Na gruncie obowiązujących przepisów prawnych - ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), tj. ustawy o PIT, istnieje możliwość wspólnego rozliczenia małżonków. Warto podkreślić, że z preferencyjnego sposobu opodatkowania wspólnych dochodów z małżonką (małżonkiem) mogą skorzystać także byli małżonkowie, tzn. ci, którzy zdecydowali się na rozwód.
Art. 6 ust. 2 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), tzw. ustawa o PIT, brzmi: „Małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu, między którymi istnieje przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy mogą być, z zastrzeżeniem ust. 8, na wspólny wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów określonych zgodnie z art. 9 ust. 1 i 1a, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot określonych w art. 26 i art. 26c; w tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków. Oznacza to, że także byli małżonkowie mogą być opodatkowani łącznie”.
Zobacz również: Majątek małżonków - poradnik
Warunki wspólnego rozliczenia rozwodników
Ustawodawca możliwość tą uzależnia od łącznego spełnienia dwóch, ustawowo wskazanych, warunków. Po pierwsze byli małżonkowie cały poprzedni rok pozostawać powinni w związku małżeńskim. W praktyce oznacza to, że ze wspólnego rozliczenia skorzystamy tylko jednokrotnie, tj. w roku, w którym uprawomocniło się orzeczenie o rozwodzie. Należy zwrócić uwagę na fakt, że decydujące znaczenie ma data uprawomocnienia się wyroku rozwodowego, nie zaś data wydania przez sąd orzeczenia w tym przedmiocie. Po drugie małżonkowie w całym poprzednim roku pozostawać powinni w majątkowym ustroju małżeńskim, jakim jest wspólność majątkowa.
Zmiana majątkowego ustroju małżeńskiego uniemożliwia skorzystanie ze wspólnego rozliczenia małżonków/ rozwodników.
Twierdzenie powyższe wielokrotnie potwierdziły sądy, m.in.: WSA w Gliwicach (wyrok z dnia 12 lipca 2011 roku, I SA/Gl 1272/10). Sąd stwierdził, że ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej nie pozwala na korzystanie z preferencji w zakresie rozliczenia podatku PIT.
Państwo Kowalscy rozwiedli się w 2013 roku. Wyrok sądowy w ich sprawie uprawomocnił się w marcu 2014 roku. Zgodnie z powyższym wskazać trzeba, że cały 2013 rok pozostawali w związku małżeńskim. Korzystali też z małżeńskiej wspólności majątkowej. Stąd rozwiedzionym małżonkom przysługuje prawo do wspólnego rozliczenia za 2013 rok. W 2014 roku mogą więc złożyć wspólne rozliczenie PIT. Z takiej preferencji nie skorzystają ponownie w 2015 roku.
Musimy pamiętać, że wyżej wymienione kryteria należy spełnić jednocześnie.
Łączne rozliczenie rozwodników
Konstrukcja rozliczenia łącznego polega na odrębnym odliczeniu przez każdego z małżonków składek ubezpieczeniowych i ulg podatkowych. Następnie dochody obu osób są sumowane i dzielone na pół. Jest to rozwiązanie szczególnie korzystne w sytuacji, gdy pomiędzy wysokością zarobków małżonków (także rozwodników) występują znaczne różnice. Wówczas łączne opodatkowanie pozwala na uniknięcie przekroczenia progu podatkowego i pozostanie przy stawce 18%. Podatek płacony jest w podwójnej wysokości podatku, jaki ustalony został od połowy łącznej kwoty dochodów rozwodników. Małżonkowie/ byli małżonkowie wypełniają więc tylko jedną deklarację PIT.
Pani Halina nie pracuje. Jej mąż samodzielnie utrzymuje rodzinę a jego zarobki znacząco przekraczają kwotę 85.528 zł (tj. próg podatkowy, od którego dochody opodatkowane są stawką 32%). W ich sytuacji wspólne rozliczenie będzie bardzo optymalizacją podatkową. Dochody męża pomniejszamy o ulgi i składki, i sumujemy z dochodami żony (które w tym przypadku nie istnieją). Następnie dzielimy na dwa. Od dwóch równych części obliczamy podatek PIT. Oczywistym jest więc, że wspólny dochód małżonków nie przekroczy progu podatkowego i opodatkowany będzie stawką 18%, dzięki czemu uzyskają oni istotną korzyść finansową.
Polecamy serwis: Rozwody
Skorzystanie rozliczenia wspólnego wymaga złożenia odpowiedniego oświadczenia, praktycznie – zaznaczenia odpowiedniego pola w deklaracji PIT.
Dotyczy to tylko podmiotów opodatkowanych na zasadach ogólnych, nie stawką liniową, ryczałtem (oprócz najmu prywatnego), kartą podatkową czy podatkiem tonażowym.
Podstawa prawna:
- ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.),
- wyrok WSA w Gliwicach z dnia 12 lipca 2011 roku, (I SA/Gl 1272/10).