Rozwód w Niemczech
Na podstawie prawa niemieckiego rozwiązanie małżeństwa następuje prze prawomocne postanowienie (od dnia 1.09.2009 r. już nie przez wyrok!) sądu rodzinnego.
Warunkiem rozwodu jest, podobnie jak w Polsce, rozkład pożycia między małżonkami i prognoza, że powrót do wspólnego pożycia już nie nastąpi. Przepisy regulujące materialne prawo rozwodowe znajdują się w niemieckim Kodeksie cywilnym (Bürgerliches Gesetzbuch; skrót BGB). Przepisy regulujące postępowanie w sprawach rodzinnych wyłączone zostały z dniem 1.09.2009 r. z Kodeksu postępowania cywilnego i uregulowane są w osobnej ustawie.
Przymus adwokacki
Przy postępowaniu rozwodowym istnieje przymus adwokacki. Ale tylko jedna strona postępowania rozwodowego musi być reprezentowana przez adwokata. Przeciwnik wniosku rozwodowego może osobiście występować przed sądem. Następuje to często już ze względów finansowych (koszta adwokackie) i w szczególności, jeżeli strony zgodnie uregulowały dalsze sprawy dotyczące alimentów, podziału majątku itd.
Koszta procesu (opłaty sądowe i adwokackie) są wzajemnie zniesione.
Domniemanie rozkładu pożycia małżeńskiego
§ 1566 ust. 1 BGB zawiera ustawowe domniemanie niewzruszalne, że nastąpił rozkład pożycia małżeńskiego, gdy małżonkowie żyją osobno co najmniej rok i obydwoje wnioskują o rozwód albo drugi małżonek, nie występując sam z wnioskiem o rozwód, zgadza się na jego orzeczenie.
To domniemanie ma ten skutek, że sąd nie ma już obowiązku czy nawet prawa do sprawdzenia, czy rzeczywiście małżeństwo jest trwale rozbite.
Zobacz również: Majątkowe prawo małżeńskie w Niemczech
Wina rozkładu pożycia
Prawo niemieckie nie zna zasady winy, a więc sąd nie orzeka, „czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia”. Ale uwaga . To nie dotyczy rozwodów przeprowadzonych przez sądy niemieckie, jeżeli obydwie strony mają obywatelstwo polskie.
Sądy niemieckie stosują wtedy przepisy polskiego Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Stwierdzenie winy jest w tych przypadkach dozwolone. Potwierdził to też Trybunał Związkowy ( BGH, FamRZ 1987, 793).
§ 1566 ust. 2 BGB przewiduje, że rozpad małżeństwa domniemywa się, jeżeli okres rozłąki małżonków trwał od trzech lat. Tekst tego przepisu może prowadzić do wniosku, że jeżeli jeden z małżonków sprzeciwia się rozwodowi, to dopiero po okresie trzyletniej rozłąki sąd może orzec rozwód bez względu na brak zgody drugiego małżonka.
Uwaga! Sądy rodzinne orzekają rozwód po jednorocznej rozłące, niezależnie od zgody drugiego małżonka, jeżeli małżonek składający wniosek o rozwód dalej się go domaga.
W szczególnych przypadkach rozwód może być orzeczony bez jednorocznej rozłąki albo nie orzeczony nawet w wypadku rozłąki, jeżeli utrzymanie małżeństwa jest konieczne ze względu na dobro dzieci albo rozwód stanowiłby dla drugiego małżonka rażącą niesprawiedliwość.
Wzmianka końcowa
Fikcyjne małżeństwo jest prawnie ważnym małżeństwem. Sądy orzekają rozwód takiego małżeństwa w normalnym postępowaniu rozwodowym tak, jakby było ono rzeczywiście zawarte w celu wspólnego pożycia. To małżeństwo nie jest zatem unieważniane czy anulowane.
Zobacz również serwis: Rozwody