Niezdolność natury psychicznej do podjęcia i wypełnienia obowiązków małżeńskich
Jest to tytuł przesłanki procesowej, którego udowodnienie w procesie, umożliwia otrzymanie orzeczenia o nieważności małżeństwa.
Kan. 1095 p. 3. KPK dotyczy: nieprawidłowości w postępowaniu, czego przedmiotem był problem prawny polegający na niemożności lub niezdolności emocjonalnej w zaangażowanie się w pogłębianiu relacji uczuciowych lub braku chęci w wypełnianiu wspólnych obowiązków związanych z zawarciem małżeństwa według KPK, które w swojej celowości miały być skierowane na dobro wspólne małżonków.
Małżonkowie powinni troszczyć się o siebie nawzajem
Zgodnie ze stanowiskiem doktryny kanonistycznej „ małżeństwo to głęboka wspólnota życia i miłości powstała z aktu osobowego, przez który małżonkowie się sobie nawzajem oddają i przyjmują, świadczą sobie pomoc i posługę w zrozumieniu i miłości. Zespalają się w działaniu, troszczą się o wzajemne dobro, doświadczają jedności oraz osiągają coraz pełniejsze zjednoczenie” ( Ius Matrymoniale , 12 (85) 2007, s. 169.)
Osoba wyrażająca zgodę powinna być zdolna do jej wyrażenia, a więc winna rozumieć znaczenie przysięgi małżeńskiej być zdolną do podjęcia obowiązków wynikających z tej przysięgi.
Defekty osobowości stanowią przeszkodę do prawidłowego współżycia małżeńskiego
Nie wystarcza sama zdolność poznawcza pozwalająca na wyrażeniu zgody małżeńskiej, ale potrzebna jest zdolność do prawidłowego, zgodnego z celami małżeństwa współżycia małżeńskiego.
Chodzi o to, że nikt nie może zobowiązać się do czegoś, czego nie potrafi wypełnić. Przeszkodę w tworzeniu wspólnoty życia małżeńskiego stanowią poważne defekty osobowości, defekty sfery wolitywno-emocjonalnej.
Źródłem ukrytych powikłań, może okazać się atmosfera współczesnego życia społecznego. Istotną sprawą jest wskazanie, o jakie istotne obowiązki małżeńskie chodzi. Wprawdzie nie ma listy tych obowiązków, ale wśród najczęściej wymienianych znajduje się obowiązek tworzenia wspólnoty życia małżeńskiego.
Zobacz również: Niemoc płciowa przyczyną stwierdzenia nieważności małżeństwa kościelnego
Chodzi przede wszystkim o obowiązek nawiązywania więzi interpersonalnych, koniecznych do zbudowania wspólnoty całego życia małżeńskiego. Do tych obowiązków należy obowiązek świadczenia wzajemnej pomocy. Niezdolnym zatem będzie ten, kto jest niezdolny do ofiarności o współmałżonka ( Ius Matrymoniale t. 1 /6-9/ 1996, str.70-71).
Gdzie obowiązek nie może być wypełniony z braku zdolności i z tym brakiem strona wyraża zgodę małżeńską , to z natury rzeczy u drugiej strony rodzi się roszczenie powodowane poczuciem krzywdy i niesprawiedliwości. Została bowiem pozbawiona należnych jej praw.
Nałogowy alkoholizm może spowodować zaburzenia osobowości
Poważne zaburzenia osobowości udaremniające współżycie małżeńskie i rodzinne może spowodować nałogowy alkoholizm. Chodzi o sytuację, kiedy występują objawy degradacyjne, objawy agresji, zagrożenie dla otoczenia, demolowanie, znęcanie się psychiczne, fizyczne wobec drugiej strony itp. i nie ma na to nadziei, by dotknięty alkoholizmem przezwyciężył swój nałóg, mimo obietnic i prób leczenia.
Ocena rodzaju i głębokości zaburzeń należy do biegłego powołanego do sprawy.
Zobacz również serwis: Rozwód kościelny