Emerytura jest świadczeniem, które przysługuje z tytułu własnej pracy i jest wypłacana wyłącznie osobie uprawnionej do tego świadczenia. W przypadku śmierci osoby uprawnionej do emerytury, nie można więc tego świadczenia przyznać wdowie lub wdowcowi.
Wdowa lub wdowiec może natomiast nabyć prawo do renty rodzinnej po zmarłym małżonku, który w chwili śmierci miał ustalone prawo do emerytury. Wdowiec (analogicznie jak wdowa) nabędzie prawo do renty rodzinnej po spełnieniu wymaganych warunków, a więc jeżeli :
- w chwili śmierci żony osiągnął 50 lat lub był niezdolny do pracy, albo
- wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłej żonie, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole – 18 lat, lub jeżeli sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej.
Prawo do renty rodzinnej nabywa również wdowiec (analogicznie jak wdowa), który osiągnął wiek 50 lat lub stał się niezdolny do pracy po śmierci żony, nie później jednak niż w ciągu 5 lat od jej śmierci lub od zaprzestania wychowywania wyżej określonych dzieci.
Ponadto warunkiem do przyznania renty rodzinnej dla wdowca (analogicznie jak dla wdowy) jest również stwierdzenie, że w chwili śmierci żony pozostawał z nią we wspólności małżeńskiej. Środkiem dowodowym stwierdzającym istnienie wspólności małżeńskiej jest oświadczenie wdowca o zachowaniu jednej z więzi: duchowej, materialnej lub fizycznej.
Renta rodzinna dla jednej osoby uprawnionej, przysługuje w wysokości stanowiącej 85% świadczenia, które przysługiwało zmarłemu.
Istotne jest również to, że osoba uprawniona do renty z tytułu niezdolności do pracy i do renty rodzinnej, może pobierać tylko jedno z tych świadczeń – wyższe lub wybrane.
W celu przyznania renty rodzinnej po zmarłym uprawnionym do emerytury, osoba zainteresowana powinna w tej sprawie złożyć wniosek do organu rentowego, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania, wskazując jednocześnie w tym wniosku nr świadczenia zmarłego i organ rentowy, który to świadczenie wypłacał.
Podstawa prawna: Art. 70 i 73 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn.zm.)