Z dniem 1 stycznia 2025 r. wejdą w życie przepisy ustawy z dnia 26 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, wprowadzające nowe zasady dla wdów i wdowców uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym małżonku pozwalające na ustalenie „zbiegu” renty rodzinnej z „własnym” świadczeniem emerytalno-rentowym.
Nowe przepisy przewidują, iż w przypadku ustalenia, „zbiegu” wyżej wymienionych świadczeń, to, począwszy od 1 lipca 2025 r. jedno ze świadczeń będzie mogło być wypłacane w 100%, a drugie w 15%. Oznacza to, że zgodnie z wyborem dokonanym przez wdowę lub wdowca, świadczenia te zostaną wypłacone w wysokości odpowiednio:
100% „własnego” świadczenia oraz 15% renty rodzinnej albo
100% renty rodzinnej oraz 15% „własnego” świadczenia.
Od 1 stycznia 2027 r. zamiast 15% - świadczenie zbiegowe wypłacane będzie w 25%.
Pod pojęciem renty rodzinnej należy rozumieć również policyjną rentę rodzinną, wojskową rentę rodzinną lub rolniczą rentę rodzinną.Komu przysługiwać będzie prawo do wypłaty świadczeń w „zbiegu”?
Prawo do wypłaty renty rodzinnej w „zbiegu” z „własnym” świadczeniem przysługiwać będzie wdowie lub wdowcowi, która/który spełni łącznie następujące warunki:
osiągnie powszechny wiek emerytalny, tj. 60 lat kobieta i 65 lat mężczyzna;
pozostawała/pozostawał we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci małżonka;
nabyła/nabył prawo do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż przed osiągnieciem 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna);
nie zawarła/nie zawarł nowego związku małżeńskiego po śmierci małżonka, po którym przysługuje renta rodzinna.
Prawo do wypłaty zbiegu renty rodzinnej z własnym świadczeniem ustaje z dniem poprzedzającym dzień zawarcia nowego związku małżeńskiego przez wdowę lub wdowca.
Rodzaje świadczeń w mundurówce, które mogą być wypłacane wdowie lub wdowcowi w „zbiegu”
Wdowie lub wdowcowi uprawnionym do renty rodzinnej po zmarłym małżonku mogą być wypłacane w „zbiegu”:
renta rodzinna oraz
„własne” świadczenie, tj. emerytura policyjna, emerytura wojskowa, emerytura powszechna, emerytura rolnicza, emerytura z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin, zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne, emerytura pomostowa, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, policyjna renta inwalidzka, wojskowa renta inwalidzka, renta z tytułu niezdolności do pracy z systemu powszechnego, w tym renta szkoleniowa, renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy, renta rolnicza szkoleniowa, renta z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin, specjalna emerytura lub renta przyznana przez Prezesa Rady Ministrów, świadczenie honorowe z tytułu ukończenia 100 lat.
Wdowie lub wdowcowi uprawnionym do świadczenia pieniężnego przysługującego na podstawie przepisów ustawy o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia mogą być wypłacane w „zbiegu”:
świadczenie pieniężne po zmarłym lub zaginionym małżonku oraz
„własne” świadczenie, tj. emerytura policyjna, emerytura wojskowa, emerytura powszechna, emerytura rolnicza, emerytura z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin, zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne, emerytura pomostowa, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, policyjna renta inwalidzka, wojskowa renta inwalidzka, renta z tytułu niezdolności do pracy z systemu powszechnego, w tym renta szkoleniowa, renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy, renta rolnicza szkoleniowa, renta z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin, specjalna emerytura lub renta przyznana przez Prezesa Rady Ministrów, świadczenie honorowe z tytułu ukończenia 100 lat.
Renta wdowia - wysokość renty rodzinnej oraz „własnego” świadczenia wypłacanych w „zbiegu”
Wdowa lub wdowiec uprawnieni do renty rodzinnej oraz do „własnego” świadczenia będą mogli dokonać wyboru, które świadczenia i w jakim wymiarze zamierzają jednocześnie pobierać w „zbiegu”, tj.:
100% „własnego” świadczenia oraz 15% renty rodzinnej albo
100% renty rodzinnej oraz 15% „własnego” świadczenia.
Wyboru, które świadczenie ma być wypłacane w 100%, a które w 15% wdowa lub wdowiec muszą dokonać w momencie składania wniosku o ustalenie zbiegu ww. świadczeń.
W razie wątpliwości, który z ww. wariantów należy wybrać, osoby uprawnione do świadczeń w ZER MSWiA, mogą zwrócić się z prośbą do ZER MSWiA o pomoc w dokonaniu wyboru najkorzystniejszego wariantu.
Wdowa lub wdowiec, którzy pomimo spełnienia warunków do policyjnej renty rodzinnej po zmarłym małżonku, dotychczas nie ustalili w ZER MSWiA prawa do tej renty (np. z uwagi na pobieranie innego korzystniejszego świadczenia), a po 1 stycznia 2025 r. zamierzają ubiegać się o prawo do „zbiegu własnego” świadczenia z policyjną rentą rodzinną mogą w każdej chwili złożyć wniosek w ZER MSWiA o ustalenie prawa do policyjnej renty rodzinnej. W takim przypadku ZER MSWiA po rozpatrzeniu ww. wniosku ustali prawo i wysokość policyjnej renty rodzinnej oraz zawiesi jej wypłatę z uwagi na pobieranie korzystniejszego „własnego” świadczenia.
W celu uzyskania prawa do wypłaty „własnego” świadczenia w „zbiegu” z policyjną rentą rodzinną osoby te powinny po 1 stycznia 2025 r. złożyć w ZER MSWiA Wniosek o ustalenie zbiegu świadczeń.
Od kiedy będzie wypłacany „zbieg” renty rodzinnej z „własnym” świadczeniem?
Prawo do wypłaty renty rodzinnej w „zbiegu” z „własnym” świadczeniem przysługuje od miesiąca złożenia wniosku, ale nie wcześniej niż od dnia spełnienia wszystkich warunków niezbędnych do wypłaty ww. „zbiegu” świadczeń, nie wcześniej niż od 1 lipca 2025 r.
Dla wniosków złożonych do 30 czerwca 2025 r. prawo do wypłaty świadczeń w „zbiegu” powstanie z dniem 1 lipca 2025 r.
Jaka może być maksymalna wysokość świadczeń wypłacanych w „zbiegu”?
Łączna suma świadczeń wypłacanych w „zbiegu” nie może przekroczyć trzykrotności kwoty najniższej emerytury (od 1 marca 2024 r. najniższa emerytura wynosi 1780,96 zł, a jej trzykrotność to 5342,88 zł).
Obowiązującą od 1 lipca 2025 r. trzykrotność kwoty najniższej emerytury zostanie podana po 1 marca 2025 r., tj. po waloryzacji świadczeń, która przeprowadzona zostanie od 1 marca 2025 r.
Do ustalenia limitu, tj. sumy świadczeń wchodzących w skład „zbiegu”, która nie może przekroczyć trzykrotności kwoty najniższej emerytury wliczymy odpowiednio:
świadczenia wchodzące w skład „zbiegu” świadczeń (tj. rentę rodzinną albo świadczenie pieniężne oraz „własne” świadczenie),
dodatki i świadczenia o charakterze innym niż jednorazowe wypłacane z ww. świadczeniami, w szczególności: dodatek pielęgnacyjny, dodatek kombatancki, dodatek kompensacyjny, dodatek pielęgnacyjny dla inwalidy wojennego całkowicie niezdolnego do pracy i samodzielnej egzystencji, dodatek dla sieroty zupełnej,
emerytury i renty przyznane w trybie wyjątkowym przez Prezesa Rady Ministrów, Prezesa ZUS lub Prezesa KRUS,
świadczenia wypłacane przez instytucje zagraniczne,
świadczenia honorowe z tytułu ukończenia 100 lat.
Czy świadczenie w „zbiegu” będzie wypłacane w przypadku przekroczenia trzykrotności kwoty najniższej emerytury?
W przypadku, gdy łączna kwota świadczeń wpłacanych w „zbiegu” wraz z przysługującymi dodatkami wchodzącymi do limitu świadczeń, o którym mowa w pkt 6 przekroczy kwotę trzykrotności kwoty najniższej emerytury, wówczas jedno ze świadczeń wypłacanych w „zbiegu” zostanie pomniejszone o kwotę tego przekroczenia. W takim przypadku zostanie wydana decyzja informująca o kwocie o jaką zostało pomniejszone świadczenie.
W jakiej kolejności będą dokonywane pomniejszenia świadczenia wypłacanego w „zbiegu” przy przekroczeniu trzykrotności kwoty najniższej emerytury?
W pierwszej kolejności będą pomniejszane świadczenia finansowane z budżetu państwa, we wskazanej poniżej kolejności:
świadczenia z zaopatrzenia emerytalnego żołnierzy zawodowych,
świadczenia z zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Biura Ochrony Rządu, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej,
inne świadczenia.
W dalszej kolejności będą pomniejszane odpowiednio:
świadczenia finansowane z Funduszu Emerytalno-Rentowego Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego,
świadczenia finansowane z Funduszu Pracy,
świadczenia finansowane z Funduszu Emerytur Pomostowych,
świadczenia finansowane z Funduszu.
Jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku o wypłatę świadczeń w „zbiegu”?
Jeśli wdowa lub wdowiec ma ustalone prawo do renty rodzinnej oraz do „własnego” świadczenia, to do wniosku o wypłatę ww. świadczeń w „zbiegu” nie musi dołączyć żadnych dokumentów.
Jeżeli wdowa lub wdowiec wystąpią z wnioskiem o wypłatę renty rodzinnej w „zbiegu” z „własnym” świadczeniem a dotychczas nie wystąpili z wnioskiem o przyznanie renty rodzinnej albo „własnego” świadczenia, to powinni wraz z wnioskiem o „zbieg” świadczeń złożyć
do właściwego organu emerytalnego lub rentowego również wniosek o przyznanie renty rodzinnej lub „własnego” świadczenia.
Zasady dotyczące prawa do „zbiegu” świadczeń dla wdowy lub wdowca uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym małżonku dotyczą odpowiednio wdowy lub wdowca uprawnionych do świadczenia pieniężnego po zmarłym lub zaginionym małżonku przysługującego na podstawie przepisów ustawy o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia.
Podstawa prawna: