Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 r. wyraźnie reguluje, kiedy sprawa może zostać nie przyjęta do kościelnego procesu o nieważność małżeństwa (kan. 1505 §2 KPK). Zagadnienie to związane jest właśnie ze schematem pozwu, z wymogami, które winien on spełniać.
Oczywiście każdy Sąd ma pod tym względem swoją własną praktykę, co do skargi, tj. gdy chodzi o istotne wymogi to są one takie same, jedynie mogą różnić się w niuansach. Warto zabrać także je pod uwagę, aby potem nie być zobowiązanym do jakiejś korekty, co wiąże się z czasem czy zupełnie niepotrzebnie z dodatkowym stresem. Te różnice w konstrukcji pozwów dotyczą przykładowo: ilości stron, wielkości marginesów, ale także podawanych w nich informacji (takich jak np. numery telefonów stron, miejsce i czas ich chrztu, dokładny adres parafii itp.), wymaganych załączników (metryki chrzcielne stron itp.).
Zobacz także: Wybór sądu w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego
W niniejszym artykule skoncentrujemy się jednak na istocie, a zatem na tych niektórych elementach, które winna posiadać każda skarga.
Pozew, jak każde pismo formalne, winien mieć dokładne: dane przyszłej strony powodowej (przede wszystkim: imię, nazwisko, a w przypadku kobiety, jej nazwisko panieńskie, adres zamieszkania, (ja radzę przy tym zawsze podanie także adresu zameldowania, gdy różni się od pierwszego, pomijam kwestię, gdy strona podaje inny adres z racji jakiejś uzasadnionej obawy przed przyszłą stroną pozwaną). Następnie: miejscowość, data; podpis; adres Sądu; dane przyszłej strony pozwanej (w przypadku, gdy istnieje jakaś trudność w uzyskaniu adresu, gdyż nie jest on zupełnie znany i informacji tej nie możemy uzyskać w najbliższym środowisku strony pozwanej, pozostaje nam załączenie informacji z Centralnego Biura Adresowego, iż osoba taka nie posiada ani tymczasowego, ani stałego miejsca zamieszkania); dowody; i naturalnie istotną treść.
Polecamy serwis: Rozwód kościelny
Przez moment chciałabym skoncentrować się zwłaszcza na istocie treści powództwa. Dobrze byłoby, aby strona już poprosiła o wszczęcie procesu o stwierdzenie nieważności swojego małżeństwa z konkretnego tytułu (tytułów), aby do jego (ich) kontekstu dostosować treść skargi. Jak obserwuję, w praktyce są sprawy, które bronią siebie same, strona opisując przykładowo prawdziwy alkoholizm u współmałżonka niemal intuicyjnie zawiera w skardze wszystkie prawem wymagane komponenty niezdolności natury psychicznej, pod którą to niezdolność podchodzi m. in. choroba alkoholowa.
Mogą jednak pojawić się problemy, gdy nie jeden tytuł, ale kilka jest zasadnych, gdy tymczasem strona koncentruje się na opisie jednego z nich (może mieć miejsce przy tym sytuacja, kiedy strona wychodzi z założenia, iż musi udowodnić „winę” swojego współmałżonka, siebie zaś bronić, opisuje zatem problemy, których sprawcą był współmałżonek, zapominając o problemach, których przyczyną był on /ona/ sam /sama/).
W końcu może pojawić się problem w udowodnieniu jakiejś przyczyny, tj. jej zasadności, gdy strona czy nie zdaje sobie sprawy z doboru odpowiedniej terminologii (dotyczy to przykładowo wszystkich rodzajów symulacji; tam często strony używają niewłaściwej nomenklatury typu: pogląd, zdanie współmałżonka, zamiast koncentrować się na jego akcie woli), czy z wymogów muszących być spełnionymi w obrębie danego tytułu (np. zamiast opisać problemy już z okresu przedślubnego, strony skupiają się, zresztą po doświadczeniu nabytym z rozprawy cywilnej, na ostatnim okresie trwania wspólnoty małżeńskiej).
Przy konstruowaniu skargi nie polecam stosowania ogólników (np. pozwany /-a/ zachowywał się egoistycznie), ale przy ich już przytoczeniu, podaniu równoczesnym przykładów na ich poparcie. Podobnie przedstawia się sprawa, gdy strona chce wskazać na jakieś zaburzenie u strony przeciwnej, wówczas sugeruję, skonfrontowanie swojego doświadczenia ze współmałżonkiem z teoretycznym, naukowym przedstawieniem tegoż problemu, naturalnie nie celem „przekopiowania” wiedzy, naukowego rozważania do swojej skargi, ale celem „ubrania” tejże wiedzy w przykłady już z własnego życia, konkludując na końcu o zasadności swoich sugestii. Słowem, każde zdanie, słowo zawarte w skardze musi być dokładnie przemyślane, aby w przypadku odpowiedzi na pozew od strony pozwanej, móc z łatwością odrzucić jej zarzuty.
Naturalnie podane powyżej wskazówki w niektórych miejscach mogą okazać się zupełnie niepotrzebne; jednak moim celem jest ukazanie, że skargi winny być przemyślane i dopracowane.
Zobacz także: Załączniki do skargi powodowej