Trudno jest jednak w krótkiej analizie dokonać prezentacji wszystkich szczegółów w zakresie prawa karnego, dlatego ograniczymy się do wybranych informacji, i raczej najistotniejszych, najbardziej praktycznych, natomiast samym zainteresowanym polecam sięgnięcie wprost do kodeksu.
Rodzaje kar
Aby jednak przejść już do odpowiednich przykładów, na początek celem pewnych wyjaśnień warto poruszyć zagadnienie rodzajów kar, iż rodzaj kar uwarunkowany jest także sposobem ich wymierzenia.
Jednym z rodzajów są tzw. kary poprawcze, zwane inaczej cenzurami. Jak sama nazwa wskazuje ich celem winna być poprawa tego, kto dokonał przestępczego czynu. Wśród nich wyróżnia się: ekskomunikę, interdykt, a w przypadku osoby duchownej dodatkowo suspensę. W przypadku ekskomuniki istnieje zakaz m. in. przyjmowania sakramentów świętych (kan. 1331 § nr 2 KPK). Przy interdykcie podobnie (kan. 1332 KPK), aczkolwiek skutki tego rodzaju kary są mniej ciężkie. Z kolei suspensa, obejmuje wyłącznie osoby duchowne. Warto też zwrócić uwagę przy wyliczaniu przykładowych przestępczych czynów na zastosowanie przez Prawodawcę terminów: może być ukarany, względnie winno się ukarać, jak i na zarezerwowaniu, bądź też i nie określonych kar samej Stolicy Apostolskiej.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Poszczególne przestępstwa
Obecnie możemy zatem przejść już do wybranych poszczególnych przestępstw.
Jedną z przyczyn, na podstawie której można orzec nieważność małżeństwa jest wykluczenie jego elementów, do których zalicza się m. in. chrześcijańskie wychowanie potomstwa. Gdy rodzice zatem oddadzą na wychowanie np. niechrześcijańskie swoje dzieci, wówczas pociąga to za sobą karę poprawczą, bądź inną sprawiedliwą (kan. 1366 KPK). Przestępstwo to podchodzi do tzw. przestępstw przeciwko religii i jedności Kościoła. Można zatem wnioskować z tego, że nie tylko oddanie swojego dziecka na wychowanie niechrześcijańskie może uczynić małżeństwo nieważnym (używam tu słowa – może – bowiem działanie to winno iść w parze z symulacją, czyli z nie chceniem wychowania dziecka po chrześcijańsku), co nadto pociąga za sobą sankcję karną.
Wiemy, iż podczas kościelnego procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa strony i świadkowie składają przysięgę. Gdy dopuszczą się krzywoprzysięstwa, wówczas winni być ukarani sprawiedliwą karą (kan. 1368 KPK). Przestępstwo to w KPK zostało zakwalifikowane również do powyżej wymienionych. Skutkiem w przypadku zeznań kłamliwych, gdy nawet dojdzie do wyroku pozytywnego, jest w dalszym ciągu ważność małżeństwa, o którym orzekano.
Nieraz spotykamy się z przestępstwem na forum cywilnym w postaci jakiejś agresji przeciwko drugiej osobie, tymczasem KPK reguluje tzw. przymus fizyczny wobec osoby duchownej, zakonnej, ale nie w formie samego przymusu. Ten ścigany już jest przez prawo świeckie, zatem nie ma potrzeby dodatkowej regulacji (aczkolwiek pewnym wyjątkiem jest przestępstwo podane w kan. 1397 KPK, w którym mowa jest m. in. o zabójstwie), ale chodzi o przymus wynikający z pogardy dla wiary, Kościoła, władzy lub posługi kościelnej, za które winno się ukarać również sprawiedliwą karą (kan. 1370 §3 KPK). Z kolei ten rodzaj przestępstwa zakwalifikowano do tzw. przeciwko władzy kościelnej i wolności kościoła.
Zobacz również: Nowe przestępstwa przeciwko religii
Nie do rzadkości należy też sytuacja, kiedy osoba nie posiadająca ku temu prawa słucha spowiedzi, bądź udziela rozgrzeszenia (to tzw. przestępstwo w postaci uzurpacji kościelnych zadań jak i przestępstwo w ich wykonaniu), wówczas podlega ona interdyktowi lub suspensie wiążącej mocą samego prawa (kan. 1378 §2 nr 2 KPK).
Wiadome jest także, iż od obowiązku składania zeznań wyjęci są duchowni, gdy wiąże ich tajemnica spowiedzi świętej (kan. 1550 §2 nr 2 KPK), bezpośrednie naruszenie której pociąga za sobą ekskomunikę wiążącą mocą samego prawa, zarezerwowaną Stolicy Apostolskiej (kan. 1388 §1 KPK). Ten przestępczy czyn zaliczono do rodzaju powyżej wymienionego. Warto tylko dodać, iż nawet gdyby doszło do takowych zeznań, to jak prawodawca sam precyzuje, nie można traktować ich jako prawdziwych (kan. 1550 §2 nr 2 KPK), a zatem zeznanie takie nic nie wnosi.
Dowód z dokumentów
Pamiętamy, iż jednym ze środków dowodowych w kościelnym procesie małżeńskim jest dowód z dokumentów, a wśród nich wyróżnić można dokumenty o charakterze kościelnym. I tak, w przypadku sfałszowania dokumentu kościelnego, bądź posługiwania się takowym, a następnie, w sytuacji nie ujawnienia prawdziwego lub też gdy osoba posługuje się w ogóle jakimś fałszywym dokumentem w sprawie kościelnej, wówczas może być ukarana sprawiedliwą karą (kan. 1391 nr1 oraz nr 2 KPK). Rodzaj tego czynu zakwalifikowany został do przestępstwa fałszu. To samo, co zostało wspomniane przy okazji krzywoprzysięstwa, a mianowicie: gdy na podstawie takiego dokumentu orzeczona zostaje nieważność małżeństwa, to mimo tego obiektywnie małżeństwo nadal jest ważne.
I na koniec warto jeszcze wspomnieć o aborcji jako o przestępstwie przeciwko życiu i wolności człowieka, za którą podlega się ekskomunice wiążącej mocą samego prawa (kan. 1398 KPK).
Naturalnie powyższy temat można analizować w różnych aspektach, wchodzić znacznie w szczegóły, rolą jednakże tego artykułu było po krótkie jedynie zarysowanie tematu, tak, aby dysponować przynajmniej podstawową wiedzą w tym zakresie.
Zobacz też: Dowód z dokumentu w postępowaniu cywilnym