Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy
Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy nabywa się w dniu spełnienia wszystkich warunków określonych przez prawo. Zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach z FUS należy spełnić łącznie cztery warunki:
- niezdolność do pracy;
- wymagany okres składkowy i nieskładkowy;
- niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3–8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11–12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15–17 oraz art. 7 pkt 1–3, 5 lit. a, pkt 6 i 12 wskazanej ustawy, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów (nie stosuje się tego przepisu do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy),
- brak ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnianie warunków do jej uzyskania.
Przede wszystkim należy złożyć do ZUS wniosek o przyznanie świadczenia. Co istotne, renta nie zostanie przyznana w przypadku pobierania innych świadczeń związanych z niezdolnością do pracy, takich jak:
- zasiłek chorobowy,
- świadczenie rehabilitacyjne oraz
- wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy.
ZUS przyznaje prawo do renty z dniem zaprzestania pobierania powyższych świadczeń.
Polecamy produkt: Potrącenia z wynagrodzeń i zasiłków. Praktyczne wskazówki.
Gdzie złożyć wniosek o rentę?
Osoba zainteresowana może złożyć wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy w każdej placówce ZUS. Jeśli jednak nie będzie to placówka właściwa danej osobie ze względu na miejsce zamieszkania, zostanie on przesłany do odpowiedniego oddziału ZUS. W przypadku zamieszkania w Polsce będzie to adres zameldowania na pobyt stały. Gdy dana osoba nie posiada adresu zamieszkania w Polsce, wówczas wniosek rozpatruje placówka ZUS właściwa ze względu na adres miejsca pobytu lub adres ostatniego zameldowania na pobyt stały w kraju. W przypadku posiadania okresów ubezpieczenia lub zamieszkania za granicą w państwie członkowskim UE albo EFTA lub w państwie, z którym Polska zawarła umowę dwustronną o zabezpieczeniu społecznym wniosek będzie rozpatrzony oraz przekazany do zagranicznej instytucji ubezpieczeniowej przez jedną z placówek ZUS, które realizują umowy międzynarodowe. W końcu jeżeli osoba zainteresowana rentą mieszka za granicą w państwie, z którym Polska nie zawarła umowy dwustronnej o zabezpieczeniu społecznym, wniosek rozpatruje placówka ZUS właściwa ze względu na ostatnie miejsce zameldowania na pobyt stały w Polsce.
Dzień złożenia wniosku
Datą zgłoszenia wniosku jest dzień, w którym zainteresowany:
- złożył pisemny wniosek w placówce ZUS,
- zgłosił ustnie wniosek do protokołu w placówce ZUS,
- nadał wniosek na poczcie,
- zgłosił wniosek na Platformie Usług Elektronicznych (PUE ZUS).
Jeśli osoba zainteresowana ma zamiar złożyć wniosek za pomocą PUE ZUS musi posiadać konto na tej platformie oraz profil zaufany na Elektronicznej Platformie Usług Administracyjnych (ePUAP ) albo bezpieczny podpis elektroniczny. Co istotne, korzystając z tego sposobu złożenia wniosku, dokumenty załączone do wniosku należy złożyć placówce ZUS lub wysłać je pocztą.
Kto może złożyć wniosek?
Wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy składa sam zainteresowany bądź:
- przedstawiciel ustawowy (np. matka, ojciec za małoletnie dziecko);
- opiekun prawny lub
- pełnomocnik.
W przypadku składania wniosku przez pełnomocnika konieczne jest stworzenie pisemnego pełnomocnictwa. Pełnomocnictwo może być napisać odręcznie i powinno zawierać: dane, dzięki którym pracownik ZUS sprawdzi tożsamość pełnomocnika (np. imię, nazwisko, serię i numer dowodu osobistego), wskazanie zakresu pełnomocnictwa oraz czytelny podpis osoby udzielającej pełnomocnictwa. Jeśli przy dokonywaniu czynności przed organem rentowym osoba zainteresowana otrzymaniem renty lub świadek, mający pełną zdolność do czynności prawnych, nie są w stanie złożyć stosownego podpisu, czyni to inna upoważniona przez zainteresowanego osoba. Wymaga się, aby była ona nieograniczona w zdolności do czynności prawnych.
Taka osoba składa oświadczenie o przyczynach, które uniemożliwiają złożenie podpisu przez zainteresowanego lub świadka. Podaje przy tym swoje dane identyfikacyjne (imię, nazwisko, datę urodzenia, numer PESEL, a jeżeli nie nadano tego numeru - serię i numer dowodu osobistego lub paszportu, adres zamieszkania oraz adres do korespondencji).
Wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy
Wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy >>> Pobierz Wniosek ERN ZUS
Zakład Ubezpieczeń Społecznych udostępnia wzór wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy w postaci formularza ERN. Należy wypełnić go czytelnie, wielkimi literami, długopisem o niebieskiej lub czarnej barwie tuszu. Nie powinno być żadnych wątpliwości co do prawidłowości podanych danych.
We wniosku należy zawrzeć poniższe informacje:
- dane osobowe i adresowe,
- zakres wniosku,
- oświadczenia wnioskodawcy,
- liczba załączników,
- sposób odbioru odpowiedzi i wypłaty świadczenia,
- data sporządzenia wniosku i podpis wnioskodawcy.
Warto podać we wniosku numer telefonu, co w razie problemów ułatwi kontakt ZUSu z wnioskodawcą.
Załączniki do wniosku o rentę
Zgodnie z wytycznymi ZUS do wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy należy załączyć:
1. dokumenty potwierdzające:
- datę urodzenia (w przypadku osobistego składania wniosku wystarczy, przedstawienie dokumentu potwierdzającego tożsamość np. paszport lub dowód osobisty);
- okresy składkowe i nieskładkowe;
- wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu i uposażenia, przyjmowanych do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń, dla uproszczenia nazywane są zarobkami,
- okoliczności niezbędne do ustalenia świadczeń przysługujących z zagranicznych instytucji ubezpieczeniowych, jeżeli to wynika z umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska (np. dokumenty potwierdzające okresy ubezpieczenia za granicą, numer ubezpieczenia za granicą).
2. zaświadczenie o stanie zdrowia (Zaświadczenie OL-9);
-
- wywiad zawodowy sporządzony przez pracodawcę (płatnika składek) – jeżeli zainteresowany pozostaje w zatrudnieniu (Wywiad zawodowy OL-10).
Dokumenty, które potwierdzają okresy zatrudnienia, inne okresy składkowe i nieskładkowe oraz wysokość wynagrodzenia załącza się w oryginale. Można również przedstawić odpisy wskazanych dokumentów poświadczone przez notariusza lub pełnomocnika (tylko w przypadku, gdy jest to adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy lub doradca podatkowy).
ZUS zwraca oryginały dokumentów na wniosek zainteresowanego.
Okres pobierania świadczenia
Rentę z tytułu niezdolności do wykonywania pracy można pobierać bezterminowo bądź przez określony czas (renta stała i okresowa). W pierwszym przypadku prawo to ustanie w momencie ustalenia prawa do emerytury bądź na wniosek osoby zainteresowanej. W drugim przypadku prawo to ustanie z końcem okresu na jaki została przyznana. Okres ten wskazany jest w decyzji organu rentowego. Ponadto prawo do renty można utracić w razie ustania jakiegokolwiek z warunków wymaganych do przyznania prawa do omawianego świadczenia.
Prawo do renty po ustaniu z powodu ustąpienia niezdolności do pracy, przywraca się, gdy w okresie 18 miesięcy od ustania prawa do renty ubezpieczony ponownie stał się niezdolny do pracy (z wyjątkiem sytuacji ustalenia prawa do emerytury).
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dziennik Ustaw rok 2018, poz. 1270)