Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki: jest niezdolny do pracy, ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy oraz jego niezdolność do pracy powstała w ściśle określonych okresach. Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje w razie całkowitej, jaki i częściowej niezdolności pracy. Za częściowo niezdolną do pracy uważa się osobę, która utraciła w znacznym stopniu zdolność do pracy zgodnej z posiadanym przez nią poziomem kwalifikacji. Natomiast całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.
Zobacz także: Kto ma prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy
Wysokość całkowitej i częściowej renty
Renta dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy wynosi:
- 24 proc. kwoty bazowej oraz
- po 1,3 proc. podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych;
- po 0,7 proc. podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych;
- po 0,7 proc. podstawy jej wymiaru za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat okresów składkowych oraz nieskładkowych, przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista ukończyłby 60 lat.
Przy obliczaniu renty wyżej wskazane okresy ustala się z uwzględnieniem pełnych miesięcy.
Na wysokość renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wpływ mają 4 wartości. Pierwszą jest wysokość 24 proc. kwoty bazowej. Kwota bazowa wynosi 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne w poprzednim roku kalendarzowym. Drugą i trzecią wartość stanowią iloczyny indywidualnej podstawy wymiary oraz wartość 1,3 proc. okresów składkowych za każdy rok i 0,7 proc. okresów nieskładkowych za każdy rok. Czwartą wartość stanowi tzw. okres uzupełniający, zwany także okresem hipotecznym. Okres ten to okres brakujący do pełnych 25 lat okresów składkowych oraz nieskładkowych, przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista ukończyłby 60 lat.
Renta dla osoby częściowo niezdolnej do pracy wynosi 75 proc. renty dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy. W związku z tym ustalenie wysokości renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy polega na obliczeniu wysokości renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, a następnie na wyliczeniu 75 proc. jej wysokości.
Podstawa prawna: Art. 62 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. 2004 r., Nr 39, poz. 353)