Rozwód i separacja
Prawomocne orzeczenie zarówno rozwodu jak i separacji skutkuje usunięciem byłego (i formalnie obecnego – w przypadku separacji) małżonka od dziedziczenia. W innych okolicznościach żyjący małżonek ZAWSZE jest powoływany do spadku z ustawy. Dziedziczy zarówno z dziećmi (co najmniej 1/4) jak i z rodzicami i rodzeństwem zmarłego – jeśli spadkodawca nie miał dzieci (w tym przypadku udział wynosi 1/2 spadku).
W sytuacji kiedy przed śmiercią jednego z małżonków zapadł prawomocny wyrok dotyczący rozwodu lub separacji – sprawa jest więc jasna.
Co jeśli sprawa była w toku?
W określonych sytuacjach postępowanie w sprawie rozwodu lub separacji nie musi być przeprowadzone do końca aby odnieść skutek na płaszczyźnie prawa spadkowego. Kodeks cywilny w art. 940 daje podstawy do podważenia powołania do dziedziczenia małżonka- przeciw któremu toczyło się postępowanie.
Zobacz: Czy można się odwołać od wyroku rozwodowego?
Warunkiem odsunięcia małżonka od dziedziczenia jest:
- skierowanie pozwu o rozwód lub wniosku o separację
- rozwód lub separacja miał wynikać z wyłącznej winy małżonka – spadkobiercy
- pozew (wniosek) musiał być uzasadniony.
Wyłączenie małżonka od dziedziczenia nie następuje z mocy prawa- wymaga wytoczenia odrębnego powództwa – przez któregokolwiek z pozostałych spadkobierców dziedziczących z nim w zbiegu.
Termin na wytoczenie powództwa wynosi 6 miesięcy licząc od dnia w którym spadkobierca dowiedział się o otwarciu spadku – nie później jednak niż po 1 roku od jego otwarcia.
Zobacz: Kiedy możliwa eksmisja przy rozwodzie?
Co musi znaleźć się w powództwie?
Sąd spadku (przed którym toczy się postępowanie) – musi się zapoznać z aktami sprawy rozwodowej – stąd jedną z najistotniejszych kwestii jest zaznaczenie sądu przed którym toczyło się postępowanie oraz wskazanie sygnatury akt. Powód powinien wykazać również, że jest spadkobiercą ustawowym – z uwagi na to, że tego typu postępowanie powinno toczyć się przed przeprowadzeniem sprawy spadkowej może tego dokonać tylko za pomocą aktów stanu cywilnego (np. aktu urodzenia). Jeśli w sprawie rozwodowej nie zdołano przeprowadzić postępowania dowodowego (zazwyczaj z zeznań świadków) – dowody na okoliczność wyłącznej winy małżonka powinny być również (z bezpieczeństwa procesowego) powołane w pozwie. Ma to na celu wykazanie, że żądanie pozwu rozwodowego (wniosku o separację) z winy małżonka było zasadne.
Skutek orzeczenia
Skutkiem orzeczenie o wyłączeniu małżonka od dziedziczenia jest usunięcie go z grona spadkobierców ustawowych. Jego udział spadkowy przypada wówczas pozostałym osobom powołanym do spadku.
Zobacz serwis: Po rozwodzie