Rozwody

Najczęściej spotykanym tytułem prawnym, na podstawie którego przebiegają kościelne procesy o stwierdzenie nieważności małżeństwa, jest tytuł niezdolność natury psychicznej do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich (kan. 1095 nr 3 KPK). Pod analizowaną wadę woli podpadają różnego rodzaju zaburzenia.

Na przykładzie tej wady konsensu małżeńskiego widać w pewien sposób rozwój prawa. W przeszłości bowiem jakieś zaburzenie nieznane nauce było pomijane przez prawo jako niekwalifikujące daną sprawę do wyroku pozytywnego. Z biegiem jednak czasu i wraz z rozwojem nauk zmieniało się też orzecznictwo. Myślę, iż takim jednym z bardziej wyrazistych przykładów może być kwestia zaburzenia odżywiania.

W Kodeksie Prawa Kanonicznego kilkakrotnie możemy spotkać się, albo z takim działaniem, które powoduje nieważność w skutkach, albo ich tylko niegodziwość. Widać to bardzo dobrze na poszczególnych przykładach wymienionych przez kościelne prawo małżeńskie.

Nie zawsze jest akurat tak, iż w kościelnym prawie małżeńskim mamy do czynienia wyłącznie z sytuacją, kiedy następuje orzeczenie (stwierdzenie) nieważności zawartego związku z uwagi na prosty fakt, iż od początku było ono nieważne. Czasami jest zupełnie inaczej – małżeństwo zostaje ważnie zawarte, a jednak stronom przysługuje prawo po odpowiedniej procedurze ponownego jego zawarcia.

W niektórych kościelnych procesach małżeńskich może zaistnieć sytuacja, kiedy jedna ze stron, względnie obie, zamierzają skontaktować się z Najwyższym Trybunałem Sygnatury Apostolskiej (w dalszej części tekstu posługiwać się będziemy skrótem – Sygnatura Apostolska). Zasadniczym pytaniem jest to: kiedy możemy mówić o styczności z tą instytucją.

Symulacja (inny termin to wykluczenie) polega na niechceniu czegoś. W przypadku wykluczenia zgody małżeńskiej będzie to niechcenie zawarcia związku, bądź jak w literaturze specjalistycznej czytamy, chcenie jego niezawarcia. Analogicznie w pozostałych rodzajach symulacji mamy do czynienia z wykluczeniem wierności, jedności, nierozerwalności, i potomstwa.

Są takie tytuły, czyli przyczyny prawne, na podstawie których nie można równocześnie orzec nieważności związku małżeńskiego po tej samej stronie procesowej. Stąd tą niemożliwość nazwałam zasadą niełączenia.

Wertując Kodeks Prawa Kanonicznego pod kątem terminów, czasu na dany etap w kościelnym procesie małżeńskim, można wnioskować, iż jest ich niemała ilość, tymczasem do wielu z nich można podchodzić elastycznie.

Małżeństwo należy uznać za ważne, nawet gdy w czasie jego trwania pojawią się jakieś wątpliwości. Oznacza to tym samym, iż po otrzymaniu stwierdzenia nieważności swojego małżeństwa obie strony mogą być przekonane, iż do tego momentu nie żyły w grzesznym związku.

Nie do rzadkości należy konflikt, pretensje, jakie mogą powstać pomiędzy adwokatem a jego klientem, których źródłem jest niezrozumienie, brak należytego wyjaśnienia, na czym polega czynne uczestnictwo w kościelnym procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa, z jednej strony, adwokata kościelnego, a z drugiej, strony, która jest przez niego reprezentowana.

Na podstawie unijnego rozporządzenia, zwanego Rzym III małżonkowie mają możliwość wyboru prawa, które ma być zastosowane do ich rozwodu, czy separacji. Akt ten od 21 czerwca 2012 r. obowiązuje w Belgii, Bułgarii, Niemczech. Francji, Portugalii, Hiszpanii, Włoszech, Malcie, Łotwie, Luksemburgu, Węgrzech, Austrii, Rumunii i Słowenii.

Już w pierwszej fazie kontaktu z klientem, bądź też zetknięcia się jego z kościelnym procesem małżeńskim daje się zauważyć może nie tyle zdziwienie, co bardziej uświadomienie sobie różnicy pomiędzy cywilnym rozwodem i jego przebiegiem a właśnie procesem o orzeczenie nieważności małżeństwa.

Błędem, który może narazić stronę na niepotrzebne dodatkowe działania jest przeniesienie schematu działań z innego sądu do swojego. Dzieje się to wówczas, gdy ktoś z bliskich jest w trakcie albo już po swoim kościelnym procesie, zaś druga strona na zasadzie analogii przenosi schemat jednego procesu, dodajmy – toczącego się zupełnie w innym sądzie – do swojej sprawy.

Podczas kościelnego procesu małżeńskiego albo też już na samym jego początku strona, strony mogą napotkać na pewne przeszkody jego kontynuowania, wszczęcia. W obecnym artykule rozważymy niektóre z nich, aby móc je uniknąć, gdyż winno się zdawać sprawę, iż niejedne z nich powstają niejako na własne życzenie strony.

W niniejszym artykule omówię wykluczenie przymiotu dobra wspólnego małżonków jako symulację zgody małżeńskiej. Symulacja strony podczas wyrażania zgody na małżeństwo wyklucza istotę przymierza małżeńskiego, a więc podporządkowanie go dobru małżonków.

Sam młody wiek nie jest równoznaczny z nieważnie zawartym związkiem małżeńskim. Pojawia się zatem podstawowe pytanie: czy rzeczywiście wiek nie ma żadnego wpływu na stwierdzenie nieważności kościelnego małżeństwa?

Często można spotkać się z problemem, czy małżeństwo zawarte przez osobę mającą inne poglądy, co więcej naukę inną niż Kościół Katolicki jest ważnie zawarte.

Jak często dany adwokat kościelny odniósł sukces w przeprowadzonych przez siebie sprawach, innymi słowy: ile spraw ma już „wygranych”? Wielokrotnie już spotkałam się z takim zapytaniem od osób będących w trakcie, bądź mających dopiero starać się o wszczęcie kościelnego procesu małżeńskiego.

Rozwód międzynarodowy wymaga w pierwszej kolejności ustalenia prawa właściwego, tym bardziej, że w tym zakresie nie wszystkie systemy prawne zezwalają na rozwiązanie małżeństwa, nadto różne są przesłanki dopuszczalności rozwodu - wyjaśnia adwokat dr Dariusz Czajka.

Często pary wnoszące o stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego są już po rozwodzie cywilnym. Czy ma to jakiś wpływ na kościelny proces?

Tzw. rozwód kościelny nie jest możliwy, gdy choroba psychiczna małżonka pojawiła się po zawartym związku, gdy nie nie jest ona ciężka, czy gdy nie czyni strony niezdolną do podjęcia istotnych zadań małżeńskich.

Wyrok stwierdzający nieważność małżeństwa kościelnego co do zasady powoduje, iż strony mogą zawrzeć kolejny ślub. W istocie będzie to jednak nie kolejny, a pierwszy ślub dla strony, która uzyskała tzw. "rozwód kościelny".

Mediacja w sprawach rodzinnych bardzo często wiąże się z silnymi, niejednokrotnie negatywnymi emocjami. Niezwykle istotną rolą prowadzącego posiedzenia mediacyjne jest motywowanie do budowania pozytywnych emocji i relacji między sobą.

Każdy Sąd Kościelny ma własną praktykę co do skargi powodowej. Jednak istotne wymogi pozostają takie same.

Obok pytania o zasadność konkretnej sprawy do przeprowadzenia kościelnego procesu o orzeczenie nieważności małżeństwa częste jest zapytanie o miejsce, tj. sąd, dla złożenia tej prośby.

Zdrada nie musi skutkować tzw. rozwodem kościelnym, czyli stwierdzeniem nieważności zawiązanego małżeństwa. Kiedy niewierność może stanowić o zasadności dla wszczęcia kościelnego procesu o nieważność małżeństwa?

Częstym, dodajmy wielokrotnie błędnym, przeświadczeniem osób starających się o orzeczenie nieważności swojego kościelnego związku jest pewność odnośnie możliwości starania się o nie już w wyniku zdrady.

Rodzaj załączników dołączanych do pozwu zależy od danego Kościelnego Sądu. Stąd praktyczną wskazówką jest uzyskanie informacji na ten temat w tym Trybunale, który będzie prowadził proces.

Niezaangażowanie strony pozwanej, bądź jej zaangażowanie, ale zupełnie nieprawidłowe bierze się często z niezrozumienia istoty tego, czemu służy kościelny proces o orzeczenie nieważności zawiązanego węzła małżeńskiego.

Ważnym kanonem regulującym sposób wykonywania zadania przez Obrońcę węzła małżeńskiego jest kan. 1432 KPK. Warto zacytować go w tej części: „Obowiązkiem (Obrońcy) jest proponować i przedstawić wszystko, co w sposób rozumny może być przytoczone przeciw nieważności lub rozwiązaniu”.

Jak wygląda rozwód w Rosji, na Ukrainie i Białorusi? Jakiemu prawu podlegają małżonkowie?

Częstym zapytaniem osób, starających się o stwierdzenie nieważności swojego małżeńskiego związku, jest pytanie o czas trwania tego kościelnego procesu.

W większości procesów jednym z ważniejszych środków dowodowych jest zeznanie świadków. Obowiązuje generalna zasada, od której są naturalnie wyjątki, według której jeden świadek nie jest wystarczający.

Postępowanie sądowe w tej sprawie jest osobną sprawą rodzinną, która może, ale nie musi, być rozpoznawana łącznie z rozwodem. Do przedmiotów urządzenia domowego należą rzeczy ruchome, które służą do użytku obojga małżonków, a więc przede wszystkim meble, dywany, obrazy i wszystkie ruchome rzeczy znajdujące się w mieszkaniu małżeńskim.

Zgodnie z kan. 1095 n. 3 Kodeksu Prawa Kanonicznego (KPK) z 1983 roku, niezdolni do zawarcia małżeństwa są ci, którzy z przyczyn natury psychicznej nie są zdolni podjąć istotnych obowiązków małżeńskich.

Zgodnie z prawem kanonicznym „nieważnie jest małżeństwo zawarte pod przymusem lub pod wpływem bojaźni z zewnątrz, choćby nieumyślnie wywołanej, od której ktoś ażeby się uwolnić, zmuszony jest wybrać małżeństwo”.

Najczęściej bezpłodność jest powodem niezawinionym rozpadu pożycia małżeńskiego. W niektórych jednak przypadkach może być to powód zawiniony.

Przy orzeczeniu rozwodu rodzice mogą dogadać się odnośnie władzy rodzicielskiej nad ich małoletnim dzieckiem. Uczynić to mogą za pomocą planu wychowawczego, czyli szczegółowego ustalenia w jaki sposób będą opiekować się ich wspólnym dzieckiem.

W jaki sposób sąd rozstrzyga o alimentach podczas sprawy rozwodowej? Co jest podstawą do orzekania o alimentach?

Rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka. Alimenty na dziecko zasądzane są już podczas rozprawy orzekającej o rozwodzie rodziców.

Sąd oddali powództwo o rozwód, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków.

Co do zasady miejscem zamieszkania dziecka jest miejsce zamieszkania jego rodziców. Co w sytuacji, gdy rodzice po rozwodzie nie będą zamieszkiwali razem?

Warto pamiętać, iż rozwód rodziców nie ma żadnego wpływu na nazwisko dziecka. Nadal nosi ono nazwisko z czasów, gdy rodzice pozostawali w związku małżeńskim.

W trakcie trwania małżeństwa ważnym obowiązkiem jest przyczynianie się do zaspokajania potrzeb rodziny. Czy po rozwodzie ten obowiązek jest nadal aktualny?

Sąd nie jest jedynym rozwiązaniem dla rozwiedzionych małżonków, którzy chcą podzielić swój majątek. Czy warto zdecydować się na rozwiązanie sprawy w sądzie polubownym lub u mediatora?

Celem postępowania dowodowego w sprawie rozwodowej jest przede wszystkim ustalenie okoliczności dotyczących rozkładu pożycia. Sprawdź dlaczego tak ważną częścią wyroku rozwodowego jest orzeczenie o winie rozkładu pożycia oraz jakie dowody może w tej kwestii dopuścić sąd.

Uzyskanie rozwodu we Włoszech jest bardzo trudne. Wymaga cierpliwości, pieniędzy oraz udziału adwokata.

Możliwość otrzymania orzeczenia o nieważności małżeństwa kościelnego nie jest uwarunkowane koniecznością przeprowadzenia wcześniej postępowania rozwodowego w sądzie cywilnym. Prawo kanoniczne jest odrębną dziedziną prawną, dlatego też, możemy uzyskać orzeczenie o nieważności małżeństwa kościelnego bez otrzymania rozwodu cywilnego, jak również posiadać orzeczenie o rozwodzie cywilnym bez wyroku stwierdzającego nieważność małżeństwa w Kościele katolickim.

Przyczyną kary jest zewnętrzne naruszenie normy karnej, świadomie i dobrowolne, dokonana tylko i wyłącznie przez siebie (przestępstwo własne), ciężko zawinione. Karanie czynów, Kościół uznał za ostateczny środek, po wcześniejszym wyczerpaniu wszystkich możliwości wpływu, oddziaływania mającego na celu skłonienie sprawcy do poprawy i zadośćuczynienia.

Małżonek, który decyduje się na rozwód może żądać ustalenia przez Sąd, że drugi małżonek jest winny rozkładu pożycia. Ustalenie przez Sąd winy ma znaczenie nie tylko moralne, ale także rodzi określone skutki prawne dla obojga małżonków.

Niezdolność natury psychicznej do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich - przykłady

Zaburzenia odżywiania przyczyną nieważności małżeństwa kościelnego

Nieważne a niegodziwe zawarcie małżeństwa

Rozwiązanie ważnie zawartego małżeństwa

Najwyższy Trybunał Sygnatury Apostolskiej

Nieważny ślub kościelny: jak rozpoznać symulację?

Zasada niełączenia tytułów prawnych w procesie kościelnym

Terminy w kościelnym procesie małżeńskim

Czy przed uzyskaniem kościelnego wyroku nasze małżeństwo było ważne?

Adwokat i strona w kościelnym procesie małżeńskim

Rzym III bez Polski

Specyfika kościelnego procesu o nieważność małżeństwa

Kościelny proces o nieważność małżeństwa w różnych sądach

Możliwe trudności podczas kościelnego procesu małżeńskiego

Symulacja jako przyczyna nieważności małżeństwa kościelnego

Wiek jako przyczyna nieważności kościelnego małżeństwa

Poglądy niezgodne z nauką Kościoła a nieważność małżeństwa

Adwokat kościelny i jego sukces w procesie małżeńskim

Rozwód międzynarodowy - jakie prawo?

Stwierdzenie nieważności małżeństwa a rozwód cywilny

"Rozwód kościelny" a choroba psychiczna małżonka

Stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego a kolejny ślub

Mediacja w konfliktach rodzinnych

Jak napisać skargę powodową?

Wybór sądu w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego

Rozwód kościelny a zdrada

Stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego z powodu zdrady

Załączniki do skargi powodowej

Stanowiska stron w kościelnym procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa

Obrońca węzła małżeńskiego w procesie kościelnym

Rozwód w Rosji, na Ukrainie i Białorusi

Czas trwania procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego

Świadkowie w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego

Podział przedmiotów urządzenia domowego przy rozwodzie w Niemczech

Psychiczna niezdolność do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich

Przymus i bojaźń szacunkowa jako podstawy nieważności małżeństwa

Przyczyny rozwodu: bezpłodność

Porozumienie w sprawie władzy rodzicielskiej

Alimenty orzekane przy rozwodzie

Alimenty na dziecko w sprawie rozwodowej

Dobro wspólnych małoletnich dzieci a rozwód

Miejsce zamieszkania dziecka po rozwodzie

Nazwisko dziecka po rozwodzie

Czy obowiązek małżonków przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny wygasa na skutek orzeczenia rozwodu?

Podział majątku - w sądzie czy polubownie?

Jak udowodnić winę przy rozwodzie?

Jak uzyskać rozwód we Włoszech?

Jak uzyskać unieważnienie małżeństwa po rozwodzie?

Kary w prawie kościelnym

Rozwód z orzeczeniem o winie