Z zakazem prowadzenia pojazdów łączy się obowiązek zwrotu dokumentu uprawniającego do ich prowadzenia. Do czasu spełnienia tego obowiązku okres obowiązywania zakazu nie biegnie. Ponadto, okres, na który orzeczono zakaz, nie biegnie w czasie odbywania kary pozbawienia wolności, chociażby orzeczonej za inne przestępstwo.
Fakultatywny zakaz prowadzenia pojazdów
Zgodnie z obecną regulacją art. 42 § 1 kodeksu karnego, sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w szczególności jeżeli z okoliczności popełnionego przestępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.
Zakazem prowadzenia pojazdów mogą być objęte pojazdy określonego rodzaju, przeznaczone do ruchu lądowego, wodnego jak i powietrznego.
W tym wypadku sąd ma obowiązek określić, jakich rodzajów pojazdów będzie dotyczyć orzekany zakaz. Należy podkreślić, że zakaz prowadzenia pojazdów może być orzeczony niezależnie od posiadania przez sprawcę uprawnień do ich prowadzenia.
Co więcej, na podstawie art. 42 § 1 k.k. dopuszczalne jest orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów, do których kierowania nie jest konieczne posiadanie uprawnień stwierdzonych odpowiednim dokumentem.
Zobacz: Wykroczenia drogowe
Jedną z przesłanek do fakultatywnego orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów określonego rodzaju jest skazanie sprawcy za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji. Chodzi zasadniczo o skazanie za przestępstwo z rozdziału XXI Kodeksu karnego zatytułowanego „Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji”.
Dodatkowym wskazaniem dla sędziego do orzeczenia rzeczonego zakazu jest zagrożenie dla bezpieczeństwa w komunikacji, które mogłoby w przyszłości spowodować prowadzenie pojazdu przez daną osobę.
Orzeczenie zakazu jest możliwe wobec osoby uczestniczącej w ruchu, a więc nie tylko w stosunku do prowadzącego pojazd, ale również wobec m. in. pasażera, pieszego, prowadzącego rower, czy jadącego na koniu.
Obligatoryjny zakaz prowadzenia pojazdów
Artykuł 42 § 2 k.k. normuje obligatoryjną postać zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, przy czym może on dotyczyć wszelkich pojazdów mechanicznych lub pojazdów mechanicznych określonego rodzaju.
Podstawą do obligatoryjnego orzeczenia tego środka karnego jest popełnienie przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji w stanie nietrzeźwości lub odurzenia lub zbiegnięcie z miejsca zdarzenia określonego w art. 173 k.k. (sprowadzenie katastrofy w ruchu), art. 174 k.k. (sprowadzenie niebezpieczeństwa katastrofy w ruchu) lub art. 177 k.k. (wypadek komunikacyjny).
Należy przypomnieć, że zgodnie z przepisem art. 115 § 16 k.k., stan nietrzeźwości zachodzi wtedy, gdy:
- zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość lub
- zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość.
Obligatoryjny zakaz orzekany jest nie tylko wobec prowadzących pojazd, ale również innych osób uczestniczących w ruchu, oczywiście o ile zaistnieją okoliczności wskazane w art. 42 § 2 k.k.
Zobacz serwis: Wykroczenia