Podstawy (przesłanki, powody) nieważności małżeństwa

Bolesław A. Dùllek
Prawnik, adwokat kościelny, ekspert w zakresie kościelnych procesów o stwierdzenie nieważności małżeństwa
rozwiń więcej
Obrączki rozwód rozwód kościelny małżeństwo pytanie/Fot. Shutterstock / shutterstock
Nim rozpocznie się proces mający na celu orzeczenie czy dane małżeństwo zostało zawarte ważnie, czy też nie, należy zbadać podstawy ewentualnej nieważności. Właśnie owym podstawom nieważności małżeństwa będzie poświęcony niniejszy artykuł.

Podstawy prawne, czyli przesłanki nieważności małżeństwa, możemy podzielić na trzy grupy: przeszkody małżeńskie, wady zgody małżeńskiej, brak formy kanonicznej.

Polecamy: Pracujący rodzic. Wiesz, co Ci się należy! Poznaj swoje prawa nr 2

Przeszkody małżeńskie

W prawie kanonicznym wyróżnia się dwanaście przeszkód małżeńskich, których istnienie na ogół powoduje nieważność małżeństwa. Są nimi: przeszkoda wieku, niemocy płciowej, węzła małżeńskiego, różnej religii, święceń, ślubu czystości, uprowadzenia, występku, pokrewieństwa, powinowactwa, przyzwoitości publicznej oraz pokrewieństwa prawnego. Przed promulgacją aktualnie obowiązującego Kodeksu Prawa Kanonicznego (1983 r.) mogliśmy mieć do czynienia z trzynastą przeszkodą – pokrewieństwa duchowego.

Niektóre z wymienionych powyżej przeszkód kanonicznych posiadają swoje odpowiedniki w prawie świeckim: przeszkoda wieku, węzła małżeńskiego, czy te wynikające z więzów rodzinnych. Należy jednak zwrócić uwagę na to, że ów przeszkody mają różny zakres: np. inny wiek jest wymagany przez prawo kanoniczne (powszechne), a inny przez prawo polskie.

Wady zgody małżeńskiej

Najczęstszym powodem stwierdzeń nieważności małżeństwa są wady zgody małżeńskiej. Wśród nich wyróżniamy niezdolność konsensualną, którą to dzielimy na brak wystarczającego używania rozumu, poważny brak rozeznania oceniającego oraz niezdolność do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich z przyczyn natury psychicznej. Prócz niezdolności konsensualnej prawo kanoniczne zna także następujące wady zgody małżeńskiej: brak wiedzy koniecznej o małżeństwie, błąd (z podziałem na błąd co do osoby i błąd co do przymiotu osoby), podstęp, błąd co do jedności, nierozerwalności lub sakramentalności małżeństwa, symulacja małżeństwa (którą dzielimy na symulację częściową lub całkowitą), warunek oraz przymus i bojaźń.

W Polsce lwia część procesów prowadzona jest z tytułu niezdolności do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich z przyczyn natury psychicznej.

Brak formy kanonicznej

Obok przeszkód małżeńskich i wad zgody małżeńskiej nieważność małżeństwa może także spowodować brak formy kanonicznej. Może on występować w sytuacji, w której duchowny asystujący przy zawarciu małżeństwa nie jest osobą kompetentną do przyjęcia zgody małżeńskiej (np. nie posiada wymaganej prawem delegacji). Z brakiem formy kanonicznej będziemy mieć do czynienia także wtedy, kiedy zabrakłoby dwóch świadków zwykłych.

Obok absencji kompetentnego świadka kwalifikowanego i dwóch świadków zwykłych, pod brak formy kanonicznej można podciągnąć zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika bez ważnego upoważnienia.

Ustalanie podstaw nieważności

Jeśli nie jesteś pewien/pewna, czy w Twoim przypadku istnieją podstawy do stwierdzenia nieważności małżeństwa, skontaktuj się z naszą Kancelarią – pomożemy Ci to ustalić:

e-mail: cancellaria.canonica@gmail.com

tel.: 511 324 109

web: cancellariacanonica.pl

Polecamy serwis: Rozwód kościelny

Prawo
Powstanie ukraiński legion w Polsce. Będzie to nowa formacja złożona z ochotników
08 lip 2024

Umówiliśmy się na sformowanie i szkolenie na terenie Polski ukraińskiego legionu. Będzie to nowa formacja złożona z ochotników, która mogłaby umożliwić obywatelom Ukrainy, znajdującym się na terenie Polski, wzięcie udziału w obronie Ukrainy. Ogłosił dzisiaj w Warszawie prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski.

Tusk i Zełenski podpisali porozumienie w sprawie bezpieczeństwa. Oto szczegóły
08 lip 2024

Polska będzie nadal wspierać Ukrainę sprzętem wojskowym, oba kraje będą się wymieniać doświadczeniami, by zwiększać zdolności obronne, będą też zachęcać do kooperacji przemysły obronne. Tak zakłada "Porozumienie o dwustronnej współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa", w części dotyczącej obrony, podpisane dzisiaj w Warszawie.

Związki partnerskie dla par nie tylko tej samej płci [projekt rządowy]. Rejestracja w USC, wspólny majątek i nazwisko, jedno rozliczenie PIT, dziedziczenie, zwolnienie z podatku spadkowego, renta rodzinna i inne zmiany
08 lip 2024

W dniu 8 lipca 2024 r. w Wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów opublikowano założenia ustawy o rejestrowanych związkach partnerskich i ustawy wprowadzającej tą pierwszą. Mają to być więc projekty rządowe. Celem tych ustaw jest wprowadzenie do polskiego porządku prawnego nowej instytucji: rejestrowanego związku partnerskiego, dostępnego dla par tej samej płci oraz dla par różnej płci. Projekty nowych przepisów mają zostać przyjęte przez Radę Ministrów w IV. kwartale 2024 r. Na ten moment nie ma informacji o planowanym terminie wejścia w życie tych przepisów.

"Rejestrowany związek partnerski będą mogły zawrzeć 2 osoby pełnoletnie, stanu wolnego, niezależnie od płci". Jest projekt ustawy o związkach partnerskich
08 lip 2024

Rejestrowany związek partnerski będą mogły zawrzeć dwie osoby pełnoletnie, stanu wolnego, niezależnie od płci. Będzie możliwe zawarcie umowy majątkowej partnerskiej. Tak wynika z informacji o projekcie ustawy o rejestrowanych związkach partnerskich i ustawy wprowadzającej.

Minister ds. polityki senioralnej Marzena Okła-Drewnowicz zapowiedziała budowę mieszkań dla osób starszych na terenach pogórniczych
08 lip 2024

Minister ds. polityki senioralnej Marzena Okła-Drewnowicz zapowiedziała budowę mieszkań dla osób starszych na terenach pogórniczych w Katowicach. Chodzi o mieszkania, w których seniorzy mogliby funkcjonować samodzielnie. Trwają już prace nad odpowiednim programem.

Bon energetyczny również w 2025 r. Do tego 500 zł za 1 MWh dla gospodarstw domowych i 693 zł dla małych firm. Dla kogo?
08 lip 2024

Bon energetyczny również w 2025 r. Do tego 500 zł za 1 MWh dla gospodarstw domowych i 693 zł dla małych firm. Czy również w przyszłym roku będą dostępne takie koła ratunkowe? Znamy stanowisko resortu klimatu i środowiska.

Na jakim etapie jest renta wdowia? Będą poprawki dotyczące zbiegu świadczeń emerytalno-rentowych
08 lip 2024

Projekt ustawy dotyczący renty wdowiej aktualnie przechodzi przez Sejmową Komisję Polityki Społecznej i Rodziny. Posłowie zdecydowali o wprowadzeniu do niego poprawek. Chodzi o sprecyzowanie katalogu praw do świadczeń emerytalno-rentowych, do których będzie można stosować regułę zbiegu prawa do kilku świadczeń emerytalno-rentowych.

Śmierć emeryta lub rencisty. Czy wtedy zawsze trzeba zwrócić do ZUS-u emeryturę lub rentę? Kto ma prawo do świadczenia po zmarłym? Wniosek ENS
08 lip 2024

Wiele osób nie wie, czy może zatrzymać emeryturę lub rentę, którą listonosz doręczył już po śmierci emeryta lub rencisty. Dotyczy to także świadczeń, które wpływają na rachunek w banku. ZUS wyjaśnia, kto w takim przypadku ma prawo do emerytury lub renty po zmarłym członku rodziny.                                  

Rower dla każdego: 50 proc. dopłaty do zakupu rowerów elektrycznych. Z dotacji będą mogły skorzystać indywidualne osoby, przedsiębiorcy i samorządy
08 lip 2024

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej planuje dopłaty do zakupu rowerów elektrycznych. W ramach programu „Mój rower elektryczny” uruchomi dofinansowanie zakupu prawie 47000 szt. pojazdów. Beneficjentami programu będą osoby fizyczne, przedsiębiorcy oraz jednostki samorządu terytorialnego.

Posiedzenie Rady Bezpieczeństwa Narodowego przed wylotem polskiej delegacji na szczyt NATO w Waszyngtonie
08 lip 2024

W poniedziałek, 8 lipca 2024 r. o godz. 9.00 w Belwederze odbędzie się zwołane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudę posiedzenie Rady Bezpieczeństwa Narodowego. Posiedzenie odbędzie się przed wylotem polskiej delegacji na Szczyt NATO w Waszyngtonie.

pokaż więcej
Proszę czekać...