Temat likwidacji progów dorabiania do rent dla osób z niepełnosprawnościami powraca od wielu lat. Na czym polega tzw. pułapka rentowa? Czy jest szansa na zmianę przepisów?
- Na czym polega tzw. pułapka rentowa?
- Osoby niepełnosprawne proponują zmiany
- Pytania do rządu
- Pytanie do MRPiPS
- Kto może dorabiać bez ograniczeń?
Na czym polega tzw. pułapka rentowa?
Sejmowa Komisja do Spraw Petycji skierowała do Prezesa Rady Ministrów dezyderat dotyczący zawieszania rent socjalnych i rent tytułu niezdolności do pracy. Chodzi o sytuację, gdy rencista osiąga dochody przekraczające ustalone limity. Progi te ustala się w oparciu o kwotę przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Aktualnie w przypadku osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ale nie wyższej niż 130% tej kwoty, renta z tytułu niezdolności do pracy ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie większą jednak niż kwota maksymalnego zmniejszenia (obecnie 890,63 zł dla rent z tytułu całkowitej niezdolności do pracy; 668,01 zł dla rent z tytułu częściowej niezdolności do pracy).
W sytuacji, gdy określone przychody przekroczą kwotę 130% przeciętnego wynagrodzenia, renta ulegnie zawieszeniu.
Limity obowiązują też dla rent socjalnych. Jeżeli taki rencista osiągnie dochody wynoszące do 70% przeciętnego wynagrodzenia, to nie ma żadnych potrąceń z otrzymywanego świadczenia. W przypadku osiągnięcia dochodu w przedziale pomiędzy 70% a 130% świadczenie ulegnie zmniejszeniu, a po przekroczenia 130% - zawieszeniu.
Osoby niepełnosprawne proponują zmiany
„Jedną z głównych przyczyn tzw. pułapki rentowej jest obawa przed zmniejszeniem lub zawieszeniem renty, czyli bierności zawodowej osób z niepełnosprawnością, będących zarazem rencistami. Osoby, których przychody przekraczają 70% przeciętnego wynagrodzenia nie mają już motywacji do pracy, gdyż ich łączny dochód z tytułu renty i pracy stanowi „blokadę” na poziomie 70% przeciętnego wynagrodzenia, ponieważ po przekroczeniu tej kwoty, renta jest zmniejszana, co przekłada się na ich trudną sytuację materialną. Demotywująco wpływa również próg 130% przeciętnego wynagrodzenia.” – piszą w imieniu Stowarzyszenia Polski Instytut Spraw Niepełnosprawnych autorzy petycji skierowanej do Sejmu.
Petycja ta przewiduje likwidację ograniczeń w zarobkowaniu przez osoby pobierające renty socjalne i renty z tytułu niezdolności do pracy. Zdaniem jej autorów przyczyniłoby się to do wzrostu rencistów z niepełnosprawnościami na rynku pracy.
Sejmowa komisja rozpatrzyła petycję w pod koniec czerwca 2024 r. „Wielu przedsiębiorców powinno odczuć poprawę możliwości znalezienia pracownika, który będzie zainteresowany podjęciem długoterminowego, stabilnego zatrudnienia” – mówił podczas posiedzenia komisji Daniel Kowalski, Dyrektor zarządzający Stowarzyszenia Polski Instytut Spraw Niepełnosprawnych. Z kolei Krzysztof Pater, stały doradca komisji podkreślał, iż „gdyby przyjąć, że zostałyby zniesione jakiekolwiek ograniczenie, to pod znakiem zapytania de facto stawałaby istota renty, bo renta stawałaby się oczywiście dodatkiem. Oczywiście pomiędzy aktualnym stanem a rozwiązaniem polegającym na zniesieniu wszystkiego jest duża przestrzeń czy duże pole manewru”. Komisja zdecydowała jednak o skierowaniu do premiera pytań w tej sprawie.
Pytania do rządu
„Komisja do Spraw Petycji zwraca się o przedstawienie kompleksowej oceny i analizy postulatów zawartych w petycji. Komisja prosi o wskazanie danych dotyczących liczby osób, które posiadają aktualnie zmniejszone oraz zawieszone prawo do renty ze względu na uzyskiwanie dochodów przekraczających limity wynoszące 70% oraz 130% przeciętnego wynagrodzenia. Jakie byłyby dokładne skutki finansowe wprowadzenia zaproponowanych rozwiązań przy uwzględnieniu nie tylko kosztu wypłacania świadczeń, które są aktualnie zmniejszone lub zawieszone, ale również potencjalnego wzrostu dochodów związanych z opłacaniem składek na ubezpieczenie społeczne oraz podatku dochodowego? Czy strona rządowa prowadzi aktualnie prace legislacyjne dotyczące zmiany zasad zmniejszania i zawieszania renty socjalnej oraz renty z tytułu niezdolności do pracy osobom, których dochody przekraczają ustalone limity?” - czytamy w dezyderacie uchwalonym 18 grudnia 2024 r.
Pytanie do MRPiPS
Na podobne pytania odpowie też Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. „O likwidacji pułapki rentowej 31 stycznia wspomniał na konferencji wiceminister Łukasz Krasoń. Wymienił ją jako jedną z barier dla osób z niepełnosprawnością, które chciałyby podjąć pracę” - pisze w swoim zapytaniu posłanka Iwona Hartwich. I informuje, iż do jej biura zgłaszają się pracujące osoby z niepełnosprawnościami z całej Polski w sprawie likwidacji tzw. pułapki rentowej. Dlatego pyta ministerstwo o to czy zostanie zlikwidowana pułapka rentowa, a jeśli tak, to kiedy.
Kto może dorabiać bez ograniczeń?
Przypomnijmy, iż od 1 grudnia 2024 r. tzw. limity dorabiania wynoszą 5713,20 zł (70% przeciętnego wynagrodzenia i 10 610,20 zł (130% przeciętnej płacy).
Emeryci, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny (mężczyźni 65 lat, kobiety 60 lat) mogą dorabiać bez ograniczeń. Limitami nie są też objęte osoby, pobierające renty: rodzinne po uprawnionych do tych świadczeń, renty dla inwalidów wojennych, inwalidów wojskowych, których niezdolność do pracy związana jest ze służbą wojskową.
Źródło:
Petycja w sprawie zniesienia zasady zawieszania prawa do renty socjalnej albo renty z tytułu niezdolności do pracy lub zmniejszania wysokości tych świadczeń osobom niepełnosprawnym, których dochody przekraczają ustalone limity (BKSP-155-X-42/23)/Sejm
Zapytanie nr 2016 do ministra rodziny, pracy i polityki społecznej w sprawie likwidacji pułapki rentowej dla pracujących osób z niepełnosprawnościami/Sejm
Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2024 r., poz. 1631; ost. zm. Dz. U. z 2024 r., poz. 1674);
Ustawa z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (j. t. Dz U. z 2023 r., poz. 2194; ost. zm. Dz. U. z 2024 r., poz. 1615);
Komunikat Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 18 listopada 2024 r. w sprawie kwot przychodu odpowiadających 70 % i 130 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za III kwartał 2024 r. stosowanych przy zmniejszaniu albo zawieszaniu emerytur i rent (M. P. z 2024 r., poz. 980).
Polecamy: Komplet Podatki 2025