Zgodnie z treścią przepisu art. 188 § 1 Kodeksu postępowania karnego sąd odbiera od świadka przyrzeczenie o następującej treści: “świadomy znaczenia moich słów i odpowiedzialności przed prawem przyrzekam uroczyście, że będę mówił szczerą prawdę, niczego nie ukrywając z tego, co jest mi wiadome”. W czasie przysięgi wszyscy włącznie z sędziami stoją.
Wskazaną przysięgę odbiera się przed rozpoczęciem przez świadka zeznań. Przysięgę tę odbiera sąd, który przedstawia świadkowi treść przyrzeczenia, a ten je powtarza na głos. Osoby głuche i nieme składają przyrzeczenie przez podpisane jego tekstu.
W przypadku gdyby świadek zeznawał w sprawie ponownie (np. był po raz drugi wezwany na przesłuchanie) sąd przypomina mu o treści już złożonej przysięgi.
Zobacz serwis: Świadek przestępstwa
Kiedy sąd przyjmuje przyrzeczenie?
Przyjęcie od świadka przyrzeczenia prawdomówności przez sąd jest jego procesowym obowiązkiem, od którego jednakże może odstąpić, jeżeli strony procesu się temu nie sprzeciwiają.
Istnieją również sytuacje, w których sąd nie może przyjąć przyrzeczenia z mocy prawa. Odnosi się to do osób:
- które nie ukończyły lat 17,
- w stosunku, do których zachodzi uzasadnione podejrzenie, że świadek z powodu zaburzeń psychicznych nie zdaje sobie sprawy z znaczenia przyrzeczenia
- które są osobami podejrzanymi o popełnienie przestępstwa będącego przedmiotem postępowania lub pozostającego w ścisłym związku z czynem stanowiącym przedmiot postępowania albo, gdy za to przestępstwo świadek był skazany
- które były skazane za składanie fałszywych zeznań lub oskarżeń
Składanie przyrzeczenia w praktyce sądowej
W praktyce sądowej wręcz regułą jest to, że strony godzą się na przesłuchanie świadka bez przyrzeczenia, co skutkuje małą ilością składanych uroczystych ślubowań w toku postępowania karnego. Wynika to w dużej mierze z roli tego ślubowania – jako uroczystego aktu, jednakże niepowiązanego z kwestią odpowiedzialności karnej świadka za fałszywe zeznanie. Chodzi o to, że warunkiem odpowiedzialności świadka jest nie akt przyrzeczenia, ale poprzedzające go złożenie przez sąd pouczenia. Osoba, która została pouczona o potencjalnej odpowiedzialności karnej przez sąd ponosi tę odpowiedzialność niezależnie od faktu, czy składała przyrzeczenie.
Zobacz serwis: Kodeks karny