Podstawa prawna
Problematyka gromadzenia danych jak również ich usuwania z Krajowego Rejestru Karnego (dalej: Rejestr) została uregulowana w ustawie o Krajowym Rejestrze Karnym (dalej: UstKRK) oraz w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie gromadzenia danych osobowych i danych o podmiotach zbiorowych w Krajowym Rejestrze Karnym oraz usuwania tych danych z Rejestru (dalej: RozpKRK).
Polecamy: Kodeks kierowcy - zmiany 2019
Dane w Rejestrze
W Rejestrze są gromadzone ściśle określone dane. Zgodnie z art. 2 ust. 2 UstKRK gromadzi się dane o osobach:
- prawomocnie skazanych za przestępstwa lub przestępstwa skarbowe;
- przeciwko którym prawomocnie warunkowo umorzono postępowanie karne w sprawach o przestępstwa lub przestępstwa skarbowe;
- przeciwko którym prawomocnie umorzono postępowanie karne w sprawach o przestępstwa lub przestępstwa skarbowe na podstawie amnestii;
- będących obywatelami polskimi prawomocnie skazanymi przez sądy państw obcych;
- wobec których prawomocnie orzeczono środki zabezpieczające w sprawach o przestępstwa lub przestępstwa skarbowe;
- nieletnich, wobec których prawomocnie orzeczono środki wychowawcze, poprawcze lub wychowawczo-lecznicze albo którym wymierzono karę na podstawie art. 94 (tj. wykonanie orzeczenia wobec pełnoletniego) ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich;
- prawomocnie skazanych za wykroczenia na karę aresztu;
- poszukiwanych listem gończym;
- tymczasowo aresztowanych;
- nieletnich umieszczonych w schroniskach dla nieletnich.
Dodatkowo w myśl art. 1 ust 3 gromadzi się dane dotyczące podmiotów zbiorowych, wobec których prawomocnie orzeczono karę pieniężną, przepadek, zakaz lub podanie wyroku do publicznej wiadomości, na podstawie ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary.
Dane są wprowadzane przez uprawnione osoby i pochodzą z kart rejestracyjnych, zawiadomień o zmianach ewidencyjnych, zawiadomień o skazaniu przez sąd państwa obcego, o zastosowaniach późniejszych środków oraz informacji związanych z tym skazaniem. Następnie dane są umieszczane w odpowiedniej kartotece (§8 ust. 1 RozpKRK).
W tym miejscu należy zwrócić uwagę na częsty błąd, jaki pojawia się w społeczeństwie, otóż w Rejestrze nie gromadzi się danych dotyczących nałożonych mandatów karnych jak również danych o grzywnie, ograniczeniu wolności, naganie czy zastępczych karach aresztu w sprawach o wykroczenia.
Usunięcie danych z Rejestru
Dane z Rejestru są usuwane w ściśle określony sposób. W odniesieniu do osób, które zostały prawomocnie skazane za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, przeciwko którym prawomocnie umorzono postępowanie karne w sprawach o przestępstwa lub przestępstwa skarbowe na podstawie amnestii lub prawomocnie skazanych za wykroczenia na karę aresztu oraz w przypadku podmiotów zbiorowych, dane usuwa się, jeżeli skazanie uległo zatarciu z mocy prawa, a ponadto w przypadku zatarcia skazania po skróconym 5-letnim okresie, zatarcia skazania w odniesieniu do żołnierza przeniesionego do rezerwy, w przypadku ułaskawienia lub na podstawie amnestii, przywrócenia terminu do zaskarżenia orzeczenia odnotowanego w Rejestrze albo uchyleniu takiego orzeczenia w wyniku kasacji lub wznowienia postępowania, stwierdzeniu nieważności orzeczenie znajdującego się w Rejestrze lub zwolnieniu skazanego od kary pozbawienia wolności (art. 14 UstKRK).
W przypadku osób przeciwko którym prawomocnie warunkowo umorzono postępowanie karne w sprawach o przestępstwa lub przestępstwa skarbowe usunięcie danych z Rejestru następuje po upływie 6 miesięcy od zakończenia okresu próby a ponadto po otrzymaniu zawiadomienia o podjęciu warunkowo umorzonego postępowania karnego lub postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe.
W odniesieniu do osób nieletnich, dane usuwa się z Rejestru po ukończeniu 18. roku życia przez nieletniego, wobec którego wykonywane były środki wychowawcze, z wyjątkiem przypadków, gdy środek wychowawczy zastosowano w okresie warunkowego zawieszenia wykonania umieszczenia w zakładzie poprawczym bądź gdy wykonanie środka wychowawczego ustało z mocy prawa po ukończeniu przez nieletniego 21. roku życia albo z chwilą powołania nieletniego do zasadniczej służby wojskowej lub służby zastępczej lub po upływie terminów określonych w przepisach ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Dodatkowo dane są usuwane po ukończeniu 23. roku życia przez sprawcę czynu karalnego, gdy w miejsce umieszczenia w zakładzie poprawczym wymierzona została kara na podstawie art. 94 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich.
Jeżeli wobec osoby został prawomocnie orzeczony środek zabezpieczający w sprawach o przestępstwa lub przestępstwa skarbowe, to dane usuwa się z upływem 3 lat od uchylenia środka zabezpieczającego bądź z upływem 3 lat od wykonania przepadku lub środka zabezpieczającego.
W przypadku osób tymczasowo aresztowanych dane usuwa się z Rejestru po otrzymaniu zawiadomienia o zakończeniu stosowania tego środka zapobiegawczego. Z kolei w odniesieniu do osoby poszukiwanej listem gończym, dane usuwa się z Rejestru po otrzymaniu zawiadomienia o odwołaniu listu gończego. Dane osobowe nieletniego umieszczonego w schronisku dla nieletnich usuwa się z Rejestru po otrzymaniu zawiadomienia o jego zwolnieniu. Zaś w przypadku osób, które zmarły, dane usuwa się z Rejestru po uzyskaniu zawiadomienia o ich zgonie.
Jeżeli w Rejestrze znajdują się dane dotyczące osoby skazanej przez sąd innego państwa, to dane usuwa się z Rejestru po otrzymaniu zawiadomienia o zatarciu skazania przesłanego przez właściwy organ państwa obcego, które wydało wyrok. Nadto zgodnie z §9 RozpKRK karty rejestracyjne, zawiadomienia o zmianach ewidencyjnych i zawiadomienia o skazaniu przez sąd państwa obcego usuwa się z kartotek przez fizyczne zniszczenie przez osoby uprawnione, w sposób uniemożliwiający ustalenie tożsamości osoby, której te dane dotyczą.
Sprawdzenie czy figurujemy w Rejestrze
Zgodnie z art. 7 UstKRK każdemu przysługuje prawo do uzyskania informacji, czy jego dane osobowe zgromadzone są w Rejestrze. Osobie, której dane osobowe znajdują się w zbiorach danych zgromadzonych w Rejestrze, na jej wniosek, udostępnia się informację o treści wszystkich zapisów dotyczących tej osoby (§1). Dodatkowo każdemu obywatelowi Rzeczypospolitej Polskiej lub innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej oraz każdej osobie, która mieszka lub mieszkała w jednym z tych państw, przysługuje prawo do złożenia do Rejestru wniosku o wystąpienie z zapytaniem o informację dotyczącą jego osoby zawartą w rejestrze karnym innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, jeżeli jest lub była obywatelem państwa, do którego kierowane jest zapytanie, lub mieszka albo mieszkała na jego terytorium (§1a). Prawo do uzyskania informacji dotyczących figurowania w Rejestrze przysługuje również podmiotom zbiorowym (§2).
Aby uzyskać zaświadczenie z Rejestru należy złożyć wniosek w punkcie informacyjnym znajdującym się w Sądzie Okręgowym, przy czym należy pamiętać o uiszczeniu opłaty w wysokości 30 złotych albo złożyć wniosek drogą internetową za pomocą profilu zaufanego i wówczas opłata wynosi 20 złotych.
Polecamy serwis: Prawo karne