Prawidłowe zawiadomienie o terminie czynności
Osoba wezwana w charakterze świadka musi być o fakcie wezwania powiadomiona w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami. Tylko bowiem w takim wypadku można wobec niej wyciągać konsekwencje z powodu niestawiennictwa.
Za prawidłowe powiadomienie zgodnie z art. 131 par. 1 kodeksu postępowania karnego uznać należy doręczenie wezwania, za pokwitowaniem odbioru przez:
- pocztę
- inny uprawniony podmiot zajmujący się doręczaniem korespondencji
- pracownika organu wysyłającego ( np. gońca sądowego, woźnego)
- policję
W wypadkach niecierpiących zwłoki można wezwać świadka telefonicznie albo w inny sposób stosownie do okoliczności np. za pośrednictwem faksu.
Niestawiennictwo usprawiedliwione
W przypadku, gdy termin wyznaczony przez organ procesowy koliduje z obowiązkami świadka czy to zawodowymi, czy też osobistymi osoba wezwana powinna swą nieobecność usprawiedliwić. W takim wypadku należy skontaktować się telefonicznie z sekretariatem sądu lub prokuratury w celu podania przyczyny niestawiennictwa i ustalenia nowego terminu wykonania czynności z udziałem świadka. Z rozmowy sekretarz zwykle sporządza notatkę urzędową, która dołącza do akt sprawy.
Inną formą usprawiedliwienia niestawiennictwa jest przesłane organowi procesowemu pocztą lub faksem pisma zawierającego usprawiedliwienie. Do pisma tego można dołączyć np. bilet lotniczy, rezerwację hotelu czy inny dokument, który potwierdza powód niestawiennictwa.
Zobacz: Świadek
Niestawiennictwo z powodu choroby
W razie niemożności stawiennictwa na wezwanie z powodu choroby koniecznym jest dostarczenie organowi wzywającemu zwolnienia lekarskiego, przy czym pamiętać należy, iż zwolnienie to powinno odpowiadać warunkom usprawiedliwiania nieobecności w sprawach karnych, co de facto oznacza, iż powinno pochodzić od lekarza – biegłego, który posiada uprawnienia do wystawiania tego typu zaświadczeń. Lista lekarzy uprawnionych dostępna jest w siedzibach sądów, prokuratur, bądź też na na stronach internetowych sądów okręgowych.
Skutki nieusprawiedliwionego niestawiennictwa
W przypadku nieusprawiedliwionego niestawiennictwa świadek powinien liczyć się z tym, iż organ procesowy może zastosować wobec niego przewidziane w rozdziale 31 kodeksu postępowania karnego kary porządkowe, którymi są;
- kara pieniężna
- przymusowe doprowadzenie
- aresztowanie porządkowe
Karę pieniężną w wysokości do 10.000 zł można nałożyć na świadka, który bez należytego usprawiedliwienia nie stawi się na wezwanie organu prowadzącego postępowanie albo bez zezwolenia tego organu wydalił się z miejsca czynności przed jej zakończeniem.
Karę pieniężna należy uchylić, jeśli ukarany dostatecznie usprawiedliwi swoje niestawiennictwo lub samowolne oddalenie się. Usprawiedliwienie może nastąpić w ciągu tygodnia od daty doręczenia postanowienia wymierzającego karę pieniężną.
Prócz kary pieniężnej sąd lub prokurator może zarządzić zatrzymanie i przymusowego doprowadzenie świadka przez policję.
Aresztowanie porządkowe może być zastosowane w przypadku uporczywego uchylenia się świadka od złożenia zeznania, a zatem w sytuacji gdy świadek wielokrotnie nie stawi się na wezwanie bez usprawiedliwienia, bądź też gdy zastosowana kara pieniężna oraz przymusowe doprowadzenie nie spełniły swojego celu. Ta zdecydowanie najsurowsza, ale też najrzadziej stosowana w praktyce kara porządkowa może być zastosowana przez organ procesowy na czas nieprzekraczający 30 dni.
Zobacz serwis: Prawo karne