Spadki

Zapisz się na newsletter

Wpisz poprawny e-mail

Nie można ustanowić spadkobiercy „pod warunkiem”, np. takim, że jeśli ożeni się do określonego terminu, to będzie dziedzicem testamentowym. Ale zastrzeżenie takiego warunku jest uważane za nieistniejące, nienapisane.

Testament ustny sporządza się w ten sposób, że spadkodawca oświadcza swoją wolę ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków.

Prawo do zachowku opiera się na konstytucyjnej zasadzie ochrony rodziny i przysługuje tylko zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy.

Jeśli spadkodawca pozostawił kilka testamentów, to wg podstawowej reguły interpretacyjnej, kolejny testament w zasadzie odwołuje poprzedni, ale nie zawsze tak jest.

REKLAMA

Po złożeniu oświadczenia o odrzuceniu lub przyjęciu spadku można je zmienić, ale... jak to zwykle bywa, problem nie jest tak jednoznaczny.

W skład spadku nie wchodzą : prawa i obowiązki publiczno – prawne, osobiste, rodzinne oraz te, które z mocy przepisów szczególnych przechodzą na określone osoby, bez względu na to, czy są one spadkobiercami.

Z chwilą dokonania działu spadku, należy pamiętać o konieczności uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych. Obowiązek złożenia deklaracji podatkowej jest obligatoryjny.

Po śmierci kredytobiorcy pozostają obowiązki majątkowe, które nie wygasają wraz z jego śmiercią i przechodząc na spadkobierców. Oznacza to, że kredyty będą musieli spłacić spadkobiercy.

REKLAMA

Konieczność spłat i dopłat pomiędzy spadkobiercami zachodzi wówczas, gdy składniki masy spadkowej zostaną rozdzielone w naturze pomiędzy nich, bądź przyznane niektórym tylko spośród nich. Jak dokonać spłaty i dopłaty?

Czy można pozbawić spadkobiercę zachowku? Co do zasady na to pytanie można udzielić odpowiedzi twierdzącej. Należy jednak wziąć pod uwagę, że jest tu wiele wyjątków.

Zobacz czym charakteryzują się obie instytucje prawa spadkowego i na jaki system zdecydował się Polski ustawodawca.

Ustalania sched spadkowych dokonuje sąd w przypadku działu spadku, gdy nie ma zgodnego wniosku uczestników co do sposobu podziału majątku spadkowego.

Spadkodawca może przez rozrządzenie testamentowe zobowiązać spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby.

Przy dziedziczeniu ustawowym istotne są więzy krwi. Zatem dziecko ze związku konkubenckiego, zwanego inaczej nieformalnym, będzie z ustawy dziedziczyło zarówno po swojej matce jak i po swoim ojcu, oraz po ich krewnych, tak samo jak dziecko ze związku małżeńskiego.

Jeśli spadkobierca nie może osobiście złożyć świadczenia w przedmiocie odrzucenia spadku, może udzielić pełnomocnictwa do tej czynności.

Obowiązywanie zasady swobody testowania oznacza, że spadkodawca może ustanowić spadkobiercą całego swojego majątku osobę spoza kręgu najbliższych krewnych. Powstaje zatem konieczność ustawowego zabezpieczenia interesów osób najbliższych spadkodawcy. Ochronę taką przewiduje zachowek.

Przez umowę zrzeczenia się dziedziczenia, uregulowaną w art. 1048 k.c., przyszły spadkobierca ustawowy zrzeka się dziedziczenia po przyszłym spadkodawcy.

Uprawniony do zachowku często nie może uzyskać od spadkobiercy całej kwoty należnego mu zachowku, wówczas może zwrócić się do obdarowanego o sumę potrzebną do uzupełnienia zachowku. Chodzi jednak jedynie o osobę, która otrzymała od spadkodawcy darowiznę doliczoną do spadku. Co więcej, sytuacja obdarowanych może być zróżnicowana, zależy bowiem od tego, czy obdarowany jest równocześnie osobą uprawnioną do zachowku.

Co do zasady nieważna z mocy prawa jest umowa o spadek po osobie żyjącej. Jedynym wyjątkiem w tym zakresie jest zawarcie umowy o zrzeczenie się dziedziczenia przez spadkobiercę ustawowego z przyszłym spadkodawcą.

Artykuł ten jest kontynuacją innego artykułu w zakresie złożenia oświadczenia w zakresie przyjęcia lub odrzucenia spadku, ale z opóźnieniem (w przypadku dziedziczenia ustawowego). Będę się starała tu nie powtarzać się, ale poruszyć również inne problemy związane ze złożeniem oświadczeniem w zakresie trybu i sposobu przyjęcia spadku, ale w przypadku dziedziczenia z testamentu.

Jeśli w trakcie toczącego się postępowania cywilnego strona umrze, sąd z urzędu zawiesi postępowanie w sprawie. Jest to czynność obligatoryjna, to znaczy musi zostać wykonana.

Ustawodawca przewidział dla osób bliskich pewien okres ochronny, w którym mogą one przystosować się do nowych warunków rodzinnych po śmierci bliskiej osoby.

Dzięki projektowi nowelizacji kodeksu cywilnego przygotowanemu przez Ministerstwo Sprawiedliwości spadkodawca będzie mógł przekazać dziedziczącemu konkretne przedmioty na mocy zapisu windykacyjnego. Z chwilą śmierci staną się jego własnością i spowodują odpowiedzialność za długi spadkowe w takim samym stopniu jak pozostali spadkobiercy.

Rzecznik Praw Obywatelskich może wziąć udział w każdym toczącym się postępowaniu – w tym także o dział spadku. Przysługują mu w nim takie same prawa jak Prokuratorowi.

Prokurato r jest organem prawnym, który ma pośredni interes prawny w postępowaniu o dział spadku. Może jednak m.in. obok spadkobiercy, nabywcy spadku, czy Rzecznika Praw Obywatelskich wziąć w tym postępowaniu bezpośredni udział.

Może się tak zdarzyć, że po śmierci bliskiej osoby, po której dziedziczymy z ustawy, w ciągu 6 miesięcy od dowiedzenia się o śmierci tej osoby nie złożymy żadnego oświadczenia w przedmiocie przyjęcia spadku bądź jego odrzucenia.

Co wybrać: spadek czy darowiznę? Osiągając określony wiek coraz częściej zastanawiamy się, jak rozporządzić zgromadzonym w ciągu całego życia majątkiem w taki sposób, aby wszyscy najbliżsi byli zadowoleni.

Co do zasady nie ma ograniczeń w dziedziczeniu. Oczywiście w zależności od tego, czy będzie to dziedziczenie ustawowe czy testamentowe, z reguły inny będzie krąg uprawnionych do dziedziczenia. Ustawodawca wymienił jednak dwa wyjątki od tej ogólnej zasady.

Śmierć osoby najbliższej to przede wszystkim osobista tragedia. Niestety wiąże się też z licznymi formalnościami, których musimy dopełnić, aby żyć normalnie po takiej stracie. Przepisy prawa przewidują okres ochrony, podczas którego możemy korzystać z mieszkania i wyposażenia spadkodawcy. Z jakimi formalnościami należy się liczyć?

W sprawach spadkowych często spotykamy się z pojęciem przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Co w praktyce oznacza ten zwrot?

Odrzucenie spadku często jest jedyną drogą w celu uniknięcia dużych – często przewyższających wartość samego spadku – długów spadkowych.

Z chwilą śmierci prawa i obowiązki zmarłego, które wynikają ze stosunków cywilnoprawnych, przechodzą na jego spadkobierców. Innymi słowy, spadkobierca wstępuje w sytuację prawną osoby zmarłej, za wyjątkiem jednak niektórych kategorii praw, jak na przykład o charakterze niemajątkowym (np. dobra osobiste), czy związanych ściśle z osobą zmarłego (np. roszczenia alimentacyjne).

Sporządzenie testamentu u notariusza jest najlepszym zabezpieczeniem przed działaniami osób trzecich, planujących obalić testament. Taki testament daje nam pewność, że jest on ważny, oraz zgodny z przepisami i wolą testatora.

Notarialne poświadczenie dziedziczenia funkcjonuje w Polsce od października 2008 roku. Od 1marca 2009 roku rozpoczęto testowanie rejestru testamentów.

Projekt ustawy z dnia 28 sierpnia 2009 roku w istotny sposób zmieni przepisy kodeksu cywilnego i niektórych innych ustaw wprowadzając zapis windykacyjny.

W dniu 28 czerwca 2009 roku weszły w życie przepisy zgodnie z którymi krąg spadkobierców zostanie rozszerzony o dziadków, a w razie ich śmierci wujów i ciotki, a także pasierbów.

W dniu 28 czerwca 2009 r. weszła w życie ustawa z dnia 2 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy kodeks cywilny. Mimo tego, że nowelizacja zmienia jedynie 5 artykułów w zakresie prawa spadkowego (z kilkudziesięciu) wprowadza spore zamieszanie, zmienia bowiem (pierwszy raz od uchwalenia obecnego kodeksu cywilnego w 1964 roku) porządek dziedziczenia i znacząco rozszerza grono spadkobierców ustawowych- dopuszczając do spadku m.in. dziadków spadkodawcy i ich zstępnych (wujostwo spadkobiercy i jego kuzyni). W praktyce oznacza to, mniejszą szansę na objęcie spadku przez Skarb Państwa, ale także większe (niż do tej pory) rozbicie spadku (im więcej osób dziedziczy, tym mniejsze są ich udziały).

Dnia 18.09.2009 r. odbyło się spotkanie prasowe Krajowej Rady Notarialnej, na której głównym tematem była budowa systemu umożliwiającego odszukanie sporządzonych notarialnie testamentów w całej Europie. W Polsce niestety nie istnieje jeszcze system rejestracji testamentów, lecz Krajowa Rada już poczyniła duże kroki ku zmianie obecnej sytuacji. Do Polski przybyli założyciele i członkowie stowarzyszenia ARERT, którzy przybliżyli ideę stworzenia systemu dla całej Unii Europejskiej.

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt zmian dotyczący przepisów prawa spadkowego. Zapis windykacyjny to uregulowanie nowe, obce naszemu porządkowi prawnemu. Pozwala na podział konkretnych dóbr zgodnie z wolą spadkodawcy.

Spadkobiercy przysługuje zawsze 6 miesięcy na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Termin ten liczony jest od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o powołaniu do dziedziczenia.

Spadkobierca posiadający postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku lub notarialne poświadczenie dziedziczenia może dokonywać czynności prawnych dotyczących przedmiotów spadkowych.

W przypadku sporządzenia testamentu może pojawić się problem interpretacji jego treści. Problematyka tą zajmuje się kodeks cywilny.

Po sporządzeniu przez notariusza aktu notarialnego poświadczenia dziedziczenia mogą zdarzyć się sytuacje, w których dojdzie do wzruszenia tego aktu.

Notarialne poświadczenie dziedziczenia, podobnie jak sądowe postanowienie o stwierdzeniu nabyciu spadku nie jest niepodważalne i w zależności od okoliczności może być zmienione lub uchylone.

Kodeks cywilny pozwala spadkodawcy na powołanie w testamencie wykonawcy jego ostatniej woli. Taka sytuacja znana jest Polakom bardziej z amerykańskich filmów (gdzie wykonawcą testamentu zazwyczaj jest zaufany prawnik spadkodawcy), niż z doświadczenia praktycznego.

Ustawodawca przewidział dwie stawki zachowku – 1/2 i 2/3 wartości udziału w czystej wartości spadku. Stawka zależy od sytuacji uprawnionego do zachowku.

Mimo znacznego rozszerzenia katalogu spadkobierców ustawowych, ustawodawca postanowił pozostawić grono uprawnionych do zachowku bez zmiany. Jedyne co może ulec zmianie to wysokość zachowku.

Po uprawomocnieniu się postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku może zaistnieć sytuacja, że nie wszystkie osoby zostały wymienione albo okazało się, że osoba uznana za spadkobiercę nim nie jest. Wtedy konieczna jest zmiana postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.

Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza nie zawsze chroni spadkobiercę przed ponoszeniem pełnej odpowiedzialności za długi spadkowe.

Postępowanie spadkowe przeprowadzane przed notariuszem może być trochę droższe niż sądowe- na pewno jest jednak szybsze. Notariusz ponadto poinstruuje nas dokładnie jakie dokumenty musimy przygotować.