Zarówno orzeczenie rozwodu jak i orzeczenie separacji powoduje powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej. Po zniesieniu separacji przez sąd małżeństwo istnieje nadal. Po orzeczeniu rozwodu małżeństwo przestaje istnieć. Gdyby więc rozwiedzieni małżonkowie znów chcieli być razem jako rodzina, muszą ponownie się pobrać.
Separacja faktyczna następuje w razie zupełnego zerwania pożycia małżeńskiego. W przypadku, jeżeli małżonkowie rozstają się, ale żaden z nich nie wniesie do sądu pozwu o separację to małżeństwo trwa nadal. Jeśli małżonkowie wniosą pozew do sądu i ten orzeknie separację, małżonkowie także nadal są małżeństwem.
Co więc powoduje separacja? Przede wszystkim następuje rozdzielność majątkowa między małżonkami. Po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd orzeka o podziale majątku. Jednak na każdym z małżonków nadal ciąży obowiązek zaspokajania potrzeb rodziny, nawet wówczas gdy nie mają wspólnych dzieci na swoim utrzymaniu.
Zobacz: Bezpłatna porada prawna
Separacja łatwiejsza niż rozwód
Separację może orzec sąd na żądanie męża albo żony, bądź na zgodne żądanie obojga. Orzeczenie separacji jest łatwiejsze niż orzeczenie rozwodu. Przed sądem nie trzeba np. uzasadniać, że rozkład pożycia jest trwały. Sąd nie bada też, czy małżonek, który wystąpił z żądaniem, nie jest wyłącznie winny rozkładu pożycia.
Orzeczenie separacji
O separacji orzeka sąd okręgowy, w którego okręgu małżonkowie mają wspólne zamieszkanie lub pobyt. Jeżeli małżonkowie nie mają wspólnego zamieszkania albo pobytu, to orzeka sąd właściwy dla jednego z nich.
Najłatwiej orzeczenia separacji uzyskują małżonkowie, którzy nie mają małoletniego dziecka, a w dodatku oboje zgodnie wystąpili do sądu z takim żądaniem. Postępowanie toczy się wówczas w trybie nieprocesowym.
Sąd orzeka o separacji w trakcie procesu, tylko jeśli małżonkowie mają wspólne małoletnie dziecko, albo dzieci lub tylko jedno z nich domaga się separacji.
Separację generalnie łatwiej jest otrzymać niż rozwód. W pewnych przypadkach jednak sąd ma prawo nie przychylić się nawet do zgodnego żądania obojga małżonków.
Sąd nie orzeknie o separacji, jeśli:
- miało ucierpieć dobro małoletniego dziecka małżonków,
- orzeczenie było sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Zobacz też: Kiedy zdecydować się na rozwód, a kiedy na separację?
Jedno rozwód, drugie separację
Może zdarzyć się, że tylko jeden z małżonków wystąpił o orzeczenie separacji. Drugi małżonek zaś chciałby się rozwieść. Sąd musi ocenić czy między małżonkami nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia. Innymi słowy sąd ocenia czy została zerwana między małżonkami wszelka istniejąca do tej pory więź duchowa, fizyczna i gospodarcza. Jeżeli uzna, że żądanie rozwodu jest uzasadnione, to mimo że drugi małżonek domagał się separacji, orzeknie rozwód.
Może także zaistnieć sytuacja odwrotna. Oboje małżonkowie wystąpili z różnymi żądaniami. Jedno chce rozwodu, a drugi separacji. Jeśli sąd po rozpoznaniu sprawy uznaje, że orzeczenie rozwodu nie jest dopuszczalne, a uzasadnione jest orzeczenie separacji, to orzeknie separację.
Wina
Sąd orzeka również o tym, którego małżonka należy obarczyć winą za rozkład pożycia. Tylko wówczas gdy separacji domagali się zgodnie oboje, nie jest możliwe orzeczenie o winie. Sąd nie może przypisać jej tylko jednemu z nich bądź łącznie obojgu.
Podobnie jak przy rozwodzie
Podobnie jak rozwiedzeni małżonkowie, małżonkowie w separacji są obciążeni obowiązkiem alimentacyjnym. W sytuacji, gdy małżonek nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, znajduje się w niedostatku, albo separacja pociągnęła za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, może żądać od współmałżonka alimentów.
Na małżonków pozostających w separacji został nałożony obowiązek udzielenia sobie wzajemnie pomocy, nie tylko materialnej, ale na przykład również wsparcia psychicznego. Taki obowiązek nie ciąży natomiast na rozwiedzionych małżonkach.
Zobacz serwis: Separacja