Czy osobista praca jednego z małżonków przy budowie domu podlega rozliczeniu podczas podziału majątku wspólnego? Zgodnie z polskim prawem, co do zasady taka praca nie jest traktowana jako nakład z majątku osobistego na majątek wspólny, który podlegałby zwrotowi podczas podziału majątku.
- Obowiązki małżonków a osobista praca małżonka przy budowie domu
- Rozliczenie nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny
- Równoważenie wkładów małżonków
- Ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym
- Praca osób trzecich przy budowie domu
- Podsumowanie
Obowiązki małżonków a osobista praca małżonka przy budowie domu
Zgodnie z art. 23 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (k.r.o.), małżonkowie są zobowiązani do wzajemnej pomocy oraz współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli. Oznacza to, że osobista praca jednego z małżonków przy budowie domu stanowi realizację tego obowiązku, a nie nakład z majątku osobistego na majątek wspólny.
Rozliczenie nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny
Z kolei art. 45 § 1 k.r.o. przewiduje możliwość żądania zwrotu wydatków i nakładów poczynionych z majątku osobistego na majątek wspólny, z wyjątkiem tych zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły one wartość majątku w chwili ustania wspólności majątkowej. Jednakże, osobista praca małżonka co do zasady nie jest uznawana za taki nakład czy wydatek. W konsekwencji w większości sytuacji nie będzie podlegać zwrotowi w postępowaniu o podział majątku wspólnego.
Równoważenie wkładów małżonków
W praktyce, osobista praca małżonka przy budowie domu jest często równoważona przez zaangażowanie drugiego małżonka w inne obowiązki, takie jak prowadzenie gospodarstwa domowego czy wychowanie dzieci. Dlatego też, przy wspólnej inwestycji obojga małżonków, nie uwzględnia się w rozliczeniach osobistego wkładu pracy każdego z nich.
Ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym
Jeśli jeden z małżonków wniósł znacząco większy wkład w pomnażanie majątku wspólnego, może on domagać się ustalenia nierównych udziałów w tym majątku na podstawie art. 43 § 2 k.r.o., pod warunkiem wykazania ważnych powodów.
Praca osób trzecich przy budowie domu
Rodzice małżonków często angażują się osobiście w proces budowlany, by ulżyć małżonkom. Niemniej wartość pracy świadczonej przez osoby trzecie, przy budowie domu nie jest traktowana jako nakład z majątku osobistego małżonka na majątek wspólny. Osoby te mogą ewentualnie dochodzić roszczeń o zwrot wartości swojej pracy, o ile z okoliczności nie wynika, że świadczono ją pod tytułem darmym. W praktyce trudno będzie zatem wykazać, że rodzice jednego z małżonków angażując się w pomoc przy budowie oczekiwali w przyszłości rozliczenia za wykonaną pracę. W szczególności, jeżeli przez wiele lat nie zgłaszali do małżonków żadnych roszczeń z tego tytułu.
Podsumowanie
Osobista praca małżonka przy budowie domu na majątku wspólnym jest traktowana jako realizacja obowiązków wynikających z małżeństwa i nie podlega zwrotowi jako nakład z majątku osobistego na majątek wspólny. W przypadku znacznej dysproporcji w zaangażowaniu małżonków w pomnażanie majątku wspólnego, możliwe jest ubieganie się o ustalenie nierównych udziałów w tym majątku.
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (j. t. Dz. U. z 2023 r., poz. 2809; ost. zm. Dz. U. z 2023 r., poz. 1606)