Różnice kulturowe, niezgodność charakterów między małżonkami, którzy mają różne obywatelstwa powoduje, że po kilku latach od faktu zawarcia małżeństwa zaczynają się konflikty prowadzące nie tak rzadko do decyzji i rozwiązania małżeństwa przez rozwód. Warto zatem wiedzieć, sąd którego państwa będzie rozstrzygał taką sprawę i według jakiego prawa materialnego–rodzinnego.
Zatem rozwiązanie małżeństwa, które wykazuje cechy „międzynarodowe” wymaga w pierwszej kolejności ustalenia sposobu wskazania prawa właściwego, tym bardziej, że w tym zakresie nie wszystkie systemy prawne zezwalają na rozwiązanie małżeństwa, nadto różne są przesłanki dopuszczalności rozwodu .
Rozwód międzynarodowy - od czego zacząć?
Zobacz też: Porada Eksperta: Co robić, gdy zbliżasz się do rozwodu w USA?
Art. 54 prawa międzynarodowego prywatnego stanowi, że w razie braku wspólnego prawa ojczystego małżonków, właściwe jest prawo państwa, w którym oboje małżonkowie mają w chwili żądania rozwiązania małżeństwa miejsce zamieszkania, a jeżeli małżonkowie nie mają w chwili tego żądania wspólnego miejsca zamieszkania – prawo państwa, w którym oboje małżonkowie mieli ostatnio miejsce zwykłego pobytu, jeżeli jedno z nich ma w nim nadal miejsce zwykłego pobytu. W razie gdy brakuje wskazanych wyżej okoliczności stosuje się prawo polskie. Reguły te stosuje się także do separacji .
Omawiając problematykę rozwodu międzynarodowego należy zwrócić uwagę na Rozporządzenie Rady nr 2201/2003 o jurysdykcji oraz uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej. Stosownie do tego aktu prawnego w sprawach o rozwód i separację tudzież o unieważnienie małżeństwa właściwe do rozpoznania danej sprawy są sądy państwa członkowskiego Unii Europejskiej, na którego terytorium małżonkowie mają zwyczajny pobyt lub strona przeciwna ma zwyczajny pobyt lub wnioskodawca ma zwyczajny pobyt, jeżeli przebywał tam przynajmniej od roku bezpośrednio przed złożeniem wniosku, lub też wnioskodawca ma zwyczajny pobyt, jeżeli przebywał tam przynajmniej od 6 miesięcy bezpośrednio przed złożeniem wniosku i jest obywatelem tego państwa członkowskiego lub w przypadku Zjednoczonego Królestwa i Irlandii, w którym ma swój domicyl.
Zgodnie natomiast z Rozporządzeniem 1259/2010 w sprawie współpracy w dziedzinie prawa właściwego dla rozwodu i separacji prawnej, zezwolono na dokonanie przez samych małżonków wyboru prawa w przypadku sprawy rozwodowej czy separacji. Wybór ten nie jest jednak nieograniczony, bowiem małżonkowie mogą wybrać prawo właściwe miejsca zwykłego pobytu lub ostatniego miejsca zwykłego pobytu pod warunkiem jednak, że jeden z małżonków ma tam miejsce zwykłego pobytu. Wybór może wskazać na prawo ojczyste jednego z małżonków. Mogą również wybrać prawo państwa w którym mają wspólny zamiar wystąpić o rozwód lub separację.
Obywatel/ka/ Polski zatem mieszkająca np. we Włoszech, zamierzający/a/ wystąpić o rozwód, winna w pierwszej kolejności określić, czy małżonek /ka/ zgodzi się na wspólny wybór prawa danego kraju, a jeżeli nie jest t możliwe winien/nna/ sprawdzić prawo którego państwa jest względniejsze, tzn. prowadzi do szybkiego nieskomplikowanego orzeczenia rozwodu. Jeżeli osoba taka ma zaufanie do prawa polskiego winna wrócić do kraju i przebywać tam w ramach zwykłego pobytu minimum 6 miesięcy w konsekwencji czego, po upływie tego okresu będzie mogła wystąpić z pozwem o rozwód przed sądem polskim.
Polecamy serwis: Rozwody
Autor: adw. dr Dariusz Czajka, Profesor Nadzwyczajny Europejskiej Wyższej Szkoły Prawa i Administracji