Osobą niezdolną do pracy jest osobę, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej. Utrata zdolności spowodowana musi być naruszeniem sprawności organizmu.
Możemy wyróżnić:
- Całkowitą niezdolność do pracy - jeśli osoba utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.
- Częściową niezdolność do pracy jeśli osoba utraciła w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z posiadanym przez nią poziomem kwalifikacji.
Decyzja o niezdolności do pracy
Orzeczenie o niezdolności do pracy może wydać:
- lekarz orzecznik ZUS,
- komisja lekarskiej ZUS.
W orzeczeniu stwierdza się trwałą lub okresową niezdolność do pracy. Orzeczenie stanowi dla organu rentowego podstawę do przyznania renty stałej bądź okresowej.
Lekarz orzecznik ocenia:
- datę powstania niezdolności do pracy,
- trwałość lub przewidywany okresu trwania niezdolności do pracy,
- niezdolności do samodzielnej egzystencji,
- celowości przekwalifikowania zawodowego.
Organem orzekającym w pierwszej instancji jest lekarz orzecznik ZUS. W drugiej instancji orzeka komisja lekarska ZUS Od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu do komisji lekarskiej ZUS.
Ze sprzeciwem należy wystąpić w ciągu 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Sprzeciw można wnieść za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS właściwej ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej.
Okresowa lub stała
W orzeczeniu o niezdolności do pracy może zostać wskazana całkowita lub częściowa niezdolność do pracy. W przypadku, kiedy została stwierdzona trwała niezdolność do pracy jest trwała, przysługuje renta stała.
Jeżeli orzeczono okresową niezdolność do pracy, przysługuje mu renta okresowa. Renta okresowa przysługuje przez okres wskazany w decyzji organu rentowego, czyli przez okres wskazany w orzeczeniu lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej.
Możliwa jest też zmiana renty stałej na rentę okresową. Jeśli w wyniku badania przez lekarza orzecznika ZUS zostanie stwierdzona okresowa niezdolność do pracy w miejsce poprzednio orzeczonej niezdolności trwałej.