Zniesienie separacji między małżonkami wymaga interwencji sądu. Oznacza to, że małżonkowie, którzy się pogodzili nadal przebywają w separacji prawnej. Dopiero sąd może o tym zdecydować.
Małżonkowie wnoszą zgodny wniosek do sądu. W sprawie o zniesienie separacji orzeka podobnie jak w przypadku orzeczenia separacji sąd okręgowy. Sąd rozpatruje sprawę w trybie nieprocesowym.
Natychmiastowa zmiana
Z chwilą wszczęcia postępowania o zniesienie separacji zawieszeniu ulegają z urzędu postępowanie o eksmisję jednego z małżonków. Podobnie zawieszeniu ulega postępowanie w sprawie o korzystanie przez małżonków ze wspólnego mieszkania.
Zobacz: Pomoc prawna
Sąd rozpatrując sprawę o zniesienie separacji między małżonkami musi postępować bardzo delikatnie. Zniesienie separacji jest często następstwem splotu wielu wydarzeń w sferze emocjonalnej. Sąd powinien ustalić, czy małżonkowie w pełni świadomie i swobodnie pragną powrotu do sytuacji, jaka była przed orzeczeniem separacji. Wystarczającą podstawą zniesienia separacji powinno być zgodne i nie budzące wątpliwości oświadczenie o chęci ponownego zgodnego życia.
Orzeczenie zniesienia separacji przez sąd powoduje ustanie jej skutków. Nie oznacza to jednak, że automatycznie małżonkowie znajdą się w sytuacji z czasu przed orzeczeniem separacji. W niektórych kwestiach konieczne jest orzeczenie sądu,w innych sprawach, np. dotyczących władzy rodzicielskiej.
Władza rodzicielska
Po pierwsze znosząc separację, sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków. Przed orzeczeniem sąd powinien zbadać, czy dla dobra dziecka dalej należy utrzymać sposób wykonywania władzy rodzicielskiej, jaki został ustalony w trakcie wyrokowania o separacji. Chodzi o to, czy pieczę nad dzieckiem powinien nadal sprawować tylko jeden z małżonków, a drugi jedynie wywiązywać się z określonych obowiązków. Po zniesieniu separacji, szczególnie trwającej dłuższy czas, mógłby nie być zgodny z dobrem dziecka powrót do takiego sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej, jaki miał miejsce przed jej orzeczeniem.
Zobacz: Różnice między rozwodem a separacją
Rozdzielność majątkowa
Po drugie sąd orzeka o ustroju majątkowym między małżonkami po zniesieniu separacji. Może to uczynić tylko na zgodny wniosek obojga małżonków. Orzeczenie o zniesieniu separacji powoduje ustanie przymusowej rozdzielności majątkowej i powstanie ustawowego ustroju majątkowego.
Małżonkowie mogą być nadal zainteresowani pozostawaniem w rozdzielności majątkowej i jeśli złożą w tym celu zgodny wniosek, sąd orzeknie o utrzymaniu rozdzielności majątkowej.
Definitywny koniec separacji
Separacja kończy się, gdy umiera jeden z małżonków.
Małżonkowie pozostający w separacji mają prawo rozwieść się, jeśli uznają, że rozkład pożycia między nimi jest zupełny i trwały, a powrót do wspólnego pożycia nie nastąpi. Ma to zwłaszcza miejsce, gdy jeden z nich założył już faktycznie nową rodzinę i chciałby dopełnić formalności, aby nowy związek zalegalizować.
Zobacz serwis: Separacja
Orzeczenie separacji nie umożliwia więc wystąpienia po pewnym czasie z pozwem o rozwód
Separacja kończy się także, gdy następuje unieważnienie małżeństwa
Podstawa prawna: Art. 61(6) Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego