Rozwód można orzec, gdy pomiędzy małżonkami nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Sąd orzekając rozwód może orzec, który z małżonków ponosi winę za rozkład. Jeżeli oboje małżonkowie zgadzają się na rozwód, wówczas sąd zaniecha orzekania o winie.
KROK PIERWSZY – PISZEMY POZEW
Pozew rozwodowy, jak każde pismo procesowe powinien odpowiadać wymogom formalnym. Przede wszystkim powinniśmy oznaczyć strony pozwu, tj. powoda oraz pozwanego. Należy wpisać ich imię i nazwisko, dokładny adres zamieszkania, można także dodać nr PESEL. Pozew powinien być opatrzony datą oraz miejscem. Należy oznaczyć sąd, do którego pozew będzie składany.
Bardzo istotnym elementem są żądania pozwu, tj., o co wnosimy. Pierwszym żądaniem z całą pewnością będzie to, że wnosimy o rozwiązanie małżeństwa (w tym miejscu powinniśmy określić czy z orzeczeniem o winie drugiego małżonka czy nie). Warto uwzględnić w żądaniach, kto będzie wykonywał władzę rodzicielską małoletnich dzieci stron. Można także wnieść o zobowiązanie pozwanego do płacenia alimentów (tutaj należy wskazać kwotę). W żądaniach pozwu można także wnieść o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków, których będziemy powoływać.
Kolejnym elementem pozwu jest jego uzasadnienie. Tutaj powinniśmy zawrzeć takie rzeczy jak:
- datę oraz miejsce zawarcia związku małżeńskiego,
- daty urodzenia lub wiek małoletnich dzieci,
- miejsce pracy oraz zarobki powoda i pozwanego,
- należy wykazać, dlaczego nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego,
- wskazać świadków oraz okoliczności, na jakie mają składać zeznania.
Pozew należy podpisać własnoręcznie. Do pozwu należy załączyć odpowiednie dokumenty. Należą do nich: odpisy zupełne aktów stanu cywilnego (akt małżeństwa, akty urodzenia dzieci), zaświadczenia o zarobkach, odpis pozwu oraz złączników.
KROK DRUGI – SKŁADAMY POZEW
Pozew o rozwód zawsze wnosimy do sądu okręgowego. Zgodnie z art. 41 Kodeksu postępowania cywilnego powództwo ze stosunku małżeństwa wytacza się wyłącznie przed sąd, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. Z braku takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeżeli i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda.
Jeżeli pozew zostanie złożony w sądzie niewłaściwym – sąd przekaże go do rozpoznania sądowi właściwemu miejscowo. Należy jednak pamiętać, że wydłuży to czas postępowania.
Pozew możemy złożyć osobiście lub wysłać pocztą.
Zobacz też: Czy sąd może nie orzec rozwodu?
Od pozwu należy wnieść opłatę. Zgodnie z ustawą o kosztach sądowych w sprawach cywilnych jest to 600 zł. Opłatę powinniśmy uiścić podczas składania pozwu. Jeżeli pozew wysyłamy pocztą, należy załączyć do niego potwierdzenie opłaty. Należy pamiętać także o tym, że można uzyskać zwolnienie od kosztów w całości lub w części.
KROK TRZECI – SPRAWA ROZWODOWA
Sąd wyznaczy termin oraz godzinę rozprawy i poinformuje strony o tym na piśmie. Sąd może skierować strony do mediacji, jeżeli są widoki na utrzymanie małżeństwa. Należy pamiętać, że w sprawie rozwodowej nie można wnieść powództwa wzajemnego, co oznacza, że po wniesieniu pozwu przez małżonka musimy czekać na doręczenie jego odpisu. Możemy na pozew odpowiedzieć, ale powództwo wzajemne jest niedopuszczalne. Należy pamiętać, że strona pozwana może również żądać rozwodu.
Sąd przeprowadzi postępowanie dowodowe, czyli postępowanie, w którym będzie ustalał okoliczności rozkładu pożycia. Ponadto będzie ustalał okoliczności dzieci stron postępowania oraz ich sytuacji.
Jeżeli małżonkowie nie mają dzieci i oboje wyrażają zgodę na rozwód sąd może skrócić postępowanie wyłącznie do przesłuchania stron.
Należy pamiętać także o tym, że podczas trwania sprawy rozwodowej nie może toczyć się odrębna sprawa o zaspokojenie potrzeb rodziny i alimenty. Nie może być również wszczęte postępowanie dotyczące władzy rodzicielskiej i kontaktów z małoletnimi dziećmi stron.
Sędzia w każdym stanie sprawy może skierować strony do mediacji. Mediacja może dotyczyć spornych kwestii, m.in. alimentów, sposobu sprawowania władzy rodzicielskiej, kontaktów z dziećmi, spraw majątkowych.
Zobacz też: Alimenty na małżonka po rozwodzie
KROK CZWARTY – WYROK
Sąd (z urzędu) ma obowiązek rozstrzygnąć w wyroku rozwodowym:
- kto jest winny trwałemu i zupełnemu rozkładowi pożycia małżeńskiego,
- o alimentach dla dziecka,
- o władzy rodzicielskiej,
- o czasowym sposobie korzystania z mieszkania.
Sąd może także na żądanie jednego z małżonków orzec o alimentach na jego rzecz, o podziale majątku wspólnego, jak również o eksmisji małżonka. Na zgodny wniosek stron sąd może orzec także o podziale mieszkania.
Podstawa prawna:
art. 56 - 60 ustawy z 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy;
art. 436 - 446 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego.