Podstawę wymiaru stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym ubezpieczony zgłosił wniosek o rentę.
Ubezpieczony ma prawo sam wybrać, które lata stanowić będę podstawę do naliczenia świadczenia, pamiętając jednak że muszą to być kolejne lata nawet wówczas gdy w niektórych z tych lat, przez okres roku lub w okresie krótszym niż rok nie były odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne.
Na wniosek ubezpieczonego do wyliczenia podstawy wymiaru rent można przyjąć zwaloryzowaną przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w okresie 20 lat kalendarzowych, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.
W przypadku osób, od których do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy wymagany jest okres ubezpieczenia krótszy niż 5 lat i nie można ustalić podstawy wymiaru renty z okresu 10 lat, podstawę wymiaru ustala się na podstawie okresu faktycznego ubezpieczenia. Podobnie wylicza się podstawę wymiaru rent osobom, od których wymaga się 5-letniego okresu ubezpieczenia, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru z kolejnych 10 lat ze względu na pełnienie czynnej lub zastępczej służby wojskowej albo korzystanie z urlopu wychowawczego.
Nie ustala się podstawy wymiaru renty dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy powstała przed 30 rokiem życia, jeżeli nie pozostawał on w ubezpieczeniu przez co najmniej 1 rok.
Do wyliczenia podstawy wymiaru uwzględnia się przychód , od którego ubezpieczony miał naliczane składki na ubezpieczenie społeczne (od 1 stycznia 1999r. ubezpieczenie rentowe). Przy wyliczeniu podstawy wymiaru renty uwzględnia się również wysokość wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy, a także kwoty zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego, świadczenia wyrównawczego oraz wartość świadczeń rekompensacyjnych. Ponadto uwzględnia się wysokość zasiłku dla bezrobotnych, zasiłków szkoleniowych i stypendiów wypłaconych z Funduszu Pracy oraz uposażenie z tytułu zawodowej służby wojskowej.
Przy ustalania wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy brane są pod uwagę okresy:
• składkowe - okresy ubezpieczenia i opłacania składek oraz inne okresy wymienione w art. 6 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
• nieskładkowe - są to okresy, za które nie były odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne, wymienione w art. 7 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
• hipotetyczne - okresy będące uzupełnieniem 25 lat okresów składkowych
i nieskładkowych, przypadających w okresie od dnia zgłoszenia wniosku
o rentę do dnia, w którym rencista ukończyłby wiek, o którym mowa w art. 24 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Ustawą z dnia 4 września 2008 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. Nr 192, poz. 1180), dokonano nowelizacji ustawy emerytalnej w zakresie obliczania podstawy wymiaru świadczeń, tak aby przy obliczaniu podstawy wymiaru świadczeń za okres pozostawania w stosunku pracy, za który nie można przedłożyć odpowiednich dokumentów świadczących o wysokości wynagrodzenia, podstawę wymiaru składek stanowiła kwota obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.
Źródło: Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej