia, oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone przez jego spadkobierców. Termin do złożenia tego oświadczenia nie może się skończyć wcześniej aniżeli termin do złożenia oświadczenia co do spadku po zmarłym spadkobiercy. 

Quiz

Rozwiąż nasz quiz i sprawdź, co wiesz o testamentach!

ShutterStock

Gdzie można odrzucić spadek 

Oświadczenie o przyjęciu albo odrzuceniu spadku może być złożone: 

  • przed notariuszem,
  • w sądzie rejonowym, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania lub pobytu składającego oświadczenie, lub
  • w sądzie spadku w toku postępowania o stwierdzenie praw do spadku
Co to jest sąd spadku

Do czynności w postępowaniu spadkowym, które należą do zakresu działania sądów, wyłącznie właściwy jest sąd spadku, którym jest:

  • sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy, albo
  • sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część – jeżeli miejsca zwykłego pobytu w Polsce spadkodawcy nie da się ustalić, albo
  • sąd rejonowy dla m.st. Warszawy – w braku powyższych podstaw.

Sprawy o stwierdzenie nabycia spadku należą do postępowania nieprocesowego. Rozpoznają je sądy rejonowe.

Przed notariuszem można złożyć oświadczenie o przyjęciu albo o odrzuceniu spadku:

  • jako odrębne oświadczenie w formie aktu notarialnego,
  • jako oświadczenie złożone do protokołu dziedziczenia.

Jeżeli od dnia otwarcia spadku nie upłynęło 6 miesięcy, w protokole dziedziczenia należy zamieścić oświadczenia spadkobierców o przyjęciu albo o odrzuceniu spadku, chyba że oświadczenia tej treści zostały już przez spadkobierców uprzednio złożone. W takim przypadku należy zamieścić wzmiankę o dacie, miejscu i treści złożonych przez poszczególnych spadkobierców oświadczeń. Przepisy te stosuje się także do oświadczeń osób, na których rzecz spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne.

Co powinno zawierać oświadczenie o odrzuceniu spadku

Oświadczenie o odrzuceniu spadku powinno zawierać: 

  • imię i nazwisko spadkodawcy, datę i miejsce jego śmierci oraz miejsce jego ostatniego zamieszkania; 
  • tytuł powołania do spadku; 
  • treść złożonego oświadczenia – tzn. odrzucenie spadku. 

Przyjęcie lub odrzucenie udziału spadkowego przypadającego spadkobiercy z tytułu podstawienia może nastąpić niezależnie od przyjęcia lub odrzucenia udziału spadkowego, który temu spadkobiercy przypada z innego tytułu. Spadkobierca może odrzucić udział spadkowy przypadający mu z tytułu przyrostu, a przyjąć udział przypadający mu jako spadkobiercy powołanemu. Poza wypadkami powyższymi spadkobierca nie może spadku częściowo przyjąć, a częściowo odrzucić.

Spadkobierca powołany do spadku zarówno z mocy testamentu, jak i z mocy ustawy może spadek odrzucić jako spadkobierca testamentowy, a przyjąć spadek jako spadkobierca ustawowy.

REKLAMA

Oświadczenie powinno również zawierać wymienienie wszelkich wiadomych składającemu oświadczenie osób należących do kręgu spadkobierców ustawowych, jak również wszelkich testamentów, chociażby składający oświadczenie uważał je za nieważne, oraz danych dotyczących treści i miejsca przechowania testamentów.

Przy oświadczeniu należy złożyć wypis aktu zgonu spadkodawcy albo prawomocne orzeczenie sądowe o uznaniu za zmarłego lub o stwierdzeniu zgonu, jeżeli dowody te nie zostały już poprzednio złożone. 

Czy można odrzucić spadek warunkowo

Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku złożone pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu jest nieważne

Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku nie może być odwołane

Czy Skarb Państwa lub gmina może odrzucić spadek

Skarb Państwa ani gmina nie mogą odrzucić spadku, który im przypadł z mocy ustawy

Skarb Państwa ani gmina nie składają oświadczenia o przyjęciu spadku, a spadek uważa się za przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza. 

Ile kosztuje odrzucenie spadku

U notariusza

Maksymalna stawka taksy notarialnej wynosi za sporządzenie aktu notarialnego dokumentującego oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku – 50 złotych

W sądzie

Od wniosku o odebranie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku pobiera się opłatę stałą w kwocie 100 złotych.

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy to już koniec przestawiania zegarków? Polska prezydencja kontra biurokracja UE, w sprawie zniesienia zmian czasu

Czy to już koniec przestawiania naszych zegarków? Polska prezydencja w Unii Europejskiej podejmuje próbę przełamania impasu w sprawie zniesienia zmian czasu. Choć Komisja Europejska popiera ten pomysł, to brukselska biurokracja wciąż blokuje postępy. Dlaczego Europa nadal tkwi w czasowym chaosie i czy polski rząd zdoła zmienić bieg wydarzeń?

800 plus w 2025 i 2026 r. - termin na wniosek do ZUS

800 plus w 2025 i 2026 r. - nowy okres świadczeniowy rozpoczyna się 1 czerwca. Kiedy najlepiej złożyć elektroniczny wniosek do ZUS? Termin zapewniający ciągłość wypłaty świadczenia wychowawczego niedługo mija.

Żołnierze do premiera: Mamy prawo do drugiej emerytury obok tej mundurowej. Każdy z nas ma na koncie w FUS składki powiększane corocznie o wskaźnik waloryzacji

Mundurowi, którzy rozpoczęli służbę przed 1999 r. nie mają prawa - nawet w przypadku 25 lat pracy cywilnej i odprowadzania składek z tego tytuł do ZUS - do emerytury cywilnej pobieranej obok mundurowej. Inną sytuację prawną mają mundurowi, którzy rozpoczęli służbę po 1999 r. - mają prawo do drugiej emerytury z tytułu składek wypracowanych z pracy w cywilu po zakończeniu służby. W grudniu 2024 r. żołnierze wysłali w tej sprawie list do premiera D. Tuska.

Nie będzie zakazu używania kominków. Na pewno? MKiŚ odpowiada na kontrowersje dotyczące programu Czyste Powietrze

Nowe zasady programu „Czyste Powietrze”, które mają na celu poprawę jakości powietrza i zwiększenie efektywności energetycznej budynków, wzbudzają kontrowersje. Zmiany wprowadzone przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, w tym kwestie dotyczące kominków i źródeł ciepła, stały się przedmiotem gorącej dyskusji. W odpowiedzi na te kontrowersje, minister Krzysztof Bolesta zapewnia, że nie wprowadzi się zakazu używania kominków, a zmiany w regulaminie są wynikiem szerokich konsultacji społecznych i ekspertów. Problemem pozostaje jednak interpretacja zapisów przez urzędników, co budzi obawy o przyszłość bezpieczeństwa energetycznego Polaków.

REKLAMA

Banki likwidują bankomaty. Czy koniec gotówki staje się faktem na naszych oczach?

Banki zaczynają likwidować bankomaty. To zaś rodzi sprzeciw społeczeństwa i niepokoi Rzecznika Praw Obywatelskich, który zwraca uwagę na ryzyko wykluczenia finansowego. Może to wpłynąć szczególnie na osoby starsze i mieszkańców wsi – ale nie tylko. Jakie jeszcze konsekwencje rodzi dalsze ograniczanie gotówki, które postępuje już od pewnego czasu?

Podatek migracyjny: 20 tys. euro za każdą nieprzyjętą osobę. Czy Polska go zapłaci, czy będą kary?

Pakt migracyjny Unii Europejskiej, który wejdzie w życie w 2026 roku, nakłada na państwa członkowskie obowiązek przyjmowania migrantów lub płacenia tzw. „podatku migracyjnego” w wysokości 20 tys. euro za każdą nieprzyjętą osobę. Polska, pomimo apeli Brukseli, konsekwentnie odmawia implementacji tych przepisów, co może doprowadzić do poważnych konsekwencji finansowych i politycznych. Jakie będą efekty tego stanowiska?

Nie każda wdowa z rentą rodzinną dostanie rentę wdowią. Dlaczego? ZUS: tak jest w przepisach

Renta wdowia to możliwość pobierania dwóch świadczeń jednocześnie, przykładowo emerytury oraz renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku. Korzystniejsze świadczenie ZUS wypłaci od lipca 2025 r. pełnej wysokości, a drugie w wymiarze 15 proc. Okazuje się jednak, że nie każda wdowa i każdy wdowiec, którym ZUS wydał decyzję o przyznaniu renty rodzinnej „załapie się” na dobrodziejstwo wynikające z renty wdowiej.

Spokój na zawsze: Jak testament notarialny zapewnia Ci bezpieczeństwo?

Testament notarialny to jedna z najpewniejszych form wyrażenia swojej ostatniej woli. Dzięki sporządzeniu go przed notariuszem masz gwarancję, że dokument będzie zgodny z prawem, nie zostanie podważony, a Twoje decyzje dotyczące majątku zostaną zrealizowane bez problemów. Dowiedz się, dlaczego warto postawić na tę bezpieczną opcję i jakie korzyści niesie ze sobą testament sporządzony w obecności notariusza.

REKLAMA

Najnowsze sondaże wyborcze 2025 [ZESTAWIENIE]

Najnowsze sondaże wyborcze z marca 2025 analizuje socjolog z UJ prof. Jarosław Flis. Jakie są tendencje dla każdego z kandydatów na Prezydenta RP w 2025 r.? Oto zestawienie ostatnich sondaży CBOS, IBRiS, IPSOS, United Surveys, Pollster, Opinia24, SW Research. Jakie są uśrednione wyniki pierwszych 9 kandydatów na Prezydenta Polski?

Jeden prawomocny i 14 nieprawomocnych wyroków. Spory z ZUS o ponowne przeliczenie emerytury, wyrównania i odsetki

Zestawienie i omówienie korzystnych wyroków sądów powszechnych w sprawach dot. wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20, w tym jednego prawomocnego. Przeliczenie emerytur, wyrównania, odsetki z ZUS na rzecz emerytów. Jakie są realia w sądach okręgowych i apelacyjnych.

REKLAMA