Staż ubezpieczeniowy a renta z tytułu niezdolności do pracy
Warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnoł okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:
- 1 rok – jeśli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;
- 2 lata – jeśli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;
- 3 lata – jeśli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;
- 4 lata – jeśli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;
- 5 lat – jeśli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.
Jeżeli ubezpieczony nie osiągnął wskazanego wyżej okresu składkowego i nieskładkowego, to warunek posiadania wymaganego stażu uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności do pracy miał, bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe.
Poprzez okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa powyżej należy rozumieć okres minimalny, czyli taką liczbę okresów składkowych i nieskładkowych, której wykonanie umożliwia spełnienie wymogów formalnych do uzyskania renty z tytułu niezdolności do pracy. Ten wymagany okres minimalny wynosi co do zasady 5 lat, ale jest on stopniowy obniżany w stosunku do osób, u których niezdolność do pracy powstała przed 30 rokiem życia.
Z obowiązku posiadania określonego okresu składkowego i nieskładkowego zwolnione są osoby, u których niezdolność do pracy powstała przez wypadek w drodze do pracy lub z pracy.
Zobacz także: Na jaki czas orzeka się niezdolność do pracy
Przepisy emerytalno-rentowe wskazują warunek dodatkowy, który został wprowadzony w celu zachowania czasowego związku niezdolności do pracy z tytułem ubezpieczenia rentowego. Polega on na tym, że wymagany okres składkowy i nieskładkowych musi przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. Ten warunek dotyczy jednak tylko okresu pięcioletniego, wymaganego od osób, u których niezdolność do pracy powstała po wyżej 30 roku życia. W przypadku pozostałych osób wymagany okres składkowy i nieskładkowy oblicza się z całego okresu aktywności zawodowej.
Okres dziesięciolecie ustala się od konkretnej daty, czyli od daty złożenia wniosku rentowego lub od daty powstania niezdolności do pracy.
Do okresu dziesięciolecie nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej oraz renty rodzinnej.
Czym są okresy składkowe i nieskładkowe
Jak wspominano wyżej przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy oraz obliczaniu ich wysokości uwzględnia się okresy składkowe i nieskładkowe.
Okresy składkowe to okresy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne do 31 grudnia 1998 roku, na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od 1 stycznia 1999 roku oraz okresy, za które nie było obowiązku opłacania składki przypadające przed 15 listopada 1991 roku. Okresami składkowymi są między innymi okresy ubezpieczenia oraz pobierania zasiłku macierzyńskiego.
Okresy nieskładkowe to okresy braku aktywności zawodowej, za które nie zostały odprowadzone składki, które jednak brane są pod uwagę przy ustalaniu prawa i wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy. Do okresów nieskładkowych zaliczymy między innymi:
- okresy pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wypłaconego na podstawie przepisów kodeksu pracy,
- okresy pobierania zasiłków z ubezpieczenia społecznego: chorobowego lub opiekuńczego,
- okresy pobierania świadczenia rehabilitacyjnego,
- okresy pobierania zasiłku chorobowego i opiekuńczego oraz świadczenia rehabilitacyjnego po ustaniu obowiązku ubezpieczenia,
- okresy pobierania renty chorobowej po ustaniu zatrudnienia w wymiarze czasu pracy nie niższym niż połowa obowiązującego w danym zawodzie lub po ustaniu obowiązku ubezpieczenia społecznego z innego tytułu,
- okresy niewykonywania pracy po ustaniu zatrudnienia, jeżeli za te okresy, na podstawie przepisów kodeksu pracy, zostało wypłacone odszkodowanie
Zobacz także: Jaki jest okres składkowy i nieskładkowy przyznania renty
Podstawa prawna: Art. 58 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. 2004 r., Nr 39, poz. 353)