Według danych statystycznych ISTAT, w ciągu 13 ostatnich lat we Włoszech dwukrotnie wzrosła liczba separacji i rozwodów. Zgodnie z włoskim prawem cywilnym wcześniejsza formalna separacja jest wymogiem uzyskania rozwodu, a jego rozwiązanie jest możliwe tylko i wyłącznie w pięciu przypadkach.
Aby móc rozwieść się we Włoszech potrzebne są przede wszystkim: duża dawka cierpliwości i pieniądze. W porównaniu z Polską, gdzie rozwód można uzyskać nawet na pierwszej sprawie rozwodowej i na dodatek prawie za darmo, bo za jedyne 300 zł, we Włoszech przeprowadzenie rozwodu trwa najkrócej ok. 3 lat (średnio 5 lat), a jego koszt wynosi od 700 do 2100 euro, na co składają się przede wszystkim koszty adwokata, którego pomoc we włoskim sądzie jest obligatoryjna.
Trochę historii
We Włoszech rozwód możliwy jest dopiero od 1970 r. Po przeprowadzonym tu referendum oraz długotrwałych dyskusjach parlament włoski uchwalił 01 grudnia 1970 r. ustawę nr 898 – prawo rozwodowe. Już jednak 06 marca 1987 r. uchwalono nową ustawę nr 74 - o rozwiązaniu małżeństwa. Warto nadmienić, że w Polsce 22 lipca 2007 r. obchodzona była 200 rocznica tego "przywileju", który został wprowadzony przez Konstytucję Księstwa Warszawskiego.
Dziwi jednak fakt, że, że we Włoszech rozwody są dozwolone dopiero od 40 lat. W starożytnym Rzymie rozwody były bardzo powszechne. Przeprowadzenie rozwodu w tamtych czasach było bardzo łatwe, ponieważ wystarczyło wypowiedzieć słowa: "res tuas habeto, vade foras" ("weź swoje rzeczy i się wynoś". Gajusz Juliusz Cezar aż trzykrotnie się żenił, a dodatkowo miał trzy kochanki. Także wielka kodyfikacja cesarza Justyniana I Wielkiego z VI wieku przewidywała możliwość rozwiązania małżeństwa przez rozwód.
Obecnie, uzyskanie we Włoszech rozwodu jest bardzo trudne. Na przypadki, w których możliwe jest uzyskanie rozwodu wskazuje składająca się jedynie z 17 artykułów Ustawa nr 74 - o rozwiązaniu małżeństwa, z dnia 06 marca 1987 r.
Zobacz również: Jak wygląda rozwód małżonków różnej narodowości w UE?
5 powodów
We Włoszech rozwiązanie małżeństwa może nastąpić jedynie z powodu 5 przesłanek rozwodowych. W Polsce natomiast wystarczy, że strony udowodnią przed sądem trwały i zupełny rozkład pożycia oraz fakt nie występowania przesłanek negatywnych, tj. dobro małoletnich dzieci sprzeciwia się rozwiązaniu małżeństwa; orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
W świetle tej ustawy przesłankami rozwodowymi są: prawomocne skazanie małżonka na karę dożywotniego pozbawienia wolności lub karę 15 lat pozbawienia wolności; skazanie na karę pozbawienia wolności za zmuszanie lub nakłanianie do prostytucji lub czerpanie z niej korzyści; skazanie na karę pozbawienia wolności w związku z umyślnym pozbawieniem życia własnego dziecka lub usiłowanie zabójstwa dziecka lub małżonka.
Inną przesłanką rozwodową jest fakt, że drugi z małżonków jest obcokrajowcem i uzyskał już za granicą wyrok unieważniający małżeństwo lub rozwiązujący je przez rozwód albo, gdy zawarł on już nowy związek małżeński za granicą.
Zobacz również serwis: Rozwód zagraniczny
Kolejną przesłanką jest fakt nie podjęcia przez małżonków cielesnego współżycia, a także zmiana płci jednego z małżonków.
Ostatnią przesłanką na podstawie, której małżonkowie mogą uzyskać rozwód jest fakt pozostawania przez nich do chwili złożenia powództwa, co najmniej przez trzy lata w separacji. I jak można przypuszczać jest to najczęściej jedyna możliwość uzyskania rozwodu we Włoszech.
Separacja
Postępowanie rozwodowe we Włoszech rozpoczyna się od separacji małżonków, o której fakcie rozpoczęcia musi być poinformowany sąd. Następnie przez trzy lata małżonkowie muszą pozostawać w separacji duchowej, cielesnej i gospodarczej, co wiąże się oczywiście z koniecznością zajmowania innego mieszkania. Dopiero, po co najmniej 3 latach odseparowania małżonków możliwe jest złożenie w sądzie pozwu rozwodowego i oczekiwanie na termin pierwszej rozprawy.
Postępowanie rozwodowe
Postępowanie rozwodowe we Włoszech, zainicjowane już powództwem trwa ok. 2 lata. Czas ten może oczywiście się wydłużać w przypadku braku porozumienia miedzy małżonkami i chęci walki o dzieci czy majątek.
Bez adwokata nie otrzymasz rozwodu
W Italii najczęściej funkcjonuje obligatoryjne zastępstwo adwokackie przed sądami (nie reguluje tego prawo, a wewnętrzne regulaminy sądów). Powoduje to, że koszty rozwodu są duże i stanowią często znaczne obciążenie finansowe.
Odszkodowanie za zerwane zaręczyny
We Włoszech prawo dba o trwałość instytucji małżeństwa, co ciekawe nawet od momentu samych zaręczyn. Włoski kodeks cywilny przewiduje możliwość dochodzenia przed sądem odszkodowania za zerwanie zaręczyn. Ponadto, można domagać się odszkodowania za wszelkie podarunki, które druga strona otrzymała w związku z zaręczynami. Prawo tu ustanawia roczny termin przedawnienia dla dochodzenia takich roszczeń.
Zobacz również: Jak uregulowana jest władza rodzicielska we Włoszech?
Anna Krystowska,
Kancelaria Adwokacka Antonio Vellini, Sycylia