Komu przysługuje świadczenie pieniężne?
Uznaje się, że przymusowe zatrudnianie byłych żołnierzy zastępczej służby wojskowej w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych stanowiło szczególny rodzaj represji politycznych. W związku z powyższym na mocy ustawy przyznaje się im uprawnienie do świadczenia pieniężnego.
Ustawa reguluje, kto dokładnie może ubiegać się o świadczenie pieniężne. Do grona uprawnionych zalicza się żołnierzy:
- zastępczej służby wojskowej, którzy w latach 1949–1959 byli przymusowo zatrudniani w kopalniach węgla, kamieniołomach oraz w zakładach pozyskiwania i wzbogacania rud uranowych,
- z poboru w 1949 r., którzy byli wcieleni do ponadkontyngentowych brygad „Służby Polsce” i przymusowo zatrudniani w kopalniach węgla i kamieniołomach,
- przymusowo zatrudnianym w batalionach budowlanych w latach 1949–1959.
Wymienione osoby mają również prawo do ryczałtu energetycznego i dodatku kompensacyjnego. Jeśli dochodzi do zbiegu prawa do kilku świadczeń emerytalno-rentowych, uprawniony otrzyma tylko jeden dodatek kompensacyjny i jeden ryczałt.
Polecamy: RODO Jak przygotować się do kontroli
Komu nie przysługuje?
Jednocześnie ustawa wyłącza pewną grupę żołnierzy z możliwości otrzymania świadczenia. Mowa o żołnierzach Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Wojsk Ochrony Pogranicza odkomenderowanych w 1956 r. do kopalń węgla bez selekcjonowania politycznego określonego kategorią zastępczej służby wojskowej oraz żołnierzach, którzy w ramach werbunku ochotniczego zawarli umowę o pracę w górnictwie węglowym.
W przypadku zbiegu prawa do omawianego świadczenia pieniężnego, dodatku kombatanckiego lub świadczenia przysługującego w wysokości tego dodatku, dodatku za tajne nauczanie, dodatku określonego w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników i świadczenia pieniężnego określonego w przepisach o osobach deportowanych do pracy przymusowej oraz osadzonych w obozach pracy przez III Rzeszę i ZSRR przysługuje tylko jeden z wymienionych dodatków. Uprawniony otrzyma wyższy dodatek bądź wybrany przez siebie.
Wysokość świadczenia pieniężnego
Kwota świadczenia pieniężnego wynosi 222,01 zł. Podlega corocznej waloryzacji wraz z waloryzacją świadczeń emerytalno-rentowych każdego miesiąca marca. Wysokość ogłasza Prezes ZUS w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Robi to co najmniej na 12 dni roboczych przed najbliższym terminem waloryzacji.
Wypłata świadczenia następuje wraz z terminem wypłaty pobieranej dotychczas emerytury lub renty. W przypadku zawieszenia prawa do emerytury lub renty świadczenie pieniężne wypłaca się kwartalnie, z każdym trzecim miesiącem kwartału.
Dokumenty
Świadczenie pieniężne (także dodatek kompensacyjny i ryczałt energetyczny) przyznaje się na podstawie zaświadczenia organu wojskowego potwierdzającego rodzaj i okres wykonywania przymusowego zatrudnienia w ramach zastępczej służby wojskowej. Przed wydaniem zaświadczenia organ wojskowy powinien zgłosić się o opinię właściwego stowarzyszenia zrzeszającego byłych żołnierzy górników bądź stowarzyszenia zrzeszającego byłych żołnierzy batalionów budowlanych. Taka opinia jest nieodpłatna.
Zgodnie z rozporządzeniem MON stosowne zaświadczenia wydaje wojskowy komendant uzupełnień, właściwy ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy. Mogą zdarzyć się trzy sytuacje:
- odmowy wydania zaświadczenia lub
- odmowy wydania zaświadczenia o żądanej treści albo
- niewydania zaświadczenia w terminie.
W takich przypadkach wnioskodawca może złożyć zażalenie do szefa właściwego wojewódzkiego sztabu wojskowego.
Wzory zaświadczeń znajdują się w załącznikach do Rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 16 grudnia 1994 r. w sprawie organów wojskowych właściwych do wydawania zaświadczeń żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych oraz trybu postępowania przed tymi organami.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 2 września 1994 r. o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych (Dziennik Ustaw rok 2014 poz. 1373)
Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 16 grudnia 1994 r. w sprawie organów wojskowych właściwych do wydawania zaświadczeń żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych oraz trybu postępowania przed tymi organami (Dziennik Ustaw rok 1994 nr 136 poz. 707)