Renta rodzinna jest świadczeniem przysługującym z ubezpieczenia rentowego członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy albo spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.
Renta rodzinna przysługuje także uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne. W takim przypadku przyjmuje się, że osoba zmarła spełniała warunki do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Renta rodzinna może również przysługiwać z ubezpieczenia wypadkowego członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, oraz rencisty uprawionego do renty wypadkowej, który zmarł w takich okolicznościach.
Prawo do renty rodzinnej jest uzależnione od spełnienia określonych warunków. Wymogi są zróżnicowane, w stosunku do każdej z grupy uprawnionych.
Uprawnionymi do renty rodzinnej są:
Dzieci
Do renty rodzinnej mają prawo nie tylko dzieci własne, ale także dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione. Dzieci mają prawo do renty:
- do ukończenia 16 lat
- do ukończenia nauki w szkole, jeśli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do 25 roku życia
- bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresach wyżej wskazanych
Ważne: Jeśli dziecko osiągnęło 25 rok życia, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty przedłuża się do ukończenia studiów. |
Wnuki i rodzeństwo
Prawo do renty rodzinnej mają także wnuki, rodzeństwo i inne dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności. Uprawnienie takie dotyczy także rodziny zastępczej. Aby uprawnieni uzyskali rentę wcześniej muszą spełnić następujące przesłanki:
- do ukończenia 16 lat
- do ukończenia nauki w szkole, jeśli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do 25 roku życia
- bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresach wyżej wskazanych
- przyjęcie na wychowanie i utrzymanie musi nastąpić co najmniej na rok przed śmiercią emeryta lub rencisty, chyba że śmierć była następstwem wypadku
- brak prawa do otrzymania renty po zmarłych rodzicach. W przypadku, gdy rodzice żyją, tylko jeśli nie mogą zapewnić utrzymania lub gdy ubezpieczony (emeryt lub rencista) lub jego małżonek był opiekunem ustanowionym przez sąd.
Wdowiec/Wdowa
Prawo do renty rodzinnej przysługuje wdowie, wdowcowi. Uprawnienie takie uzyskają jeśli:
- osiągnęli w chwili śmierci małżonka 50 lat albo są niezdolni do pracy
- wychowują co najmniej jedno dziecko, wnuka lub rodzeństwo uprawnionego do renty rodzinnej po zmarłym małżonku. Jeśli dziecko, wnuk lub rodzeństwo nie osiągnęło 16 lat, a jęli się uczy w szkole- 18 lat.
- sprawują opiekę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy lub samodzielnej egzystencji
- osiągnęli 50 lat lub stali się niezdolni do pracy po śmierci małżonka, nie później niż w ciągu 5 lat od jego śmierci lub od zaprzestania wychowywania osób wskazanych wyżej
Wdowiec/Wdowa, nie pozostający we wspólności małżeńskiej oraz małżonek rozwiedziony
Małżonka rozwiedziona oraz wdowa, która przed śmiercią męża nie pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli oprócz spełnienia w/w warunków wymaganych od wdowy, w dniu śmierci męża miała prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem sądowym lub ugodą sądową
Rodzice
Rodzice mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli ubezpieczony (emeryt lub rencista) bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania a ponadto spełniają warunki takie jak dla wdowy/wdowca (dotyczące wieku, niezdolności do pracy lub wychowywania małoletnich osób).
Ważne: Wdowa i wdowiec niespełniający warunków do otrzymania renty rodzinnej, jeśli nie mają niezbędnych źródeł utrzymania, mają prawo do okresowej renty rodzinnej: -przez rok od chwili śmierci małżonka, -w okresie uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej, nie dłużej jednak niż przez 2 lata od chwili śmierci męża. |
Wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna. Oznacza to, że w razie konieczności dzielona jest w równych częściach między uprawnionych.
Jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest sierota zupełna, przysługuje jej dodatek dla sierot zupełnych.
Wysokość renty rodzinnej
- dla jednej osoby uprawnionej – 85 proc. świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu,
- dla dwóch osób uprawnionych – 90 proc. świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu,
- dla trzech i więcej osób uprawnionych – 95 proc. świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu.