Artykuł 37b Kodeksu karnego umożliwia orzeczenie krótkoterminowej kary pozbawienia wolności, połączonej z karą ograniczenia wolności do lat 2. Skorzystanie z instytucji przewidzianej w art. 37a kk jest niezależnie od zagrożenia ustawowego za konkretny typ czynu zabronionego pod warunkiem, że mamy do czynienia z występkiem (wykluczone zostały więc zbrodnie- czyny zabronione zagrożone karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą). W zależności natomiast od wysokości górnego ustawowego zagrożenia sąd będzie mógł orzec karę pozbawienia wolności w wymiarze nieprzekraczającym 3 miesięcy lub 6 miesięcy (przy występkach zagrożonych karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi przynajmniej 10 lat).
W przypadku kary mieszanej orzeczenie kary pozbawienie wolności ma na celu „wstrząśnięcie” skazanym i pokazanie mu prawdziwej wartości wolności człowieka. Dla większości osób skazanych za występek, wykonanie nawet wyjątkowo krótkiej kary pozbawienia wolności może mieć bowiem znaczący efekt wychowawczy i zniechęcający do popełniania kolejnych przestępstw.
Zobacz serwis: Kodeks karny
Jak zostało wskazane w uzasadnieniu projektu rządowego dotyczącego zmiany Kodeksu Karnego z 20.2.2015 roku kara ograniczenia wolności ma natomiast stanowić uzupełnienie oddziaływania penalnego, poprzez ugruntowanie społecznie pożądanych zachowań skazanego bez silnego stygmatyzującego skutku. Ograniczenie wolności podlega wszystkim kodeksowym rygorom przewidzianym dla jego treści i celu.
Kara ograniczenia wolności polega, co do zasady na:
- obowiązku wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne,
- obowiązku pozostawania w miejscu stałego pobytu lub w innym wyznaczonym miejscu, z zastosowaniem systemu dozoru elektronicznego,
- obowiązku, o którym mowa w art. 72 § 1 pkt 4-7a kk (m.inn. poddanie się terapii uzależnień, powstrzymanie się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach)
- potrąceniu od 10% do 25% wynagrodzenia za pracę w stosunku miesięcznym na cel społeczny wskazany przez sąd.
Obowiązki i potrącenie ustalające ramy treściowe tej kary orzeka się łącznie lub osobno.
Dla przykładu wskazać należy, iż omawiany przepis może znaleźć zastosowanie m.in. do sprawcy pobicia ze skutkiem śmiertelnym (art.158 § 3 kk), osoby znęcającej się nad rodziną (art. 207 kk) lub też nawet do sprawcy przestępstwa zgwałcenia w typie podstawowym (art. 197 § 1 kk). Obecne sprawcom tym będzie można wymierzyć np. karę 2 miesięcy pozbawienia wolności i dwóch lat ograniczenia wolności.
Kolejność wykonania kar
Zgodnie ze wskazaniami art. 37b kk, co do zasady najpierw wykonywana powinna być kara pozbawienia wolności, następnie zaś kara ograniczenia wolności, chociaż ustawa może w szczególnych przypadkach tę kolejność zmodyfikować. Może dojść do sytuacji, w której najpierw wykonywana będzie kara ograniczenia wolności, która w trakcie jej trwania zostanie przerwana na rzecz odbycia kary pozbawienia wolności a następnie ponownie powrócimy do wykonywania kary ograniczenia wolności. Jak wskazuje bowiem art. 17a Kodeksu Karnego Wykonawczego karę ograniczenia wolności kieruje się do wykonania w pierwszej kolejności tylko wówczas, gdy zachodzą przeszkody prawne do niezwłocznego wykonania kary pozbawienia wolności.
Zobacz serwis: Sprawy karne
Skorzystanie z możliwości, jakie daje art. 37b kk pozostawione jest uznaniu sądu. Kara ta został wprowadzona jako „opcja” wyłącznie fakultatywna. Instytucja kary mieszanej, zgodnie z założeniami towarzyszącymi jej wprowadzeniu do Kodeksu Karnego, znaleźć ma zastosowanie do poważniejszych występków jako alternatywa dla kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.