Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który jest niezdolny do pracy, ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, a jego niezdolność do pracy powstała w ściśle określonych przedziałach czasowych.
Wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy
Ubezpieczonemu przysługiwać może renta z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy.
Renta dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy wynosi:
- 24 % kwoty bazowej oraz
- po 1,3 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych;
- po 0,7 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych;
- po 0,7 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat okresów składkowych oraz nieskładkowych, przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista ukończyłby 60 lat.
Na wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy składa się suma 4 wielkości.
Kwota bazowa
Pierwszą z nich jest 24 proc. kwoty bazowej. Kwota bazowa stanowi 100 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonego składki na ubezpieczenie społeczne w poprzednim roku kalendarzowym. Jest ustalana corocznie i obowiązuje od dnia 1 marca każdego roku kalendarzowego do końca lutego następnego roku.
Zobacz także: Ile wynosi kwota bazowa w 2011 roku
Okresy składkowe i nieskładkowe
Drugą i trzecią wielkość stanowią iloczyny indywidualnej podstawy wymiaru oraz wartości 1,3 proc. za każdy rok okresów składkowych i 0,7 proc. za każdy rok okresów nieskładkowych.
Okresy nieskładkowe to okresy, za które nie zostały opłacone składki, które podlegają uwzględnieniu przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy oraz jej wysokości. Okresami nieskładkowymi są na przykład okresy pobierania wynagrodzenia chorobowego, zasiłku chorobowego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, nauki w szkole wyższej.
Okresami składkowymi są okresy opłacania składek (na ubezpieczenie społeczne - do 31 grudnia 1998 roku, na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - od 1 stycznia 1999 roku) oraz okresy, za które nie było obowiązku opłacania składki (przypadające przed 15 listopada 1991 roku). Są nimi między innymi okres pracy na podstawie umowy o pracę czy pobierania zasiłku macierzyńskiego.
Okres hipotetyczny
Czwartą wartością jest okres uzupełniający, hipotetyczny. Jest to okres brakujący do pełnych 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, przypadających na czas pomiędzy dniem zgłoszenia wniosku rentowego a dniem ewentualnego ukończenia przez ubezpieczonego 60 roku życia. Do posiadanych przez ubezpieczonego okresów składkowych i nieskładkowych dodaje się tyle miesięcy lub lat, aby wyniosły w sumie 25 lat.
Renta dla osoby częściowo niezdolnej do pracy wynosi 75 proc. renty dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy.
Zobacz także dział: Wysokość renty
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. 2004 r., Nr 39, poz. 353