Czy można zmienić oświadczenie o odrzuceniu lub przyjęciu spadku

Eugenia Jabłokow
Radca prawny- ekspert w dziedzinie postępowania spadkowego
rozwiń więcej
Można zmienić złożone oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, ale tylko wtedy gdy zostało ono złożone pod wpływem błędu lub groźby.
Po złożeniu oświadczenia o odrzuceniu lub przyjęciu spadku można je zmienić, ale... jak to zwykle bywa, problem nie jest tak jednoznaczny.

Kwestię tę reguluje przepis art. 1019 Kodeksu cywilnego.

Co do zasady, jeśli ktoś chce złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku lub jego przyjęciu wprost, albo z dobrodziejstwem inwentarza, to powinien to zrobić w ciągu 6 miesięcy od dowiedzenia się o tytule swego powołania. Najczęściej sprowadza się to do tego, że gdy wiemy, że nasz krewny nie żyje, to jeśli należymy do kręgu spadkobierców ustawowych, to w terminie 6 miesięcy od dnia jego śmierci powinniśmy złożyć stosowne oświadczenie, bądź w tym samym terminie, ale od dnia, kiedy dowiedzieliśmy się o jego śmierci.

Aby nie odbiegać od tematu, który w tym przypadku jest obszerny. to powiem tak.

Kiedy można zmienić oświadczenie

Można zmienić już raz złożone oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, ale tylko wtedy gdy zostało ono złożone pod wpływem błędu lub groźby.

Przy ocenie, czy faktycznie zostało ono złożone pod wpływem błędu lub groźby stosuje się przepisy o wadach oświadczenia woli z następującymi zmianami, a mianowicie:

  • uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia powinno nastąpić przed sądem,
  • spadkobierca powinien jednocześnie oświadczyć, czy i jak spadek przyjmuje, czy też go odrzuca.

Przytaczam wiernie brzmienie kodeksowe przepisu dlatego, aby nie doszło do wypaczenia tematu, który jest bardzo precyzyjny w tym zakresie. 

Podkreślam, że uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli odbywa się zawsze przed sądem (sądem spadku), ponieważ wymaga zatwierdzenia przez sąd. Krótko mówiąc, sąd oceni, czy oświadczenie, od którego chcemy się uchylić, faktycznie zostało złożone pod wpływem błędu lub groźby.

Orzecznictwo w tym zakresie jest bardzo bogate, ponieważ posiłkowo stosuje się też orzeczenia z zakresu wad oświadczenia woli: art. 84, art. 87 – 88 Kodeksu cywilnego.

Zobacz również: Procedura zmiany notarialnego poświadczenia dziedziczenia

Błąd

Błąd w tym zakresie to zawsze błąd co do faktu a nie do prawa. Krótko mówiąc, jeśli nie wiedzieliśmy, że oświadczenie powinniśmy złożyć to nie jest to błąd w tym znaczeniu. Błąd może być w zakresie tego, że wg naszego rozeznania spadkodawca nie pozostawił żadnych długów, dlatego składając oświadczenie o przyjęciu spadku wprost (czyli bez ograniczenia odpowiedzialności za długi), nie przypuszczaliśmy, że odziedziczymy długi, które teraz musimy spłacić z własnego majątku, bo masy spadkowej nie wystarczy na ich spłacenie. 

Groźba

Groźba to obawa, że składającemu oświadczenie lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo majątkowe lub osobiste. Musi to być groźba poważna, taką którą bierze się pod uwagę, ale nie ma znaczenia od kogo groźba pochodzi. 

Uprawnienie do uchylenia się od oświadczenia złożonego pod wpływem błędu wygasa z upływem roku od wykrycia błędu, a jeśli chodzi o groźbę, to z upływem roku od chwili, kiedy stan obawy ustał. 

Dodać tu trzeba, że jeśli upłynęło 6 miesięcy na złożenie odpowiedniego oświadczenia i takowe nie zostało złożone, to nastąpiło dziedziczenie wprost (bez ograniczenia odpowiedzialności za długi). Z takiej sytuacji prawnej też można się uchylić, w takim samym trybie, ale od skutków niezachowania terminu do złożenia odpowiedniego oświadczenia woli.

Zobacz również serwis: Spadki

Prawo
Edukacja zdrowotna w szkołach od 1 września 2025 r. Dla kogo? Kto może prowadzić ten przedmiot?
18 lis 2024

Edukacja zdrowotna w szkołach od 1 września 2025 r. Dla kogo? Kto może prowadzić ten przedmiot? Komisje sejmowe we wtorek rozpatrzą informacje nt. przygotowania podstawy programowej i harmonogramu prac.

Obniżenie minimalnej składki na ubezpieczenie zdrowotne dla przedsiębiorców w 2025 r. Autopoprawka Ministerstwa Zdrowia. Trzy projekty w Sejmie
18 lis 2024

Obniżenie minimalnej składki na ubezpieczenie zdrowotne dla przedsiębiorców w 2025 r. Autopoprawka Ministerstwa Zdrowia dotycząca podstawy wyliczania oraz opłacania składki zdrowotnej. Trzy projekty w Sejmie

Prawo budowlane do zmiany. Nowe garaże i piwnice muszą być miejscami doraźnego schronienia
18 lis 2024

Konieczne są zmiany w prawie budowlanym. Ponieważ od 2026 roku piwnice i garaże w nowo budowanych obiektach użyteczności publicznej i blokach mieszkalnych będą musiały być tak zaprojektowane, by móc stworzyć w nich miejsca doraźnego schronienia.

Nowe przedmioty w szkole. Edukacja zdrowotna i edukacja obywatelska od roku szkolnego 2025/2026
18 lis 2024

Trwają prace nad projektem rozporządzeniem wprowadzającym do szkół nowe przedmioty: edukację zdrowotną i edukację obywatelską. Projekt trafił do konsultacji społecznych.

QUIZ Szybka 10 z wiedzy ogólnej. Rozruszaj swój mózg
18 lis 2024
Jesienią nie zapominasz o aktywności fizycznej? Świetnie, ale pamiętaj też o gimnastyce umysłu. Szybka 10 pytań z wiedzy ogólnej to doskonałe ćwiczenie na rozruszanie mózgu.
B2B (samozatrudnienie) zamiast umowy o pracę. Wady i zalety. Komu się opłaca taka forma współpracy zarobkowej?
18 lis 2024

Przejście na model współpracy B2B (tzw. samozatrudnienie) to decyzja, która daje większą niezależność i możliwość rozwoju, ale wiąże się również z pewnymi wyzwaniami. Popularność tego rozwiązania wciąż rośnie szczególnie w branżach takich jak IT, consulting czy marketing. Dodatkowo - nie wszystkie firmy oferują dziś zatrudnienie na umowę o pracę. Często to właśnie nowe możliwości zawodowe i wyższe wynagrodzenie na B2B skłaniają do założenia własnej działalności gospodarczej. Jeśli stoisz przed takim wyborem zapoznaj się z korzyściami, jakie daje Ci współpraca w formie B2B, ale także jakie obowiązki Cię czekają jako przedsiębiorcę.

Cena prądu w 2025 roku. Gospodarstwa domowe nadal z gwarantowaną ceną maksymalną 500 zł netto za 1 MWh
18 lis 2024

Ministerstwo Klimatu i Środowiska chce przedłużenia na 2025 rok obowiązywania mechanizmu ceny maksymalnej za energię elektryczną dla odbiorców energii w gospodarstwach domowych, ustalonej na niższym poziomie niż cena, która wynika z zatwierdzonych taryf dla energii elektrycznej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. 18 listopada 2024 r. opublikowano założenia nowelizacji ustawy o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców (…).

Obowiązek szkolny. Do kiedy? Jakie kary? Ile dni nieusprawiedliwionych? Resort edukacji szykuje zmiany
18 lis 2024

Obowiązek szkolny. Do kiedy? Jakie kary? Ile dni nieusprawiedliwionych? Resort edukacji szykuje zmiany. Kto podlega obowiązkowi szkolnemu? Do kiedy trwa obowiązek szkolny? Ministerstwo Edukacji Narodowej pracuje nad projektem.

Vouchery Biedronki - reklamy nie wyjaśniają precyzyjnie zasad. Prezes UOKiK stawia zarzuty. Grozi kara do 10% obrotu
18 lis 2024

Na początku 2024 roku, 31 stycznia i 14 lutego, w sklepach Biedronka odbyły się jednodniowe akcje promocyjne – „Specjalna Środa” i „Walentynkowa Środa”. Klienci byli zachęcani do kupienia określonych produktów, za które mieli otrzymać „Zwrot 100% na voucher”. Okazało się jednak, że przedsiębiorca w przekazach reklamowych nie informował jasno o zasadach akcji. Prezes UOKiK postawił spółce Jeronimo Martins Polska zarzut naruszenia zbiorowych interesów konsumentów za co grozi kara do 10 proc. obrotu.

Wysyp mandatów. W tych miejscach kierowcy muszą się mieć na baczności. Inaczej wezwanie
18 lis 2024

System odcinkowego pomiaru prędkości prowadzi do znacznego wzrostu liczby mandatów. Szczególnie dotyczy to nowo wprowadzonych kamer na autostradzie A1, tworzących jeden z najdłuższych takich odcinków w kraju. Kierowcy powinni zachować szczególną ostrożność po przekroczeniu znaku D-51a, gdyż ryzyko otrzymania mandatu jest bardzo wysokie. 

pokaż więcej
Proszę czekać...