Tytułowa przeszkoda w Kościele starożytnym nie była jasno określona, gdyż nie odróżniano jej od przeszkody różnego wyznania. Do połowy XII wieku nie potrafiono także precyzyjnie określić, czy jest to przeszkoda rozrywająca, czy tylko wzbraniająca.
Obecnie przeszkoda różnej religii zachodzi między dwiema osobami, z których jedna została ochrzczona w Kościele katolickim lub była do niego przyjęta i nie odłączyła się od niego formalnych aktem, a druga jest nieochrzczona. Przeszkoda ta ma pochodzenie kościelne, to jednak wiedzieć należy, iż gdyby stronie katolickiej groziło niebezpieczeństwo utraty wiary i potomstwu wychowanie poza Kościołem, trzeba by przyjąć, że zakaz ten wynika z prawa Bożego.
Zobacz również: Jakie mogą być przyczyny stwierdzenia nieważności małżeństwa w Kościele?
W związku z powyższym przeszkoda różnej religii ma miejsce wtedy, gdy jej przyczyną jest strona niekatolicka i dotyczy ona:
- osób nieochrzczonych,
- osób ochrzczonych w innym Kościele lub wspólnocie religijnej,
- osób, które zostały ochrzczone w Kościele katolickim, ale od najmłodszych lat były wychowywane we wspólnocie kościelnej niekatolickiej lub środowisku ateistycznym,
- osób, które formalnym aktem odstąpiły od Kościoła, a chcą zawrzeć małżeństwo ze stroną katolicką,
- osób, które używają się za ateistów lub niewierzących,
- osób, które odstąpiły od Kościoła, wprawdzie nie formalnym aktem, ale i praktycznie i publicznie, tak że tego faktu nie da się ukryć,
- osób, które trwają w notorycznie w cenzurach kościelnych,
- osób, które ostentacyjnie nie praktykują.
W wyżej wymienionych przypadkach strona katolicka winna złożyć zobowiązanie wiary oraz zobowiązana jest do złożenia odpowiednich gwarancji, iż pozostanie przy swojej wierze, a także uczyni wszystko, aby dzieci zrodzone w tym związku zostały ochrzczone i wychowane w Kościele katolickim.
Spełnienie tychże warunków uprawnia do starania się o uzyskanie dyspensy, od omawianej przeszkody, które udzielić może ordynariusz miejsca strony katolickiej, o ile istnieje słuszna i rozumna przyczyna.
Zobacz również serwis: Rozwód kościelny - kompendium
Ordynariusz w poszczególnym przypadku nie może jednak rozluźnić prawa czysto kościelnego, tj. udzielić dyspensy bez spełnienia następujących warunków:
- strona katolicka winna oświadczyć, ze jest gotowa odsunąć od siebie niebezpieczeństwo utraty wiary oraz, że uczyni wszystko by dzieci pochodzące z takiego związku zostały ochrzczone,
- druga strona winna być powiadomiona w odpowiednim czasie o składanych przyrzeczeniach strony katolickiej, tak aby rzeczywiście była świadoma treści przyrzeczenia i obowiązku strony katolickiej,
- obydwie strony powinny być pouczone o celach i przymiotach małżeństwa, których nie może wykluczać żadna ze stron.
Zobacz również: Przywilej Pawłowy, czyli rozwiązanie małżeństwa na korzyść wiary