W celu nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z ZUS - należy łącznie spełnić następujące warunki:
1) na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika ( komisji lekarskiej) ZUS zostać uznanym za osobę niezdolną do pracy,
2) posiadać wymagany, stosownie do wieku, w którym u danej osoby powstała niezdolność do pracy, okres składkowy i nieskładkowy,
3) niezdolność do pracy musi powstać w czasie okresu składkowego (np. ubezpieczenia, zatrudnienia, pobierania zasiłku dla bezrobotnych) lub w czasie okresu nieskładkowego (np. w okresie pobierania zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego) albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.
Wymagany do przyznania renty okres składkowy i nieskładkowy zróżnicowany jest w zależności od wieku, w którym u danej osoby powstała niezdolność do pracy. Okres ten wynosi 5 lat – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat. Pięcioletni okres składkowy i nieskładkowy wymagany od osoby, której niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat, musi przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przypadającego przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę albo powstania niezdolności do pracy.
W przypadku, gdy niezdolność do pracy powstała w okresie późniejszym niż 18 miesięcy od ustania okresów wskazanych wyżej, prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przysługuje, jeżeli wnioskodawca:
- został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy,
- spełnia warunek posiadania wymaganego w określonym wyżej dziesięcioleciu 5-letniego okresu składkowego i nieskładkowego oraz
- legitymuje się co najmniej 25-letnim w przypadku mężczyzn - okresem składkowym i nieskładkowym.
Oddział – Inspektorat ZUS właściwy ze względu na miejsce zamieszania – rozpatrzy uprawnienia do renty wyłącznie na podstawie wniosku osoby zainteresowanej, do którego należy również dołączyć zaświadczenie o stanie zdrowia (druk ZUS N-9) wypełnione przez lekarza, pod którego opieką medyczną pozostaje wnioskodawca.
Natomiast świadczenie rehabilitacyjne może być przyznane ubezpieczonemu również na wniosek, który po okresie pobierania zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja rokują odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie to przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej niż przez 12 miesięcy. Do wniosku o świadczenie powinno być dołączone również ww. zaświadczenie o stanie zdrowia. O potrzebie przyznania świadczenia rehabilitacyjnego orzeka lekarz orzecznik ZUS.
Druki wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy i o świadczenie rehabilitacyjne dostępne są nieodpłatnie w każdej jednostce ZUS oraz na stronie internetowej ZUS, pod adresem www.zus.pl ( formularze ZUS)
Podstawa prawna:
Art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.)
Art. 18 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.)