Przesłanki orzeczenia separacji uregulowane są w artykule 611 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Art. 611
§ 1. Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd orzekł separację.
§ 2. Jednakże mimo zupełnego rozkładu pożycia orzeczenie separacji nie jest dopuszczalne, jeżeli wskutek niej miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
§ 3. Jeżeli małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci, sąd może orzec separację na podstawie zgodnego żądania małżonków.
Polecamy: Jak przygotować się do zmian 2019. Podatki, rachunkowość, prawo pracy i ZUS
Orzeczenie separacji jest zatem możliwe, gdy zaistnieje przesłanka pozytywna:
- zupełny rozkład pożycia
oraz nie wystąpią przesłanki negatywne:
- sprzeczność rozwodu z dobrem wspólnych małoletnich dzieci,
- sprzeczność z zasadami współżycia społecznego.
W pozwie o separację należy wykazać, że nastąpił zupełny rozkład pożycia. Tę przesłankę sąd będzie badał jako pierwszą. Trzeba zatem w uzasadnieniu pozwu opisać okoliczności, które będą wskazywały na rozkład pożycia.
Kiedy jednak mamy do czynienia z zupełnym rozkładem pożycia?
Pożycie małżeńskie jest sumą współistniejących elementów wspólnoty duchowej, fizycznej oraz gospodarczej. Więzi te tworzą istotę związku małżeńskiego. Ustanie któregokolwiek z elementów tej wspólnoty można uznać za objaw rozkładu pożycia, jednak ustanie jednej z więzi nie będzie uzasadniało orzeczenia separacji.
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22.10.1999 r., sygnatura III CKN 386/98 wskazał, że rozkład pożycia jest zupełny dopiero wtedy, gdy zerwaniu uległy wszystkie więzi łączące małżonków (więź duchowa, fizyczna, gospodarcza). Rozkład, o którym mowa, jest przy tym procesem rozciągniętym w czasie a nie zdarzeniem jednorazowym.
Może zdarzyć się sytuacja, że jeden z małżonków będzie żądał orzeczenia separacji, a drugi orzeczenia rozwodu. Jeśli przeprowadzone postępowanie dowodowe wykaże, że rozkład pożycia ma charakter zupełny i trwały to sąd orzeknie rozwód. Jeżeli jednak orzeczenie rozwodu nie będzie dopuszczalne, a żądanie orzeczenia separacji jest uzasadnione, to sąd orzeknie separację.
Separacja na zgodny wniosek małżonków
Małżonkowie mogą skierować do sądu zgodny wniosek o orzeczenie separacji. Taki wniosek musi być podpisany przez oboje z małżonków. Postępowanie toczy się wtedy w trybie nieprocesowym i sąd po rozpoznaniu sprawy wydaje postanowienie. Orzekając separację na podstawie zgodnego żądania małżonków, sąd nie orzeka który z małżonków jest winny rozkładu pożycia.
Separacja, podobnie jak rozwód jest z wielu względów zjawiskiem niepożądanym społecznie, jednakże w wielu przypadkach, jeszcze gorsze byłoby sztuczne utrzymywanie małżeństwa, w sytuacji ustania więzi między małżonkami.
Polecamy serwis: Separacja