Gmina musi zawrzeć umowy ze wszystkimi ochotniczymi strażami pożarnymi działającymi na jej terenie. Taki obowiązek ma od 1 stycznia 2022 r. Jednak to tylko obowiązek gminy, a OSP na zawarcie umowy nie musi się zgadzać. Co to oznacza dla obu stron?
Obowiązek zawarcia umowy ma gmina, ale OSP już nie
Wprowadzając obowiązek zawarcia umów pomiędzy gminą a OSP działającymi na jej terenie ustawodawca, jak twierdził, miał z jednej strony na celu zabezpieczenie pod kątem zagrożeń pożarowych gmin, na których terenie nie działa OSP, a z drugiej, starał się zabezpieczyć finansowanie ochotniczych straż pożarnych (art. 7 ustawy z 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych, j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 194 ze zm.). Regulacje te wzbudziły jednak wiele wątpliwości i przysporzyły obu stronom problemów. Po dwóch latach funkcjonowania regulacji wykształcił się w tym zakresie schemat działania oparty na kilku zasadach.
1) OSP działające na terenie danej gminy to te, które posiadają w danej gminie siedzibę, która została wskazana w KRS. O działaniu na terenie danej gminy nie przesądza udział w działaniach ratowniczych prowadzonych na jej terenie.
2) Podpisanie umowy z gminą nie oznacza, że OSP nie może prowadzić działań na terenie innych gmin. Jednostki OSP nadal mają obowiązek uczestniczyć, na wezwanie Państwowej Straży Pożarnej, w działaniach ratowniczych poza terenem własnego działania.
3) Jeżeli na terenie gminy nie działa jednostka ochrony przeciwpożarowej, gmina ma obowiązek zawarcia umowy z gminą sąsiednią, w której funkcjonuje taka jednostka (w uzgodnieniu z właściwym komendantem powiatowym/miejskim Państwowej Straży Pożarnej).
4) Obowiązek zawarcia umowy obciąża gminę, a nie OSP. To gmina musi przedstawić propozycje zawarcia umowy wszystkim działającym na jej terenie jednostkom OSP. Jeśli któraś z nich nie zdecyduje się na jej podpisanie, nadal może prowadzić działalność na terenie gminy, która w dalszym ciągu będzie musiała finansować jej działalność.
5) Treść umów zawartych z poszczególnymi jednostkami OSP działającymi na terenie tej samej gminy może być różna, jednak ich zakres przedmiotowy musi być zgodny z zakresem upoważnienia ustawowego i muszą one zawierać postanowienia dotyczące:
- podejmowanych działań, o których mowa w art. 3 ustawy o OSP, oraz
- obowiązków, o których mowa w art. 10 ust. 1 ustawy o OSP.
6) W umowach nie można regulować innych kwestii, wykraczających poza zakres wskazany przez ustawodawcę.
7) Umowa nie musi zobowiązywać OSP do podejmowania wszystkich działań, o których mowa w art. 3 ustawy o OSP. Mogą zostać w niej wskazane tylko niektóre działania z tego katalogu.
Podstawa prawna
art. 7 ustawy z 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 194 ze zm.)