Spadki

W skład spadku wchodzi ogół praw i obowiązków należących do spadkodawcy, które w chwili jego śmierci przechodzą na jego spadkobierców w drodze dziedziczenia ustawowego jak i testamentowego.

Od 14 lutego 2001 roku, wraz z wejściem w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, dziedziczenie gospodarstw rolnych odbywa się na zasadach ogólnych.

Testamenty szczególne można sporządzić w sytuacjach wyjątkowych, gdy sporządzenie testamentu zwykłego jest utrudnione lub niemożliwe.

Instytucja zachowku ma na celu zadośćuczynienie najbliższym spadkodawcy to, że zostali pominięci w testamencie bądź to, że ich udział w spadku został zminimalizowany.

Niegodność dziedziczenia jest niezdolnością względną. Oznacza to, że określona osoba nie może dziedziczyć po ściśle określonym spadkodawcy.

Do sądu z wnioskiem o stwierdzenie nabycia praw do spadku można występować bez ograniczeń czasowych. U notariusza można sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia, o ile otwarcie spadku (czyli śmierć spadkodawcy) nastąpiło po 30 czerwca 1984 r.

Zrzeczenie się dziedziczenia przebiega na podstawie umowy, w której spadkobierca ustawowy zrzeka się dziedziczenia po spadkodawcy.

Wydziedziczenie potocznie jest uznawane za wyłączenie członków najbliższej rodziny od dziedziczenia. Według Kodeksu cywilnego jest to pozbawienie małżonka, dzieci oraz rodziców prawa do zachowku.

Zapis jest rozporządzeniem testamentowym. Na jego mocy spadkodawca zobowiązuje spadkobiercę do świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej przez siebie osoby.

Przy sporządzaniu testamentu notarialnego obecny jest notariusz. Dzięki jego obecności testament notarialny uważany jest za najbardziej bezpieczną formę testamentu.

Testament holograficzny, inaczej własnoręczny musi być w całości spisany pismem ręcznym przez spadkodawcę.

Testament allograficzny często jest nazywany administracyjnym, gdyż sporządzany jest w obecności organów administracyjnych.

Testament ustny jest szczególnym rodzajem testamentu. Można go sporządzić tylko w określonych przypadkach wskazanych przez ustawę.

Akt poświadczenia dziedziczenia wydawany jest przez notariusza i istnieje obok sądowego stwierdzenia nabycia spadku.

Spadkodawca w swoim testamencie może zobowiązać swojego spadkobiercę lub zapisobiorcę do określonego działania lub znoszenia określonego stanu rzeczy. Spadkodawca osiąga taki cel za pomocą polecenia.

Testament powinien być odpowiednio przechowywany tak, aby ostatnia wola spadkodawcy została w pełni zrealizowana. Nawet po latach musi on być czytelny.

Zasadniczy wpływ dla możliwości dziedziczenia gospodarstwa rolnego ma data śmierci spadkodawcy ma . Datą graniczną i mającą bardzo duże znaczenie dla tych kwestii jest data 14 lutego 2001 r. Od tej daty nie ma ograniczeń w dziedziczeniu gospodarstwa rolnego.

Spadkobiercy mogą potwierdzić swoje prawa do spadku w sądzie (prawomocnym postanowieniem sądu stwierdzającym nabycie spadku) lub u notariusza (zarejestrowanym akt poświadczenia dziedziczenia). Są jednak pewne sytuacje, kiedy notariusz nie sporządzi tego aktu. Jakie to sytuacje?

Kwestie dziedziczenia we Francji uregulowane są we francuskim kodeksie cywilnym. Rozróżnia się dziedziczenie testamentowe oraz ustawowe.

Sprawy dotyczące testamentów, jaki i dziedziczenia za ich pomocą oraz bez ich udziału uregulowane są we włoskim kodeksie cywilnym.

Otrzymałem od rodziców dom w drodze darowizny. Czy moje rodzeństwo może po śmierci rodzica dochodzić ode mnie zachowku? Jaka jest zależność między darowizną o zachowkiem?

Wraz ze śmiercią spadkodawcy rusza postępowanie spadkowe. Przed śmiercią ma on prawo do wyznaczenia zarządcy, który ma poprowadzić owe postępowanie, gdy tego nie uczyni administrator zostanie wyznaczony przez sąd.

Zasadą jest, że nikt nie może odmawiać zeznań w charakterze świadka. Na obowiązek ten składają się obowiązek osobistego stawiennictwa w sądzie w wyznaczonym terminie, obowiązek składania zeznań oraz obowiązek złożenia przyrzeczenia.

Wprowadzone zmiany w prawie spadkowym umożliwiają osobie sporządzającej testament przekazanie konkretnych składników swojego majątku poszczególnym osobom. Zmiana ma na celu ułatwienie dziedziczenia, stwarzając możliwości nie istniejące do tej pory w polskim prawie.

Spadkobiercy należący do kręgu najbliższej rodziny spadkodawcy mogą korzystać z całkowitego zwolnienia od podatku. Warunkiem jest zgłoszenie nabycia spadku do urzędu skarbowego w sześciomiesięcznym terminie. Często jednak zdarza się, że spadkobierca nie dokona w wymaganym terminie zgłoszenia. Jakie niesie to skutki?

Spadkobiercy mogą dokonać działu spadku umownie lub w sądzie. W przypadku działu gospodarstwa rolnego sąd bada czy podział nie jest sprzeczny z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej.

Zachowek przysługuje najbliższym krewnym spadkodawcy, którzy ze względu na ustanowienie innej osoby spadkobiercą testamentowym w praktyce zostali pozbawieni swoich praw. Jeżeli nie otrzymaliśmy należnego nam zachowku, możemy wnieść do sądu odpowiedni pozew.

Aby uniknąć przejęcia obowiązku podatkowego w spadku, spadkobiercy mogą wnioskować do organu podatkowego o odroczenie terminu płatności podatku, zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub rozłożenie zapłaty powyższych należności na raty, bądź umorzenie ich w całości lub w części, jak również umorzenie opłaty prolongacyjnej.

Zachowkiem określa się uprawnienie przysługujące zstępnym (dzieciom), małżonkowi i rodzicom na wypadek pominięcia ich przez spadkodawcę w testamencie, a więc całkowitego albo częściowego wydziedziczenia.

Urząd Skarbowy nie może żądać spisu inwentarza, aby możliwe było przyznanie zwolnienia z podatku od spadków. Spis taki nie jest obligatoryjny.

Samo ustne przedstawienie trzem świadkom treści testamentu, nie sprawia, że jest on ważny. Jego treść musi zostać potwierdzona. Istnieją dwa tryby dokonania takiego potwierdzenia. Można wykonać je w sądzie, a także w tzw. trybie pozasądowym.

Instytucja polecenia poszerza możliwość realizacji woli spadkobiercy. Pozwala ona zobowiązać spadkobierców i zapisobiorców do określonych działań o niekoniecznie majątkowym charakterze.

Zapisem określone jest zobowiązanie, jakim obarczony jest spadkobierca testamentowy. Zobowiązanie to odnosi się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz oznaczonej osoby. Zapis może mieć miejsce jedynie w testamencie.

Odrzucenie spadku (Ausschlagung) nie można mylić z zrzeczeniem się dziedziczenia. Spadkobierca ustawowy może przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego z przyszłym spadkodawcą zrzec się z dziedziczenia po nim.

Spadkobierca może zachować się na 3 sposoby. Może on albo przyjąć spadek z nieograniczoną odpowiedzialnością za długi (tzw. przyjęcie proste), albo przyjąć go z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), jak również możliwe jest odrzucenie spadku.

Szczególne wymagania dotyczące świadka testowania dotyczą zarówno testamentów zwykłych – a więc testamentu sporządzanego np. przed wójtem, burmistrzem lub prezydentem miasta jak również testamentów szczególnych – a więc np. testamentu ustnego. Kodeks cywilny posługuje się przy tym definicją negatywną – określając jedynie w art. 956 i 957 kto nie może być świadkiem przy sporządzaniu testamentu.

W testamencie można przekazać całość majątku jednej osobie lub jego odpowiednie części ułamkowe kilku osobom. Nie można jednak zadecydować, że określona rzecz przypadnie konkretnej osobie. Istnieją mimo to alternatywne instrumenty realizacji takiego celu, czyli darowizna i zapis.

Gdy spadkobierców jest kilku, muszą podzielić się majątkiem otrzymanym w spadku. Podziału można dokonać przed notariuszem lub gdy dochodzi do sporów - na drodze sądowej.

Po otrzymaniu spadku czy darowizny istnieje obowiązek odprowadzenia od nich podatku. Wysokość podatku zależy od stosunku łączącego zbywcę z nabywcą oraz o przynależności zbywcy do określonej grupy podatkowej.

Zarówno spadek jak i darowizna podlegają opodatkowaniu. Istnieje jednak krąg osób, które po spełnieniu określonych warunków mogą uniknąć zapłacenia podatku.

Testament jest jednostronną czynnością prawną, a spisanie testamentu nie oznacza braku możliwości jego zmiany. Wręcz przeciwnie, odwołanie testamentu jest zawsze możliwe aż do śmierci testatora.

Spadkobierca na dwa sposoby może potwierdzić swoje prawo do spadku – na podstawie postanowienia sądu oraz na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia sporządzonego u notariusza. Przepisy prawa nie zawsze jednak pozwalają spadkobiercy skorzystać z notarialnego poświadczenia dziedziczenia.

Dziedziczący majątek nabywa prawa do spadku na podstawie postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia praw do spadku albo na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia, sporządzanego przez notariusza.

W sobotę 27 listopada w 12 miastach Polski, podczas Dnia Otwartego Notariatu będzie można uzyskać bezpłatne porady notariuszy na tematy związane z dziedziczeniem, spadkami, testamentami.

Gdy spadek został otwarty po 14 lutego 2001 do dziedziczenia gospodarstw rolnych stosujemy przepisy ogólne. W przypadku spadków otwartych wcześnie obowiązują odmienne regulacje.

W polskim prawie spadkowym nie ma możliwości dziedziczenia kontraktowego na podstawie umowy. Jedyną dopuszczalną umową o spadek po osobie żyjącej jest umowa o zrzeczenie się dziedziczenia.

Dziedziczenie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością następuje na podstawie ogólnych zasad prawa spadkowego. Powołanie do spadku może wynikać albo z ustawy albo z testamentu, przy czym dziedziczenie na podstawie ustawy następuje tylko w sytuacji, gdy spadkodawca, który posiadał udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, nie powołał spadkobiercy w testamencie, albo żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą.

Na spadkobiercę w chwili otwarcia spadku przechodzi ogół praw i obowiązków spadkodawcy. Spadek więc stanowią nie tylko aktywa, ale także pasywa spadku. W zależności od sposobu przyjęcia spadku odpowiedzialność za długi spadkowe będzie ograniczona do stanu czynnego spadku lub do całego majątku spadkobiercy.

Zgodnie z art. 1025 k.c. „Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia.” Alternatywą dla stwierdzenia nabycia spadku przez sąd w trybie nieprocesowym jest więc akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza.

Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom to między tymi spadkobiercami istnieje wspólność majątku spadkowego. Do takiej wspólności stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Zniesienie wspólności nie jest konieczne, jeżeli jednak spadkobiercy chcą znieść wspólność konieczne jest przeprowadzenie postępowania działowego.

Spadek

Dziedziczenie gospodarstw rolnych

Testamenty szczególne

Zachowek

Niegodność dziedziczenia

Stwierdzenie praw do spadku w sądzie czy u notariusza?

Zrzeczenie się dziedziczenia

Wydziedziczenie

Zapis

Testament notarialny

Testament holograficzny

Testament allograficzny

Testament ustny

Akt poświadczenia dziedziczenia

Polecenie

Jak przechowywać testament?

Jakie przepisy stosuje się przy dziedziczeniu gospodarstw rolnych?

Notarialne poświadczenie dziedziczenia a data śmierci spadkodawcy

Jak dziedziczy się we Francji?

Jak uregulowane jest dziedziczenie we Włoszech?

Ekspert radzi: Darowizna a zachowek

Dziedziczenie beztestamentowe w Anglii i Walii

Czy świadek może odmówić zeznań?

Co umożliwia zapis windykacyjny w testamencie?

Jakie są skutki podatkowe zgłoszenia nabycia spadku po terminie?

Jak podzielić odziedziczone gospodarstwo rolne?

Krok po kroku - jak napisać pozew o zachowek?

Jak uniknąć przejęcia zobowiązań podatkowych spadkodawcy?

Spadek w Niemczech - kto ma prawo do zachowku?

Czy spis inwentarza jest konieczny do zwolnienia z podatku?

Testament ustny wymaga potwierdzenia

Czym jest polecenie w testamencie?

Kim jest zapisobiorca?

Jak odrzucić spadek w Niemczech?

Jak przyjąć lub odrzucić spadek?

Kto może być świadkiem przy sporządzaniu testamentu?

Jak przekazać pojedyncze przedmioty na wypadek śmierci?

Podział majątku otrzymanego w spadku

Podatek od spadków i darowizn - jakie są grupy podatkowe?

Kiedy nie trzeba płacić podatku od spadków i darowizn?

Czy można odwołać testament?

Notarialne poświadczenie dziedziczenia nie zawsze możliwe

Jakie są sposoby nabycia spadku?

Porozmawiaj za darmo z notariuszem o spadkach

Kto dziedziczy gospodarstwo rolne

Umowa o zrzeczenie się prawa do dziedziczenia

Dziedziczenie udziałów w spółce z o.o. przez nieletnich spadkobierców

Dziedziczenie długów

Formalności spadkowe – stwierdzenie nabycia spadku czy akt poświadczenia dziedziczenia

Sposoby dokonania podziału spadku