REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Były ukochany nie zawsze musi zwracać prezenty

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kancelaria Prawno-Rachunkowa Kliman-Rola
Nasza Kancelaria oferuje doradztwo prawne osobom fizycznym oraz zapewnia obsługę prawną przedsiębiorstw, spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych, fundacji i stowarzyszeń.
Były ukochany nie zawsze musi zwracać prezenty / Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Coraz częściej w sferze sporu prawnego pojawiają się sprawy skłóconych ze sobą byłych narzeczonych lub partnerów. Zazwyczaj jedna ze stron, po zakończeniu związku wysuwa w stosunku do drugiej roszczenia dotyczące m.in. zwrotu poczynionych nakładów. Oczywiście w zależności od zachowania drugiej strony i ewentualnej możliwości polubownego zakończenia sporu, większość spraw nie trafia na wokandę. Część z nich jednak, prowadzona również „dla zasady”, przeradza się w merytoryczny w pełni spór. Od strony prawnej można uznać takie sprawy za interesujące. Przyznać przy tym jednak dodatkowo należy, że w każdym takim sporze trudno o jednoznaczny jego wynik.

Emocje biorą górę

Powstanie sporu o zwrot poczynionych sobie prezentów między byłymi partnerami ma miejsce zazwyczaj oczywiście w chwili zakończenia związku. Niejednokrotnie, pod wpływem emocji, dochodzi do kłótni i wzajemnych żali i oskarżeń. Aby skierować sprawę do sądu lub chociaż odwiedzić chętnego do współpracy prawnika, potrzeba wtedy niewiele. Problemy natomiast pojawiają się oczywiście w sądzie. Szczerze zakochani pierwotnie w sobie partnerzy nie zbierają paragonów zakupu prezentów, nie notują dat obdarowania, czy też niekoniecznie czynią takie prezenty w obecności świadków. Sądy lub w szczególności ewentualni pełnomocnicy, mogą się tutaj wykazywać pomysłami umożliwiającymi dochodzenie do prawdy poprzez składanie odpowiednich wniosków dowodowych czy zadawanie świadkom lub stronom interesujących pytań. Wszyscy jednak uczestnicy procesu mogą mieć tutaj do rozstrzygnięcia nie byle jaki kłopot. Wynik sporu często bowiem do końca jego trwania może być zagadką.

REKLAMA

Rozliczenia w konkubinacie

Prawo rodzinne nie reguluje zasadniczo kwestii wzajemnych rozliczeń po rozstaniu osób w nieformalnym związku jak również rozliczeń z nakładów czy z nabytego w trakcie trwania konkubinatu majątku, który ewentualnie będzie przedmiotem podziału tego majątku. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem konkubinat jest prawnie nieuregulowaną trwałą wspólnotą życiową mężczyzny i kobiety, charakteryzującą się trwałością, pożyciem jak w małżeństwie i brakiem zdarzenia prawnego regulującego ten związek. Zewnętrznym przejawem wymienionej trwałości i pożycia są: współżycie fizyczne, wspólne zamieszkiwanie i wspólne prowadzenie gospodarstwa domowego. Niezależnie od tego, czy związek stron miał postać pełnego konkubinatu, czy też jedynie był związkiem o podobnym charakterze, ale bez wspólnego stałego zamieszkiwania, to i tak nie stoi to na przeszkodzie dokonaniu rozliczeń między stronami z tytułu dokonanych przesunięć majątkowych między stronami (por. P. Mostownik System Prawa Prywatnego t. 6 str. 236 i nast. C.H. Beck Warszawa 2009, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 24.06.2014 r. sygn. akt VI ACa 1823/13).

Stosowane przepisy w sporach o zwrot podarunków

REKLAMA

Zasadniczo w sporach związanych z domaganiem się zwrotu nakładów od byłego partnera,  analizowane są przepisy dotyczące bezpodstawnego wzbogacenia czy też nienależnego świadczenia. Zgodnie z art. 405 Kodeksu cywilnego (k.c.), kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby nie było to możliwe, do zwrotu jej wartości. Artykuł zaś 410 § 1 k.c. umożliwia stosowanie przepisów dotyczących bezpodstawnego wzbogacenia do zagadnienia tzw. świadczenia nienależnego.

I oczywiście wydawać by się mogło, że przepisy te są jasne. Skoro partner otrzymał prezent, a już tym partnerem nie jest, powinien go zwrócić. Ale zaraz w kontekście bezpodstawnego wzbogacenia, czy też zwrotu świadczenia nienależnego pojawić się winny wątpliwości związane z art. 409 k.c. czy 411 k.c. Obowiązek wydania korzyści lub zwrotu jej wartości wygasa, jeżeli ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony, chyba że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu. Nie można żądać zwrotu świadczenia: jeżeli spełniający świadczenie wiedział, że nie był do świadczenia zobowiązany, chyba że spełnienie świadczenia nastąpiło z zastrzeżeniem zwrotu albo w celu uniknięcia przymusu lub w wykonaniu nieważnej czynności prawnej; jeżeli spełnienie świadczenia czyni zadość zasadom współżycia społecznego; jeżeli świadczenie zostało spełnione w celu zadośćuczynienia przedawnionemu roszczeniu; jeżeli świadczenie zostało spełnione, zanim wierzytelność stała się wymagalna.

Nie wypada również zapomnieć, że podstawą prawną żądania zwrotu tychże prezentów może być art. 415 k.c. Kto bowiem z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Oczywiście tak jak w wielu innych sporach, znaczenie może mieć bardzo ogólny, lecz przydatny przepis dotyczący pojmowania działań spornych stron przez pryzmat zasad współżycia społecznego. Zgodnie bowiem z art. 5 k.c. nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zanim sprawa trafi do sądu

Zatem z obowiązujących przepisów i praktyki wynika, że przyjęcie jakiegokolwiek generalnego założenia w zakresie przedmiotu sporu może być przedwczesne. Z jednej strony otrzymany od ukochanego, bądź ukochanej prezent można traktować jednoznacznie jako swoją własność. Przecież stajemy się właścicielem rzeczy ruchomej w oparciu o umowę darowizny. Czy istotne znaczenie ma tutaj, to że takiej umowy nie zawarto w formie aktu notarialnego (art. 890 § 1 k.c.)? Czy ważne może być tutaj ewentualne niewdzięczne zachowanie obdarowanego po zakończeniu związku (art. 898 § 1 k.c.)? A co z faktem, że darczyńca obdarowanemu takie zachowanie przebaczył (art. 899 § 1 k.c.)? I czy w ogóle miała miejsce w sprawie jakakolwiek darowizna (art. 888 § 1 k.c.), przez co doszło do zmiany właściciela, czy też miało miejsce raczej użyczenie tej rzeczy (art. 710 k.c.), a więc jedynie zezwolenie na bezpłatne używanie rzeczy bez przeniesienia własności. Bezsprzecznie można uznać, iż spór taki może zmierzać w różnym kierunku.

 

 

REKLAMA

Patrząc na sprawę z innej strony, można wysnuć wniosek, iż skoro szczerze obdarowywało się swojego partnera prezentami, to po zakończeniu związku można czuć się wykorzystanym, wręcz nawet oszukanym. Przy części sporów pojawić mogą się także zarzuty związane z tzw. wadami oświadczeń woli: wprowadzenie w błąd ( art. 84 k.c.), brak świadomego albo swobodnego powzięcia decyzji w zakresie czynienia podarunku (art. 82 k.c.), czy nawet podstęp (art. 86 § 1 k.c.). W natłoku myśli, zawiedziony i porzucony niedoszły małżonek może nie zaprzątać sobie głowy analizą swojego kazusu przez pryzmat prawa cywilnego i od razu skupić się na oskarżeniu byłego partnera o wyłudzenie. Zgodnie z art. 286 § 1 k.k. kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Zasadniczo, spory takie toczą się oczywiście w sferze prawa cywilnego. I raczej, jeżeli mają już się toczyć w sądzie, powinny toczyć się w sądach cywilnych. Istotne wydawać się w takich sporach także może to, czy takie prezenty były znacznej wartości, czy były odwzajemniane, i czy do czegoś zobowiązywały.

Co na to Sądy?

Sądy każdą sprawę rozpatrują oczywiście indywidualnie. W każdej też sprawie rozpatrywany jest różny stan faktyczny, do którego należy przyporządkować odpowiednie przepisy. Przykładowo w wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 6.06.2006 r. I Aca 131/06  uznano, że jeżeli związek partnerski nie kończy się zawarciem małżeństwa, to cel inwestycji zostaje w przyszłości udaremniony. Wobec tego partner, który otrzymał prezenty musi je zwrócić jako świadczenie nienależne. Jeżeli bowiem partner obdarowywał drugiego prezentami ponieważ liczył na to, że nieformalny związek zostanie sformalizowany, w przypadku, gdy zdarzenie to nie doszło do skutku, może on żądać zwrotu darowanych prezentów.

Istotne w takich sprawach wydawać się może czy prezenty były czynione okazjonalnie, lub nawet częściej lecz odwzajemniane i miały charakter zwyczajowy. W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9.10.2015 r., sygn. akt IV CSK 772/14, uznano, że nienależne świadczenie stanowi postać bezpodstawnego wzbogacenia obejmującą, stosownie do art. 410 § 2 k.c. określenie sytuacji, z których zaistnieniem połączony został obowiązek zwrotu otrzymanego świadczenia. Jedną z nich, której odpowiada roszczenie o zwrot świadczenia, jest nieosiągnięcie zamierzonego celu świadczenia, ponieważ nie ziściło się zobowiązanie przyjmującego świadczenie. Z uwagi na nieosiągnięcie zamierzonego celu, odpadła podstawa świadczenia powoda, co uprawniało powoda do żądania zwrotu tego, co świadczył na podstawie art. 405 k.c. w związku z art. 410 § 2 k.c.

Natomiast bardziej skonkretyzowane i oczywiście bliższe życiowo są orzeczenia Sądów wydawane w niższych instancjach. Zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 21.10.2016 r., sygn. akt III Ca 805/16, nie ma podstaw do uznania, że żądanie zwrotu świadczeń stanowi nadużycie prawa podmiotowego, zwłaszcza w kontekście dążenia pozwanej do ich zachowania. „Nawet gdyby przyjąć, iż powód pomagał pozwanej finansowo w jej utrzymaniu i zakupie mebli do mieszkania (...) to musiał zdawać sobie sprawę, iż jako osoba obca, nie był zobowiązany do jakichkolwiek świadczeń w związku z utrzymywaniem pozwanej. Kupowanie ubrań oraz darowanie telewizora i starej kanapy z uwagi na łączącą wówczas strony intymną relację, czyni zadość zasadom współżycia społecznego. Każdy bowiem mężczyzna w mocno średnim wieku, chcąc mieć romans z młodą kobietą i żyć z nią w konkubinacie musi liczyć się z pewnymi wydatkami, chociażby na drobne upominki do jakich można zaliczyć zakup kobiecie bluzki”.

Z kolei w sprawie zakończonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Gdańsku z dnia 30.03.2015 r., sygn. akt I C 22/15, bez większego znaczenia okazały się wydatki stron poczynione na rzecz odwołanego ślubu. Powódka w związku z niedojściem do zawarcia  związku małżeńskiego poniosła szkodę majątkową w postaci wydatków związanych z przygotowaniem do ślubu (zadatek na fotografa - 600 zł, zaliczka na dj'a - 300 zł, zamówienia zaproszeń ślubnych - 779 zł, zadatku na poczet zakupu sukni ślubnej – 1000 zł, zakupu butów ślubnych 1496 zł i butów zapasowych - 359 zł). Pozwany jako wyrzucony z mieszkania powódki zmuszony został do wynajęcia mieszkania - czynsz 1500 zł miesięcznie, pierścionek zaręczynowy - 3000 zł, obrączka - 2500 zł, garnitur - 1599 zł, koszula - 179 zł, krawat - 99 zł, alkohol - 1699,20 zł. Powódka nie mogła z obiektywnych przyczyn domagać się zwrotu swoich wydatków, czy też w inny sposób wykorzystać otrzymanego w zamian substratu (zaproszenia). W związku z tym koszty te były zasadne, a co za tym idzie zasadne było domaganie się ich zwrotu. Sąd nie zaliczył jednak do takich wydatków na zakup butów ślubnych oraz butów zapasowych, ponieważ powódka jest w ich posiadaniu i może z nich korzystać lub je zbyć. Sąd nie podzielił jednak stanowiska powódki, co do wyłącznej winy pozwanego w tym, że między stronami nie doszło do zawarcia związku małżeńskiego ostatecznie przyjmując, iż wina stron rozkłada się w tym zakresie po połowie. Zwrot zatem kosztów miał miejsce jedynie w częściowym zakresie.

W sprawie zakończonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Warszawie z dnia 23.11.2017 r., sygn. akt II C 1448/17, przedmiotem sporu między narzeczonymi był zwrot wartości ratalnego zakupu konsoli do gier XBox One z przystawką Kinect, 3 grami oraz kontrolerem bezprzewodowym. Powódka twierdziła, iż zakupiła ów produkt dla siebie i po rozstaniu ex narzeczony powinien go jej zwrócić. Pozwany zaś twierdził, iż zakupioną konsolę otrzymał w prezencie świątecznym zaprzeczając, aby doszło po jego stronie do bezpodstawnego wzbogacenia kosztem powódki. Sąd uznał, iż brak było podstaw do uznania, że doszło jedynie do nieodpłatnego użyczenia pozwanemu zakupionych przedmiotów. Sąd uznał m.in., iż wspólne korzystanie z konsoli do gier w żadnym wypadku nie wyklucza darowania jej pozwanemu. Sąd zasygnalizował, iż w niniejszej sprawie nie znajdują zastosowania przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu. Brak jest też podstaw do uznania, iż darowizna ta została kiedykolwiek odwołana (art. 899 § 3 k.c. w zw. z art. 58 § 1 k.c.).

Sądy rozpatrując sprawy często badają charakter związku, stopień zażyłości, ewentualną winę stron i wysokość szkody. Do tego oczywiście dochodzi konieczność wykazania spornych okoliczności za pomocą środków dowodowych: ewentualnych dokumentów w postaci paragonów, faktur lub zeznań świadków, czy nawet opinii biegłego. Zatem jeżeli strona powodowa jest gotowa na takie starcie i decyduje się lub zmuszona jest na rozstrzyganie sprawy w sądzie, powinna przede wszystkim pamiętać o tym, że ciężar udowodnienia faktu spoczywa na niej jako na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Zatem zasadniczo to powód powinien dobrze przygotować się wpierw do sporu, zanim skieruje do sądu pozew w takiej sprawie. Proces taki, z pewnością niepozbawiony emocji, może trwać dłuższy czas i kosztować strony wiele wyrzeczeń. Nie oznacza to jednak, że czasami nie powinien mieć miejsca.

r.pr. Piotr Rola

http://kliman-rola.pl

 

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Prezydent zdecydował: Gminy będą mogły zablokować budowę tysięcy domów. Zmiana ważnego terminu dla właścicieli nieruchomości i koniec z bezterminowymi decyzjami o warunkach zabudowy

W dniu 16 kwietnia 2025 r. Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę z dnia 4 kwietnia 2025 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw, która wprowadza zmianę ważnego dla właścicieli nieruchomości (i gmin) terminu w zakresie reformy planowania przestrzennego. W związku z ww. reformą – już niebawem – miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego oraz decyzje o warunkach zabudowy będą musiały być zgodne z uchwalanymi przez gminy planami ogólnymi, a tym samym – gminy będą mogły uniemożliwić właścicielowi nieruchomości np. budowę domu na działce, która w ww. planie ogólnym zostanie zlokalizowana w strefie objętej zakazem zabudowy. Nie zmienia się jednak termin na wydawanie bezterminowych decyzji o warunkach zabudowy, na uzyskanie których pozostało już niewiele czasu.

Wielki Piątek w Kościele katolickim: Jest to dzień postu ścisłego. Jakie są uroczystości?

W Wielki Piątek Kościół katolicki nie sprawuje się mszy świętej. W świątyniach celebrowana jest liturgia Męki Pańskiej, trwa adoracja krzyża, któremu oddaje się cześć przez uklęknięcie – jak Chrystusowi Eucharystycznemu. Odbywa się uroczysta Droga Krzyżowa. Jest to dzień postu ścisłego.

QUIZ. Życie codzienne czasów PRL. Prawda czy fałsz? Na ostatnim pytaniu na pewno się wyłożysz
Ten quiz jest bardzo sentymentalny. Małe, ciasne, ale własne mieszkanie, kolejki po mięso czy papier toaletowy, zdobywane cudem produkty, bo akurat "rzucili do sklepu". Tak właśnie wyglądało życie codzienne czasów PRL. Sprawdźcie czy pamiętacie tamte czasy.
Wielki Piątek 2025: O której Droga Krzyżowa w Watykanie? Papież Franciszek autorem rozważań

Wielki Piątek 2025 to jedno z najważniejszych wydarzeń Wielkiego Tygodnia. Tego dnia katolicy na całym świecie wspominają mękę i śmierć Jezusa Chrystusa. Szczególną uwagę wiernych przyciągają uroczystości w Watykanie, zwłaszcza wieczorna Droga Krzyżowa przy Koloseum, której rozważania w tym roku przygotował sam papież Franciszek.

REKLAMA

Wojsko może zająć Twoją nieruchomość oraz samochód i to nie tylko w razie ogłoszenia mobilizacji lub podczas wojny, ale również w czasie pokoju, a za utrudnianie – grozi grzywna

Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego jak szerokie uprawnienia posiada wojsko względem naszych nieruchomości i samochodów – i to nie tylko w sytuacji wprowadzenia stanu wyjątkowego lub wojennego, ogłoszenia mobilizacji albo w czasie wojny, ale również w czasie pokoju. Do zajęcia przez wojsko domu, w czasie pokoju, może dojść np. w celu zakwaterowania żołnierzy odbywających ćwiczenia wojskowe, a pojazd wojsko może zarekwirować w ramach zwalczania klęski żywiołowej. Za niestosowanie się do decyzji dowódcy wojskowego w sprawie zajęcia nieruchomości, jak również za uniemożliwianie lub utrudnianie wojsku korzystania z zajętej nieruchomości – grozi 5 tys. zł grzywny. W związku z niepewną sytuacją geopolityczną – warto znać poniższe zasady.

Czy Polacy będą mniej pracować? Ministerstwo: rozwiązania muszą być "szyte na miarę"

Krótszy tydzień pracy już na horyzoncie? Ministra Agnieszka Dziemianowicz-Bąk zapowiedziała, że już wkrótce przedstawi najważniejsze wnioski z analiz dotyczące skrócenia tygodnia pracy. Czy czterodniowy tydzień pracy stanie się nowym standardem w Polsce?

79, 87, 92 punkty. Ile wynosi świadczenie wspierające od marca 2025 r.?

Komu przysługuje świadczenie wspierające w 2025 r. i ile wynosi? Jak przyznawane są punkty? Prezentujemy najważniejsze informacje i przykładowe kwoty dla poszczególnych progów.

Spadki: Gminy mają prawo przejąć pieniądze zmarłego. Już po dwóch latach

Zmarł Twój krewny. Miał konto w banku. Przeoczyłeś to. Gmina ma prawo przejąć te pieniądze. Procedura zaczyna się dwa lata. Termin liczymy od dnia kiedy bank dowiedział się o śmierci posiadacza rachunku bankowego. Gmina ma prawo do zabrania tych pieniędzy.

REKLAMA

Pracowałeś przed 1999 rokiem? Jak uzupełnić swoją dokumentację i zwiększyć emeryturę?

Jeśli rozpocząłeś pracę przed 1999 rokiem, Twoja emerytura może być niższa z powodu brakujących dokumentów w ZUS. Odnalezienie starych świadectw pracy i innych dokumentów potwierdzających zatrudnienie może znacząco wpłynąć na wysokość Twojego świadczenia. Dowiedz się, jak uzupełnić swoją dokumentację i zwiększyć emeryturę.

MOPS: Proste czynności na rzecz niepełnosprawnej matki uzasadniają świadczenie pielęgnacyjne 3287 zł. Muszą być kumulatywne

Sprzątanie, pościel, zakupy, posiłki. Częsty element wywiadów środowiskowych. MOPS skrupulatnie gromadzą wykaz prostych czynności opiekuńczych twierdząc, że nie uzasadniają wypłaty świadczenia pielęgnacyjnego 3287 zł (stare świadczenie). Jest to świadczenie dla opiekunów osób niepełnosprawnych ze znacznym stopniem niepełnosprawności. Sądy zgadzają się z MOPS. Takie czynności jak np. sprzątanie mieszkania, zmiana pościeli, robienie zakupów, przygotowywanie posiłków, zasadniczo nie wymagają rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Dlaczego więc MOPS przegrywają w sądach i opiekunowie mają szanse na świadczenie pielęgnacyjne? Właśnie za te czynności opiekuńcze?

REKLAMA