W momencie istnienia możliwości uzyskania dyspensy, zasadą jest, że udziela jej Ordynariusz miejsca. Jednak od kilku przeszkód udzielić dyspensy, może jedynie Stolica Apostolska.
Przeszkody zrywające zostały opisane w kanonach od 1083 – 1094 – Podstawa prawna : Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983.
Niemoc płciowa
Niemoc płciowa, jako przeszkoda powodująca nieważność małżeństwa polega na niezdolności (impotencji) uprzedniej, trwałej, absolutnej lub względnej dokonania stosunku małżeńskiego (kan. 1084 § l).
Impotencja, jest to zaburzenie występujące podczas aktu płciowego zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn; oznacza niezdolność osoby do dokonania aktu seksualnego. Jest to definicja z punktu widzenia medycznego.
Przeszkoda niemocy płciowej polega na niezdolności strony umowy małżeńskiej do współżycia małżeńskiego. Należy mieć na uwadze, że niezdolność płciowa to nie jest definicja określająca niezdolność do zrodzenia potomstwa.
Niepłodność sterilitas, bowiem nie powoduje nieważności małżeństwa. Mając na uwadze § 3 kanonu 1084 niezdolność do zapłodnienia i poczęcia potomstwa nie wzbrania małżeństwa i nie powoduje jego nieważności. Małżonkowie są bowiem zdolni do aktu małżeńskiego w akcie płciowym, odmiennie jest w przypadku przeszkody niemocy płciowej, osoby nie są do tego zdolni. Niemoc płciowa uprzednia, czyli istniała przed zawarciem małżeństwa i trwała, czyli nieuleczalna, czyni małżeństwo nieważnym.
Zobacz również: Jakie mogą być przyczyny stwierdzenia nieważności małżeństwa w Kościele
Niemoc płciowa jako podstawa do stwierdzenia nieważności
Niemoc płciowa pewna, jest podstawą do zakazu zawarcia małżeństwa lub do orzeczenia jego nieważności; wątpliwa - nie stanowi przeszkody co do zawarcia małżeństwa zarówno wtedy, gdy wątpliwość jest prawna, jak i faktyczna (kan. 1084 § 2) - nie stanowi podstawy do stwierdzenia nieważności małżeństwa (kan. 1060)
Niemoc płciowa - jej podstawą mogą być różne przyczyny, zarówno organiczne (spowodowana wrodzonymi wadami budowy narządów płciowych; braki anatomiczne u mężczyzn, albo nieprawidłowości anatomiczne u kobiet) lub funkcjonalne polegające na zaburzeniach w czynnościach narządów płciowych: u mężczyzn objawia się to brakiem popędu lub jego wadliwością do tego stopnia, że uniemożliwia stosunek płciowy; u kobiet niemoc ta jest najczęściej spowodowana ( stanem psychicznym, stanami lękowymi, nerwicami itp.). Niemoc płciowa, może być również spowodowana zmianą płci.
U niektórych z osób, po których stronie udowodniona została w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa niemoc płciowa, nie mogą zawrzeć sakramentalnego związku małżeńskiego bez zgody Ordynariusza miejsca, po uprzednim przedstawieniu aktualnej opinii biegłego sadowego lekarza psychiatrii seksuologa, zgodnie z przepisami kanonów 1077 oraz 1684 § 1 Kodeksu Prawa Kanonicznego.
Zadaj pytanie: Forum prawników
Brak dyspensy
Małżeństwo jest ze swej natury nastawione ku dobru małżonków oraz zrodzeniu i wychowaniu potomstwa. Przeszkoda niemocy płciowej pochodzi z prawa Bożego naturalnego, nie ma więc możliwości uzyskania od niej dyspensy.
Zobacz również serwis: Rozwód kościelny