Jak odrzucić spadek przed konsulem?
Nie jest tajemnicą, że Polacy w ostatnich lata chętnie korzystają ze swobody przemieszczania związanej z członkostwem Polski w Unii Europejskiej. Polacy wyjeżdżają za granicę w celu podjęcia edukacji, podróżowania, osiedlenia się na stałe czy zarobkowania w ramach unijnego rynku wewnętrznego. Niejednokrotnie zdarza się, że do takiej osoby dociera smutna wiadomość o śmierci osoby bliskiej zamieszkałej w Polsce. Sprawa komplikuje się jeszcze bardziej, gdy w skład spadku nie wchodzi nic, za wyjątkiem poważnych długów. Pojawia się wówczas pytanie jakie kroki należy podjąć, by uniknąć odpowiedzialności majątkowej za długi spadkodawcy oraz czy konieczny w tym celu będzie powrót do Polski?
Polecamy: Seria 5 książek. Poznaj swoje prawa!
W pierwszej kolejności, wskazać należy, że kwestia odrzucenia spadku została uregulowana w art. 1018 § 3 k.c., zgodnie z którym oświadczenie o odrzuceniu spadku składa się przed sądem lub przed notariuszem w formie ustnej lub na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym. Odrzucenie spadku może nastąpić tylko po zgonie spadkodawcy przez jednostronne oświadczenie spadkobiercy. Ustawowy termin na dokonanie przyjęcia lub odrzucenia spadku wynosi 6 miesięcy od chwili, gdy spadkobierca dowiedział się o powołaniu go do dziedziczenia, najczęściej będzie to moment dowiedzenia się o śmierci osoby bliskiej. Niedochowanie ww. terminu skutkuje przyjęciem spadku z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza, tj. z ograniczenie odpowiedzialności spadkobiercy za długi spadkowe do wąskości otrzymanego spadku.
Jedną z możliwości odrzucenia spadku po osobie bliskiej w Polsce, gdy samemu mieszka się za granicą jest udanie się do konsula Rzeczypospolitej Polskiej we właściwym terytorialnie urzędzie i złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku. Sposób ten zakłada samodzielne sporządzenie przez spadkobiercę oświadczenia o odrzuceniu spadku i udanie się z nim do placówki konsularnej w celu konsularnego poświadczenia podpisu na piśmie odrzucającym spadek. Oświadczenie takie należy złożyć osobiście, przedkładając odpowiednie dokumenty:
- ważny paszport lub dowód osobisty,
- oświadczenie o odrzuceniu lub przyjęciu spadku – odpis należy złożyć w obecności konsula.
Następnie konsul na podstawie art. 28 ustawy Prawo konsularne potwierdzi własnoręczność podpisu spadkobiercy pod oświadczeniem o odrzuceniu lub o przyjęciu spadku. Poświadczenie podpisu pod oświadczeniem nie wiążę się z dodatkowym czekaniem, uzyska się je niezwłocznie w trakcie omówionej wizyty z konsulem.
Art. 28 ustawy Prawo konsularne
1. Na wniosek obywatela polskiego lub organu administracji publicznej w Rzeczypospolitej Polskiej konsul:
1) sporządza i poświadcza wypisy, odpisy, wyciągi i kopie dokumentów;
2) poświadcza własnoręczność podpisu i znaku ręcznego;
3) poświadcza datę okazania dokumentu, pozostawania osoby przy życiu lub w określonym miejscu.
2. Konsul może wykonać czynności, o których mowa w ust. 1, również na wniosek cudzoziemca lub organu administracji publicznej w państwie przyjmującym, jeżeli mają one wywrzeć skutek na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Konsul może sporządzić akt notarialny po uzyskaniu od Ministra Sprawiedliwości pisemnego upoważnienia, udzielonego mu na wniosek ministra właściwego do spraw zagranicznych.
W urzędzie konsularnym należy uiść opłatę od poświadczenia własnoręczności podpisu na oświadczeniu o odrzuceniu spadku, która zgodnie z obowiązującym załącznikiem zawierającym tabele opłat w rozporządzeniu Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 23 kwietnia 2013 roku w sprawie opłat konsularnych wynosi 30 Euro.
Aby oświadczenie było skuteczne, należy je jak najszybciej przesłać sądzie spadku – w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedziałeś się, że możesz przyjąć lub odrzucić spadek. Należy uczynić to możliwie jak najszybciej po uzyskaniu konsularnego poświadczenia, gdyż oświadczenie uważa się za złożone dopiero z chwilą jego wpływu do sądu w Polsce, a nie nadania w placówce operatora pocztowego kraju naszego zamieszkania. Nic nie stoi na przeszkodzie, by zrobił to pełnomocnik profesjonalny działając na podstawie odpowiedniego upoważnienia.
Kwestia sądu spadku została określona w art. 628 k.p.c., zgodnie z którym: do czynności w postępowaniu spadkowym, które należą do zakresu działania sądów, wyłącznie właściwy jest sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy, a jeżeli jego miejsca zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić, sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część (sąd spadku). W braku powyższych podstaw sądem spadku jest sąd rejonowy dla m.st. Warszawy.
Polecamy serwis: Spadki