Kiedy sąd orzeka o winie?
Orzeczenie o winie jest konieczną częścią wyroku rozwodowego. Sad zaniecha orzekania o winie wówczas, gdy zgodnie wystąpią o to małżonkowie. W kwestii winy sąd może wydać następujące rozstrzygnięcia:
- sąd orzeka o wyłącznej winie jednego z małżonków;
- sąd orzeka o winie obydwojga z małżonków;
- sąd nie orzeka o winie na zgodny wniosek małżonków;
- sąd nie orzeka o winie małżonków, gdy takiej winy zwyczajnie nie można im przypisać.
Zobacz również: Rozwód bez orzekania o winie - kiedy możliwy?
Czym jest wina rozkładu pożycia?
Przepisy prawne nie zawierają definicji winy rozkładu pożycia małżeńskiego. Najogólniej rzecz ujmując winę stanowią takie zachowania małżonka, które poprzez naruszenie przepisów prawa czy zasad współżycia społecznego prowadzą do rozkładu pożycia małżeńskiego. Najczęściej do spowodowania rozkładu pożycia prowadzą takie zachowania małżonka, które naruszają sferę praw i obowiązków małżeńskich na przykład obowiązek wierności małżeńskiej, obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, obowiązek wspólnego pożycia czy wzajemnej pomocy.
Zobacz również serwis: Prawa i obowiązki małżonków
Nie ulega wątpliwości, iż również małżonek dopuszczający się przemocy w rodzinie ponosi winę rozkładu pożycia. Warto pamiętać o tym, iż nie istnieje katalog przyczyn uzasadniających przypisanie małżonkowi winy, a są będzie badał każdą sytuację indywidualnie.
Dlaczego orzeczenie o winie jest istotne?
Poza orzeczeniem o kosztach procesu rozwodowego kwestia winy ma wpływ na kształt obowiązku alimentacyjnego pomiędzy rozwiedzionymi małżonkami. Jak stanowi art. 60 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
§ 1. Małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.
§ 2. Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.
Innymi słowy, małżonek, który został uznany wyłącznie winnym rozkładu pożycia małżeńskiego może zostać obowiązany do płacenia alimentów byłemu małżonkowi nawet wtedy, gdy ten nie znajduje się w niedostatku, a rozwód pociąga za sobą jedynie pogorszenie się jego sytuacji materialnej.
Zobacz również serwis: Alimenty
Jakie dowody przedstawić przed sądem?
W każdej sprawie o rozwód lub o separację sąd zarządza przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron. Jeżeli pozwany uznaje żądanie pozwu, a małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci, sąd może całe postępowanie dowodowe ograniczyć do przedmiotowego przesłuchania stron.
Poza przesłuchaniem stron sąd może dopuścić dowód z zeznań świadków.
Pamiętajmy, iż małoletni, którzy nie ukończyli lat trzynastu, a zstępni stron, którzy nie ukończyli lat siedemnastu, nie mogą być przesłuchiwani w charakterze świadków.
Zobacz również: Czy dziecko może być świadkiem w sprawie rozwodowej?
W zależności od konkretnej sprawy możliwe jest przedstawienie także innych dowodów. W sytuacji stosowania przemocy w rodzinie może to być dokumentacja w postaci Niebieskiej Karty, odpis wyroku w sprawie o znęcanie się, obdukcja lekarska itp. Gdy mamy do czynienia z uzależnieniem od alkoholu pomocne są zaświadczenia o odbytym leczeniu odwykowym czy z poradni uzależnień.
Sąd może posłużyć się również opinią biegłego na przykład wówczas, gdy istnieje potrzeba ustalenia stanu zdrowia lub zdrowia psychicznego małżonka.
Nagrania i zdjęcia mogą stanowić dowód w sprawach rozwodowych. Pamiętajmy jednak, iż sąd w pewnych sytuacjach może nie dopuścić tego typu dowodów. Przede wszystkim ma to miejsce w sytuacji, gdy zostały one uzyskane niezgodnie z prawem. Takim jest na przykład stosowanie podsłuchów przez osoby prywatne. Podobnie jest w przypadku nagrań uzyskanych przy zastosowaniu podstępu.
Warto pamiętać o tym, iż nie istnieje hierarchia dowodów. Sąd dokonuje oceny wiarygodności i mocy dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.
Zobacz również serwis: Rozwody