Reklamacja u przewoźnika - kiedy trzeba iść do sądu?

Aby pozwać przewoźnika do sądu w sporze dotyczącym niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przewozu, musisz najpierw złożyć reklamację i otrzymać odpowiedź odmowną lub nie odpowiadającą Twoim oczekiwaniom. Pamiętaj jednak, że przy reklamacji możesz domagać się jedynie rekompensaty pieniężnej. Pominięcie postępowania reklamacyjnego zakończy się odrzuceniem pozwu (więcej o reklamacjach przeczytasz w artykule „Do reklamacji wystarczy skan biletu”).

Jeżeli nie satysfakcjonuje Cię decyzja przewoźnika, możesz dochodzić sprawiedliwości przed sądem. Pamiętaj, że po otrzymaniu niezadowalającej decyzji reklamacyjnej masz także prawo do:

• jednokrotnego złożenia odwołania ponownie do przewoźnika,
• wystąpienia z wnioskiem o polubowne rozwiązanie sporu pasażerskiego do Rzecznika Praw Pasażera Kolei przy Prezesie Urzędu Transportu Kolejowego (więcej informacji o postępowaniu polubownym znajdziesz na stronie www.pasazer.gov.pl).

Wskazane opcje nie wykluczają się wzajemnie, możesz skorzystać z każdej z nich, ale nie jednocześnie. Wniosek do Rzecznika możesz złożyć dopiero po zamknięciu postępowania reklamacyjnego. Co ważne - jeśli przewoźnik nadal nie będzie chciał uznać Twojego roszczenia, to nie zamkną Ci drogi sądowej. Warto jednak z nich skorzystać, gdyż są bezpłatne i mniej sformalizowane niż postępowanie sądowe. Jeżeli jednak zdecydujesz się wytoczyć przedsiębiorcy kolejowemu spór sądowy, zapoznaj się z obowiązującymi regułami.

KROK 1. USTALENIE WŁAŚCIWEGO SĄDU

Ustal, do którego sądu powinieneś skierować pozew. Najczęściej będzie to sąd, w którego okręgu znajduje się siedziba pozywanego podmiotu (właściwość miejscowa ogólna). Przewoźnik musi go również wskazać w decyzji reklamacyjnej. Dodatkowo adresy wszystkich polskich przewoźników znajdziesz na stronie UTK. Warto pamiętać, że w sprawach o roszczenia majątkowe do 75 tys. złotych właściwe są sądy rejonowe.

Uwaga! Przepisy kodeksu postępowania cywilnego (KPC) przewidują, że w niektórych sytuacjach można wybrać inny sąd (tzw. właściwość miejscowa przemienna).

• Powództwa dotyczące umów (np. unieważnienia, niewykonania lub nienależytego wykonania) można wytaczać przed sądem miejsca ich wykonania (art. 34 KPC). Bilet jest potwierdzeniem zawartej przez Ciebie umowy przewozu. Możesz zatem pozwać przewoźnika do sądu w miejscowości, do której podróżowałeś, a dowodem będzie wydrukowana na załączonym bilecie relacja przejazdu,

• Powództwa dotyczące roszczeń majątkowych przeciwko przedsiębiorcy można wytaczać przed sąd, w którego okręgu znajduje się także jego oddział, jeżeli roszczenie pozostaje w związku z działalnością tego oddziału (art. 33 KPC). Większe spółki przewozowe mają swoje oddziały terenowe – sprawdź ich lokalizacje. Jeżeli np. na terenie jednego z nich powstało opóźnienie pociągu z winy przewoźnika, możesz pozwać go do sądu właściwego dla takiego oddziału.

W wielu przypadkach skorzystanie z wyboru sądu według właściwości przemiennej może być dla Ciebie bardziej opłacalne, np. jeśli siedziba dużej spółki przewozowej mieści się daleko od Twojego miejsca zamieszkania. W pozwie powinieneś krótko uzasadnić wybór sądu spoza okręgu siedziby głównej przedsiębiorcy.

KROK 2. WYPEŁNIENIE FORMULARZA SĄDOWEGO

Gdy wartość przedmiotu sporu nie przekracza 20 tys. złotych, roszczenia takie kwalifikują się do trybu uproszczonego (art. 505[1] KPC i nast.). Pozew oraz wszelkie inne pisma procesowe składa się w nim wyłącznie na formularzu sądowym „P”, który możesz otrzymać w każdym sądzie rejonowym oraz pobrać ze strony internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości: https://bip.ms.gov.pl/pl/formularze/formularze-pism-procesowych-w-postepowaniu-cywilnym/

Pozew możesz złożyć osobiście w biurze podawczym właściwego sądu lub wysłać pocztą – każdorazowo w 2 egzemplarzach (jeden dla sądu, drugi do wysłania przez sąd pozwanemu).

KROK 3. POKRYCIE OPŁATY SĄDOWEJ

Wysokość opłaty „wpisowej” za wniesienie pozwu do sądu zależy od wartości przedmiotu sporu i kształtuje się następująco:

• 30 zł w przypadku sporu do 2000 zł,
• 100 zł w przypadku sporu w przedziale 2001 – 5000 zł,
• 250 zł w przypadku sporu w przedziale 5001 – 7500 zł,
• 300 zł w przypadku sporu powyżej 7500 zł.

Opłatę wnosi się w znakach sądowych (możesz je kupić w kasie każdego sądu powszechnego i nakleić na oryginał pozwu) lub przelewem na rachunek danego sądu (do pozwu załącz wtedy potwierdzenie nadania przelewu).

Możesz ubiegać się o zwolnienie z kosztów sądowych. Wtedy zamiast uiszczania opłaty sporządź w tej sprawie wniosek i załącz do pozwu wypełnione oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania. Wzór tego oświadczenia znajduje się na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości.

KROK 4. UDOWODNIENIE ROSZCZEŃ

Jeśli pozywasz przewoźnika, na Tobie ciąży obowiązek udowodnienia swojego roszczenia. Do pozwu koniecznie załącz oryginały dokumentów dotyczących przedmiotu sporu. Oprócz biletu na pociąg będą to np. rachunki potwierdzające dodatkowe koszty i/lub straty, jakie poniosłeś (np. bilet na samolot, na który nie zdążyłeś, faktura za nocleg w hotelu, jeśli był konieczny itp.). Dołącz także korespondencję reklamacyjną z przewoźnikiem.

Pamiętaj! Ważna jest pisemna merytoryka sporu, tj. odpowiednia dokumentacja i siła argumentacji słownej w pozwie, najlepiej poparta konkretnymi przepisami. W pozwie powinieneś przedstawić twierdzenia i ewentualne dowody na ich poparcie. W postępowaniu cywilnym obowiązuje tzw. prekluzja dowodowa (art. 207 § 6 KPC) – dlatego nie zostawiaj żadnej dokumentacji ani „miażdżących argumentów” na później, bo możesz wcześniej przegrać sprawę.

KROK 5. ZAWARCIE DODATKOWYCH WNIOSKÓW

W pozwie możesz wskazać, że wnosisz o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym (art. 497[1] i nast. KPC). Jeśli okoliczności sprawy nie wzbudzą wątpliwości sądu i podzieli on zasadność Twojego roszczenia, wyda nakaz zapłaty na posiedzeniu niejawnym (bez obecności stron sporu). Ma on moc wyroku sądowego i jest stronom doręczany pocztą. Po jego otrzymaniu przewoźnik będzie mógł złożyć sprzeciw (ma na to 14 dni), i dopiero wtedy sąd wyznaczy rozprawę. Jeżeli nie złoży sprzeciwu, wówczas nakaz zapłaty uprawomocni się. Do zwykłego trybu z rozprawą sąd skieruje Twoją sprawę tylko wtedy, gdy uzna, że jest ona szczególnie zawiła lub jej rozstrzygnięcie wymaga wiadomości specjalnych (np. opinii biegłych).

Z ostrożności procesowej możesz oświadczyć w pozwie, że w przypadku wyznaczenia rozprawy wnosisz o jej przeprowadzenie także w razie Twojej nieobecności. Dodaj również informację, że wnosisz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.

KROK 6. PODZIAŁ KOSZTÓW PROCESOWYCH

Pamiętaj że ten, kto przegrywa sprawę, ponosi koszty całego postępowania sądowego i ewentualnego udziału profesjonalnego pełnomocnika drugiej strony. Jeśli ją wygrasz, przewoźnik zwróci Ci opłatę za pozew i koszty udziału w sprawie radcy prawnego lub adwokata wg stawek minimalnych, określonych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości (o ile będą Cię zastępowali). Jeżeli w sprawie będą się toczyły rozprawy, wygrywający może przed wydaniem orzeczenia wnioskować o przyznanie mu zwrotu kosztów podróży na sądu, ewentualnego noclegu oraz utraconych zarobków. Jednak jeżeli ją przegrasz, wówczas na wniosek przewoźnika sąd może przyznać mu zwrot całości lub części poniesionych kosztów.

Opisane zasady stosuje się odpowiednio do sporów wynikających z wystawionych przez przewoźnika wezwań do zapłaty z tytułu braku ważnego biletu lub dokumentu poświadczającego ulgę przejazdową.

W razie wątpliwości rozważ skorzystanie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika lub powiatowego (miejskiego) rzecznika konsumentów. Z rzecznikiem konsumentów warto skontaktować się przed wniesieniem sprawy. Może również pomóc Ci ocenić, czy Twój pozew ma szansę powodzenia.

Urząd Transportu Kolejowego przygotował przykładowy formularz pozwu, który jest dostępny TUTAJ.

Źródło: Urząd Transportu Kolejowego

PODSTAWA PRAWNA:

• ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. – Prawo przewozowe (tekst jednolity: Dz. U. z 2017 r. poz. 1983), w szczególności art. 75,
• ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeksu postępowania cywilnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 r. poz. 155, z późn. zm.), w szczególności art. 108-109, art. 199 § 1 pkt 1, art. 497[1]-505[14],
• ustawa z dnia 23 września 2016 r. o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich (Dz.U. z 2016 r. poz. 1823),
• ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 300), w szczególności art. 28,
• rozporządzenie Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 24 lutego 2006 r. w sprawie ustalania stanu przesyłek oraz postępowania reklamacyjnego (Dz. U. z 2006 r. Nr 38, poz. 266, z późn. zm.),
• rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 25 kwietnia 2017 r. w sprawie organizacji instytucji Rzecznika Praw Pasażera Kolei oraz postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów pasażerskich (Dz. U. z 2017 r. poz. 893),
• rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1800, z późn. zm.).