Wstępnie i bardzo ogólnie warto wyjaśnić, iż świadkami zdolne są osoby, które ukończyły czternasty rok życia (kan. 1550 §1 KPK). Jest to o tyle ważne, gdyż czasami można spotkać się z zapytaniem o powołanie na świadków swoich dzieci, swojego rodzeństwa. Co do rodzeństwa, to nie ma zasadniczo problemu, problem może pojawić się jedynie wówczas, gdy w okresie przedślubnym i po zawartym małżeństwie rodzeństwo było na tyle małe, aby mogło zauważyć pewne problemy. Owszem w przypadku niektórych sytuacji, a spotykanych często przy niezdolności natury psychicznej, jak pobicia, alkoholizm itp., fakty te mimo młodego wieku mogły zapaść w pamięć, inaczej sytuacja przedstawia się przy tytułach bardziej już skomplikowanych, przy których brane jest chociażby podejście strony do danej kwestii, przykładowo jakiś rodzaj symulacji (wykluczenia). Natomiast co do wspólnego dziecka stron, to raczej rzadko zdarza się sytuacja, aby rodzice zawierali związek małżeński, gdy dziecko jest już dorosłe. Gdyby nawet tak było, to warto wziąć pod uwagę kwestię, iż są to osoby związane nie tylko emocjonalnie z obojgiem stron. Warto zastanowić się wówczas: czy czasami nie ma możliwości powołania kogoś innego na świadka, aby zaoszczędzić przykrych przeżyć. Innym zapytaniem jest kwestia powołania na świadka swojego obecnego, cywilnego współmałżonka. Oczywiście, gdy znał on strony w okresie okołoślubnym, tj. przed zawarciem związku, jak i po. to rzeczywiście może być cenny, jednakże warto zaproponować innego, bowiem jego wiarygodność może zostać postawiona pod znakiem zapytania, bowiem jego zeznania odczytane mogą zostać jako zeznania świadka, któremu szczególnie zależy na pozytywnym wyroku.
Pojawia się również zapytanie, co z powołaniem na świadka np. osoby związanej tajemnicą zawodową (np. lekarza), można to uczynić, uprzednio zwalniając go jednak z zachowania tej tajemnicy, a dotyczącej swojej osoby.
Zobacz również: Świadkowie w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego
Kolejne zapytania mogą pojawić się przy dowodzie z dokumentów. Nie do rzadkości należy sytuacja, kiedy istnieje jakiś ważki dokument, ale z racji braku więzi małżeńskiej między stronami nie może zostać on wydany jednej ze stron, strona nawet nie wydałaby jakiegoś upoważnienia w tym kierunku. Dlatego już podczas rozwodu cywilnego (chociaż bywa, iż strony jeszcze nie myślą o kościelnym procesie małżeńskim) warto, aby postarały się o to, aby to sąd cywilny wystąpił z wnioskiem o wydanie jakiegoś dokumentu do właściwej instytucji (np. szpitala). Następnym zapytaniem jest to dotyczące załączenia dokumentów, które zostały zdobyte na sposób niegodziwy (np. wykradzione). W czasie procesu, gdy zostanie to ujawnione, ich wartość dowodowa może zostać podważona (kan. 1527 KPK).
Często w procesach bierze udział właściwy ekspert. Przy tym warto tylko pokrótce dodać, iż gdy upłynęło już sporo czasu od momentu zawarcia związku do możliwości sporządzenia opinii przez biegłego, bądź gdy sprawa jest ewidentna, wówczas taka opinia wydaje się zbędna.
Kodeks Prawa Kanonicznego na pierwszym miejscu wśród dowodów wymienia jednak oświadczenia stron. Przy tym warto dodać, iż strona pozwana nie musi składać zeznań w Sądzie, gdy tego nie chce, ale wartość dowodową ma jej oświadczenie złożone już na piśmie i wysłane do Sądu, naturalnie wartość dowodowa tegoż oświadczenia złożonego w takiej formie jest oceniana przez Trybunał (kan. 1537 KPK). Oczywiście ja zalecam jednak stawienie się, bowiem przez nie sprawa może zostać dogłębnie zbadana. Przestrzegam też przed sugerowaniem stronie przeciwnej, co może ona złożyć w takim oświadczeniu.
Polecamy serwis: Rozwód kościelny